Çanakkale İli Yenice İlçesi Süt İşletmelerinin Yapısal Özellikleri Ve Sorunları

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 216 - 231

Doğan Can Şenkan , Ahmet Yusuf Şengül

Abstract

Bu çalışma, Çanakkale ili Yenice ilçesinde faaliyet gösteren süt sığırcılığı işletmelerinin mevcut durumunu ve işletmelerdeki bakım-besleme uygulamalarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmanın ana materyalini, Çanakkale ili Yenice ilçesinde bulunan süt sığırcılığı işletmelerinde üreticilerle yapılan anketler oluşturmuştur. Anketler, toplam 783 adet işletmeden örnekleme yolu ile belirlenen 238 adet işletme üzerinde yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, yetiştiricilerin yaşlarının 26-66 arasında değiştiği ve ortalamasının 49,5 olduğu, yetiştiricilik yapma süresinin ise 2-51 yıl arasında değiştiği ve ortalamasının 25,8 yıl olduğu belirlenmiştir. İncelenen işletmelerdeki sağmal inek sayısının 6 ile 24 baş arasında değiştiği ve ortalamasının 10,90 baş olduğu, toplam sığır sayısının ise 12 ile 28 baş arasında değiştiği ve ortalamasının ise 18,28 baş olduğu belirlenmiştir. İşletmelerde süt sığırcılığının genel olarak kendi üretimleri olan Siyah Alaca ırkıyla yapıldığı saptanmıştır. Sığır başına elde edilen günlük süt veriminin ortalamasının 17.77 lt olduğu belirlenmiştir. İncelenen işletmelerin %72,7’sinde kesif yemin yapılmadığı, %24,4’ünde kesif yemin işletmede ve %2,9’unun işletme dışında yapıldığı saptanmıştır. İşletmelerde hayvanların %87’sinin karışık, %13’ünün ise bireysel yemlendiği tesbit edilmiştir. Hayvanların meraya çıkarılma oranı %21,8 iken, meraya çıkarılmama oranı %78,2 olarak belirlenmiştir. İşletmelerin tamamına yakınında yemlemenin sabah ve akşam saatlerinde yapıldığı saptanmıştır. Sonuç olarak, incelenen işletmelerde yetiştiricilerin süt sığırlarının bakım ve beslenmeleri konularında bazı eksikliklerinin olduğu, bu eksikliklerin giderilmesinin gerekli olduğu anlaşılmıştır. Bu amaçla, özellikle birliklerin ve kooperatiflerin üreticilere vereceği eğitimlerin işletmelerdeki verimliliğinin artırılması açısından önemli katkıları olacaktır.

Keywords

Çanakkale, Yenice, süt işletmeleri, üretici, bakım-besleme, yemleme, süt üretimi.

Structural Properties and Problems of Dairy Cattle Farms in Çanakkale-Yenı̇ce

Abstract

This study was conducted to determine the current situation and care-feeding practices in dairy farms in Çanakkale-Yenice. The main material of the study consisted of surveys conducted with producers in dairy farms in Yenice. The surveys were conducted on 238 businesses determined by sampling from a total of 783 businesses. According to the findings, it was determined that the ages of the breeders varied between 26-66 and the average was 49.5 years, while the breeding period varied between 2-51 years and the average was 25.8 years. It was determined that the number of dairy cows in the examined enterprises varied between 6-24 heads and the average was 10.90 heads, while the total number of cattle varied between 12-28 heads and the average was 18.28 heads. It has been determined that dairy cattle breeding in enterprises is generally done with their own breeding Holsteins. It was determined that the daily average milk yield per cattle was 17.77 liters. It was determined that concentrated feed was not made in 72.7% of the farms examined, in 24.4% concentrated feed was made in the farms and in 2.9% outside the farms. It was determined that 87% of the animals in the farms were fed mixed and 13% were fed individually. While the rate of animals being taken to pasture was 21.8%, the rate of not being taken to pasture was determined as 78.2%. It was determined that feeding was done in the morning and evening hours in almost all of the farms. As a result, it was understood that the breeders in the enterprises examined had some deficiencies in the care and nutrition of dairy cattle and that these deficiencies needed to be eliminated. For this purpose, the training provided to producers, especially by unions and cooperatives, will make significant contributions to increasing the productivity of enterprises.

