Avrupalı Türkler Ana Dili Eğitimi Çalıştayları Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 16 - 34, 15.09.2018

Talat Aytan Ayşe Başkapan Güllü Uysal

Öz

Türkçe
öğretiminin çalışma sahaları arasında ana dili eğitimi ve öğretimi, Türk
Soylulara Türkçe Öğretimi, Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi ve İki
Dillilere Türkçe öğretimi yer almaktadır. Evrensel ya da sezgisel dilbilgisine
göre, kişinin doğup büyüdüğü çevrede maruz kaldığı dil, ana dilini ya da ilk
dilini; sonradan formal ya da informal saiklerle öğrendiği dil de ikinci dilini
oluşturur. İlk dilin kazanılması edinim, ikinci dilin kazanılması ise öğrenim
kavramlarıyla karşılanmaktadır. İkinci bir dilin kazanılması ana dilinin
fonolojik, morfolojik, sentaktik ve semantik dünyasıyla kazanılmasını
gerektirir. Beylik bir metaforu ödünçleme pahasına, ancak sağlam bir temel
üzerine kat çıkılabileceği gerçeğinden hareketle halk arasında “gurbetçi”
olarak tabir edilen vatandaşlarımızın yaşadıkları ülkedeki dili Avrupa Dil
Portfolyosu’na göre ileri seviyede iktisap etmesi güçlü bir Türkçe ana dili alt
yapısıyla mümkündür. “Uzaktaki yakınlarımız”ın okuduğunu anlama, sözlü iletişim
ve yazma becerilerinin hem ana dilinde hem de yabancı dilde gelişmesi
kültürümüzün Batı cephesinde ihyası ve idamesi cihetiyle büyük önem arz
etmektedir. İki dillilere Türkçe öğretimine yönelik çalışmalar, son yıllarda
dikkate değer bir ivme kazanmıştır. Bu itibarla, Batı Avrupa’da yaşayan
Türklerin ana dillerini edinmesi ve yaşadıkları ülkenin resmî dilini öğrenmesi,
başka bir ifadeyle iki dillilik noktasında büyük problemler yaşadığı
bilinmektedir. Türkçenin eğitimi ve öğretimi alanında yapılan çalışmaların;
“nüfusumuzun nüfuza” dönüşmesi, kültür, kimlik ve aidiyet meselelerinin çözümü
açısından Avrupalı Türklerin başa çıkmaya çalıştığı problemlere hassasiyet
göstermesi gerekmektedir. Bu çalışmada Sakarya Üniversitesi öncülüğünde 2013,
2015 ve 2016 yıllarında tertip edilen Avrupalı Türkler Ana Dili Eğitimi
Çalıştayları tartışılan konular, durum saptamaları ve çözüm önerileri cihetiyle
bir içerik analizine tabi tutulmuştur. Avrupalı Türklerin dil eğitimi
konusunda; ders araç gereçlerinden ölçme değerlendirmeye, öğretmen
yetiştirmeden sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliğine, ülkelerin dil ve kültür
politikalarından Türkçe öğretimini deruhte eden kurumların eğitim iklimine
kadar uzanan geniş bir problem haritasına sahip olduğu ortaya konmuş ve söz
konusu problemlerin çözüm önerileri dikkatlere sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Avrupa’da Türkçe Öğretimi, ana dili eğitim çalıştayları, iki dillilik

An Evaluation on European Turkish Mother Language Educational Workshops

Öz

Among the
study fields of Turkish teaching are mother language education and teaching,
Turkish teaching to Turkish natives, Turkish teaching to foreigners and Turkish
teaching to bilinguals. According to universal or intuitive grammar, the
language exposed to in the environment where one is born and grow forms her/his
mother language or first language; the language later learned with formal or
informal motives constitutes her/his second language. Learning of the first
language is defined with the term of acquisition and the second language with
learning concepts. The acquisition of a second language requires the
acquisition with phonological, morphological, syntactic and semantic world of
mother language. It can be said that –at the expense of borrowing a metaphor of
the principality, from the reality of that the building may be constructed only
on a strong foundation– our citizens who are named as “gastarbiter” by public
can only acquire the language of where they live in an advanced level according
to the European Language Portfolio with a strong Turkish main language sub-structure.
The development of reading comprehension, verbal communication and writing
skills of "our distant relatives" both in the mother language and in
foreign language is very important in terms of the revival and continuation of
the western side of our culture and civilization. The studies on teaching
Turkish to bilinguals have gained a remarkable acceleration in recent years. In
this regard, it is known that the Turks living in Western Europe have great
problems to acquire their mother language and learn the official language of
the country they live in; in other words, at the point of bilingualism. The
studies carried out in the field of education and training of Turkish should
give importance to the problems of European Turks who are dealing with them in
terms of the transformation of "our population to others" and the
solutions of cultural, identity and belonging issues. In this study the
workshops of the European Turks Main Language Education organized in 2013, 2015
and 2016 under the leadership of Sakarya University were subjected to a content
analysis due to the discussions, the status determinations and the solution
proposals. As regards to the language education of European Turks; in the
study, a wide range of problem map is revealed ranging from course instruments
to assessment and evaluation; from the training of teachers to the cooperation
with non-governmental organizations (NGOs), from the language and cultural
policies of the countries to the educational climate of the institutions that undertake
teaching Turkish language, and proposed solutions are presented for the
subjected problems.           

Anahtar Kelimeler

Turkish Teaching in Europe, mother language education workshops, bilingualism

Kaynakça

• Bican, G. (2014). I. Uluslararası Avrupa’da İki Dilli Türklerin Ana Dili Eğitimi Çalıştayı. Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks, 6(1), 317-320.
• Bilgiç, M. (2016). Batı Avrupa’da iki dilli Türk çocuklarını yazılı Türkçe kelime sıklıkları: Fransa örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Candaş-Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2, 265-277.
• Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara Türkçe öğretiminin geleceği ile ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Özel Sayısı, 6(11), 207-228.
• Şen, F. (1996). Turkish Communities in Western Europe. In Turkey between East and West: new challenges for a rising regional power, V. Mastny & R.C. Nation (eds.), 233-266. Boulder, Colo: Westview Press
• Yağmur, K. Batı Avrupa’da Türkçe öğretiminin sorunları ve çözüm önerileri. (2006). Dil Dergisi, 134, 31-48. 01.03.2018 tarihinde http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/27/759/9644.pdf adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C. (2012). Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi (Almanya örneği). Ankara: Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı. Erişim adresi: www.ytb.gov.tr/uploads/resimler/kitaplar%20pdf/yurtdisinda-yasayan-turkce-ogretm.pdf
• Yılmaz, M. Y. (2014). İki dillilik olgusu ve Almanya’daki Türklerin iki dilli eğitim sorunu. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Turkish Studies, 9(3), 1641-1651. Erişim adresi: https://www.academia.edu
• https://kdk.gov.tr/haber/turkce-dunya-dili-olma-yolunda/334