Keywords

Çanakkale, Yenice, dairy farms, producers, care and nutrition, feeding, milk production

References

• Akkuş, Z., 2009. Konya ilindeki süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 37s.
• Aksoy, A., Yavuz, F., 2012. Çiftçilerin küçükbaş hayvan yetiştiriciliğini bırakma nedenlerinin analizi: Doğu Anadolu Bölgesi örneği. Anadolu Tarım Bilim. Derg., 2012, 27(2):76- 79.
• Anonymous, 2018. Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim. Özel İhtisas Komisyonu Raporu. On Birinci Kalkınma Planı. Kalkınma Bakanlığı. Ankara.
• Anonymous, 2021. Tarım İstatistikleri, TUİK. www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 16.06.2021.
• Ata, N., Yılmaz, H., 2015. Türkiye’de uygulanan hayvansal üretimi destekleme politikalarının süt sığırcılığı işletmelerine yansımaları: Burdur ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10 (1):44-54.
• Atmak, A. 2017. Şanlıurfa ilinde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısı sorun ve çözüm önerileri. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Zootekni Anabilim Dalı Şanlıurfa s.46.
• Aygül, H., Özkütük, K., 2012. Malatya ili süt sığırcılığı ve sığır besiciliğinin yapısı. Adana Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü Dergisi 2: 7-11.
• Çapadağ, M. (2017). Erzurum ili Yakutiye ilçesi büyükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal özellikleri (Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Çoban, O., Lacın, E., Sabuncuoglu, N., & Genc, M. (2013). Production and health parameters in cattle herds: a survey from eastern Turkey. JAPS: Journal of Animal & Plant Sciences, 23(6).
• Bakan, Ö., Aydın, R., 2016. Ağrı ili süt sığırcılığı işletmelerinin sosyo-ekonomik özellikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 47(2): 113-122.
• Bakır, G., 2002. Van ilindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinde tercih edilen kültür ırkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 12(2): 11-20.
• Bakır, G., Han, F., 2014. Yalova ilindeki süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özelliklerini etkileyen faktörler: yem ve besleme alışkanlıkları. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi 1(1): 55-62.
• Bakır, G., Kibar, M., 2019a. Muş ilinde bulunan süt sığırcılığı işletmelerinin bazı yapısal özelliklerinin Crostabb analiziyle belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 22(4): 609-619.
• Bakır, G., Kibar, M., 2019b. Muş ilinde özel süt sığırcılığı işletmelerinde süt verim özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 22(4): 620-630.
• Bakır, G., Kibar, M., 2020. Muş ili süt sığırcılığı işletmelerinin barınak özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 23(4): 1085-1095.
• Barut, M. (2020). Diyarbakır İlinde Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Mevcut Durumu (Doktora tezi).
• Baş Hozman, S., Akçay, H., 2016. Sivas ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine üye süt sığırcılığı işletmelerinin bazı teknik ve ekonomik özellikleri. Turkish Journal of Agricultural Economics 22(1), 57-65.
• Boz, İ. 2013. Doğu Akdeniz Bölgesi'nde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısı, sorunları ve çözüm önerileri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi 16(1): 24-32.
• Büyükcan, B., Tan S., 2020. Çanakkale ili Biga ilçesinde süt üreticilerinin hayvancılık politikalarına bakış açılarının incelenmesi. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Der., 51 (3): 258-266.
• Daş, A., İnci, H., Karakaya, E., Şengül, A.Y., 2014. Bingöl ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine bağlı sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3): 421-429.
• Demir, P., Aksu Elmalı, D., Işık, S., Tazegül, R., Ayvazoğlu, C., 2013. Kars ili süt sığırcılık işletmelerinde yem kullanımı ve hayvan besleme alışkanlıklarının ekonomik önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 8(3): 229-236.
• Denli, M., Tutkun, M., Sessiz, A., 2014. Diyarbakır ili süt sığırcılığı işletmelerindeki besleme uygulamaları. Hayvansal Üretim 55(2): 22-26.
• Diler, A., Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydın, R., Güler, O., Avcı, M., 2016. Erzurum ili Hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinde sığır besleme uygulamaları üzerine bir araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1): 149-156.
• Doğanay, S., Yanar, M. (2023). Şanlıurfa ili Eyyubiye ilçesi sığırcılık işletmelerinde sığır besleme alışkanlıkları ile işletme büyüklüğü arasındaki ilişkiler. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 33(1), 122-133.
• Durak, A. 2021. Malatya il merkezi ve ilçelerinde süt sığırcılığı yapan işletmelerde kullanılan yem çeşitleri ve uygulanan yemleme şekilleri. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Zootekni Anabilim Dalı, s. 52. Bingöl.
• Erdoğan, H. M., Çitil, M., Güneş, V., Saatci, M. (2004). Dairy cattle farming in Kars district, Turkey: I. Characteristics and production. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 28(4), 735-743.
• Eryılmaz Aydın, Gamze., Kılıç, O., Boz, İ., Kaynakçı, C., 2020. Süt sığırcılığı yapan işletmelerin tarımsal yeniliklerin benimsenmesi ve bilgi kaynakları yönünden değerlendirilmesi: Samsun ili Bafra ve Canik ilçeleri örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10(2): 1361-1369.
• Güğercin, Ö., Koç, D.L., Büyüktaş, K., Baytorun, N., Polat, B., Polat, Ö.D., 2017. Adana ilinde bulunan bazı süt sığırcılığı işletmelerindeki hayvan barınaklarının mevcut durumlarının belirlenmesi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 32(1): 19-28.
• Güler, O., Aydın, R., Diler, A., Yanar, M., Koçyiğit, R., Maraşlı, A., 2017. Sığırcılık işletmelerinin barınak özellikleri üzerine bir araştırma: Erzurum ili Narman ilçesi örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3), 396 - 405.
• Gültekin, C., 2014. Trakya Bölgesinde büyükbaş hayvancılık işletmelerinin üretim-pazarlama sorunları ve çözüm önerileri. Trakya Üniv. Sos. Bil. Enst., Yüksek Lisans Tezi s. 119, Edirne.
• Karaca, M. (2020). Hendek ilçesi süt sığırcılığı işletmelerinde buzağılarda yaşama gücü ile ilgili yönetsel uygulamalar (Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludag University, Türkiye).
• Kaygısız, A., Tümer, R., 2009. Kahramanmaraş ili süt sığırı işletmelerinin yapısal özellikleri: 2. Barınak özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 12(1): 40-47.
• Kılıç, İ., Öziçsel, B., Yaylı, B., 2020. Kütahya’da faaliyet gösteren süt sığırı işletmelerinin yapısal ve teknik özellikleri. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi 6(2): 275-286.
• Koç, G., Uzmay, A., 2019. Trakya bölgesı̇ üretı̇cı̇lerı̇nı̇n süt sığırcılığı faalı̇yetı̇nden vazgeçme olasılığını etkı̇leyen faktörler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(1): 41-52.
• Koşum, S., Kaygısız, A. (2019). Malatya İlindeki Siyah Alaca, Simental ve Esmer Irkı Sığırların Hasar Kapsamında Sigortadan Hasar Alma Tazminatları Bakımından Karşılaştırılması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(4), 422-431.
• Köseman, A., Şeker, İ., 2016. Malatya ilinde sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu: I. yapısal özellikler. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 30(1): 5-12.
• Mat, B., 2020. Balıkesir ilinde süt sığırcılığı yapan işletmelerin teknik ve sosyo ekonomik analizi ile rekabet güçlerine etki eden faktörlerin araştırılması. Ankara Üniversitesi Sağlık Bil. Enst. Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı. Doktora Tezi, s.146, Ankara.
• Önal, A.R., Özder, M., 2008. Edirne ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine üye işletmelerin yapısal özellikleri. Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2): 197-203.
• Özer, B., Tümer, E. İ. (2021). Süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 36(2), 187-200.
• Özsağlıcak, S., Yanar, M., 2021. Feed usage and cattle feeding practices in cattle farms in the Eastern Anatolia Region: The case of central County of Erzincan Province, Journal of Animal Science and Products. 4 (2):136-152.
• Özyürek, S., Koçyiğit, R., Tüzemen, N., 2014. Erzincan İlinde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısal özellikleri: Çayırlı İlçesi örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 11(3) 19-27.
• Savaş, S., Yenice, G., 2016. Rize ilinde yapılan süt sığırcılığının mevcut durumunun araştırılması. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 11(1) 74-83.
• Semerci, A., Parlakay, O., Çelik, A. 2014. Gross margin analysis in dairy cattle: a case study of Hatay Province, Turkey. Custos e @gronegócio on line, 10 (4): 154-170
• Semerci, A., Parlakay, O., Çelik, A. 2015. Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi: Hatay İli Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (3): 8-17
• Semerci, A. 2022. Determination of Feed Consumption and Feed Conversion Ratio in Dairy Cattle Farms: A Case Study of Hatay Province. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 10(7): 1214-1223.
• Semerci, A. 2023. Determining the economic efficiency level of feed consumption in cow milk production. Custos e @gronegócio on line, 19 (1): 183-200
• Semerci, A., Çelik, A.D. 2023. Süt Sığırcılığı Faaliyetinde İşletme Büyüklüğünün Süt Verim Miktarı, Üretim Değeri Ve Karlılık Düzeyi Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. International Journal On Mathematic, Engineering And Natural Sciences. 7 (2): 110-124.
• Sezer, Y., Baytok, E., Akçay, A., 2020. Nevşehir ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısı ve hayvan besleme uygulamaları yönünden değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 17(3): 235-241.
• Soyak, A., Soysal, M.İ., Gürcan, E.K., 2007. Tekirdağ ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri ve bu işletmelerdeki siyah alaca süt sığırlarının çeşitli morfolojik özellikleri üzerine bir araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 4(3) 297-305.
• Şahin, İ.F., Zaman, M., 2010. Hayvancılıkta önemli bir yem kaynağı: Silaj. Doğu Coğrafya Dergisi 15(23): 1-18.
• Şahin, K., Karadağ Gürsoy, A., 2016. Iğdır İli süt sığırcılığı işletmelerinin sosyo-ekonomik yapısı. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi 5: 118-129.
• TEPGE, 2023. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Süt ve Süt Ürünleri Tahmin Raporu. Erişim: Aralık, 2024
• Terin, M., Ceylan, M., Çiftçi, K., Yıldırım, İ. 2021. Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Üye Olan ve Olmayan Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Yeniliklerin Benimsenme Durumu: Van İli Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(3): 585–593.
• Terin, M., Ceylan, M., Çiftçi, K., Yıldırım, İ. 2024. Van İlindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Sosyo Demografik ve İşletmecilik Özelliklerinin Karşılaştırılması. KSÜ Tarım ve Doğa Derg, 27 (1), 228-237.Terin, M., Ceylan, M., Çiftçi, K.,
• Yıldırım, İ. 2022. Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Üye Olan ve Olmayan Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Hayvancılık Desteklerinden Faydalanma Durumlarının Analizi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(1), 42-50
• Torgut, E., Annayev, S., Örmeci, Kart, M.Ç., Türkekul, B., 2019. Süt sığırcılığı yapan işletmelerin genel özelliklerinin belirlenmesi: İzmir ili Ödemiş ve Tire ilçeleri örneği. Turkish Journal of Agricultural Economics 25(1) 87-95.
• Tugay, A., Bakır, G. (2006). Giresun yöresindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinin irk tercihleri ve barınakların yapısal durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(1), 39-47.
• Turan, M. (2019). Diyarbakır manda yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorun ve çözüm önerilerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• USK, (Ulusal Süt Konseyi), 2019. Ulusal Süt Kayıtları. Erişim: Aralık, 2024.
• Yıldız, S., Deniz, S., 2021. Muş ili damızlık sığır/manda yetiştiricileri birliklerine üye işletmelerin yem temini ve hayvan besleme alışkanlıkları. Iğdır Üniversitesi FBED, 11 (4), 3280-3291.
• Yıldırım, K., Koçak, S. (2019). Afyonkarahisar damızlık süt sığırı işletmelerinde buzağı bakımı ve yaşama gücünün değerlendirilmesi. Kocatepe Veterinary Journal, 12(3), 310-316.
• Yıldız, B. (2013). Çankırı ili süt sığırı barınaklarının yapısal özellikleri ve yeni barınak modellerinin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi.
• Yıldız, S., 2023. Feed supply and animal nutrition habits of Van province, cattle breeding facilities. YYÜ Van Vet J, 34 (2), 146-154. DOI: https://doi.org/10.36483/vanvetj.1284539.