İlkokul 3. Sınıf Öğrencilerinin Kavram Karikatürlerine İlişkin Metaforik Algıları

Year 2020, Volume: 3 Issue: 2, 330 - 345, 31.12.2020

Gökhan Dayan

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin kavram karikatürüne ilişkin algılarını, metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Araştırmada, nitel tarama yöntemi kullanılmış olup, katılımcılar 2018-2019 öğretim yılında Eskişehir il merkezinde resmi bir ilkokulda öğrenim gören toplam 157 ilkokul 3. sınıf öğrencisidir. Bu öğrencilere, hayat bilgisi dersindeki kavramların öğretimi kavram karikatürleri aracılığıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri ‘Kavram Karikatürüne İlişkin Metaforik Algı Belirleme Formu’ kullanılarak toplanmıştır. Dağıtılan 157 formdan 150 tanesi değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları, kavram karikatürlerine yönelik metaforların eğlendirici ve bilgi verici olduğuna vurgu yapıldığını göstermiştir. Ayrıca öğrencilerin ürettikleri metaforlarda, kavram karikatürlerini yaşamlarının parçası olan durumlarla ilişkilendirdikleri görülmektedir. Kavram karikatürünün ilkokul öğrencilerinin öğrenmelerine yardımcı bir öğretim materyali olarak kullanılması önerilmektedir.

Keywords

Kavram Karikatürü, Metafor, Hayat Bilgisi

Metaphorical Perceptions of 3rd Grade Primary School Students Regarding Concept Cartoons

Abstract

The purpose of this study was to reveal the perceptions of 3rd grade primary school students regarding concept cartoons by metaphors. In this study, a qualitative method was used. All of 157 participants were 3rd grade primary school students in total, who were attending a state primary school in the city center of Eskisehir during 2018-2019 academic year. Life science course’s concepts were taught through concept cartoons. Research data was collected using “Metaphoric Perception Determination Form for Concept Cartoons.” 150 out of 157 distributed forms were evaluated. As a result of the research, it was found that metaphors for concept cartoons were regarded as entertaining and informative by the participants. In addition, it was seen that students associate concept cartoons with situations that were part of their lives in the metaphors they produced. It is recommended that concept cartoons can be used as an instructional material in primary schools to assist their learning.

Keywords

Concept cartoons, Metaphor, Life science course

References

• Aladağ, S. (2016). Hayat bilgisi: Tanımı, amacı ve doğası. S. Güven ve S. Kaymakçı (Ed.). Hayat bilgisi öğretimi içinde (s. 1-21). Ankara: Pegem Akademi.
• Arıkan, R. (2013). Araştırma yöntem ve teknikleri. Ankara: Nobel.
• Atasoy, S. (2020). Using concept cartoons to ıdentify the epistemological beliefs of middle school students. Journal of Science Learning, 3(3), 165-173.
• Barcelona, A. (Ed.). (2003). Metaphor and metonymy at the crossroads: A cognitive perspective. New York: Mouton de Gruyter
• Bilgin, D. (2018). Türkçe dersinde bulmaca ile kavram öğretiminin öğrenci başarısına ve derse karşı tutuma etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
• Ceylan, Ö. (2015). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve bilişsel yapılarına etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. A. Aypay (Çev. ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve nitel araştırma deseni. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev.Ed.), Ankara: Siyasal.
• Cuddon, J. A. (1998). Dictionary of literary terms and literary theory. London: Penguin Books
• Çiçek, T. (2011). İlköğretim 6. sınıf fen ve teknoloji dersinde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına, tutumuna ve kalıcılığına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Demirel, R. ve Aslan, O. (2014). The effect of science and technology teaching promoted with concept cartoons on students' academic achievement and conceptual understanding. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(2), 368-392.
• Dündar, H. ve Şentürk, M. L. (2012). Concept cartoons and their using in life studies lesson. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 44-58.
• Erdem, A. R. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde sınıf yönetimi. S. Şimşek (Ed.), Sınıf öğretmeni adayları için hayat bilgisi öğretimi içinde (s. 75-100). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Girmen, P. (2017). Hayat bilgisi dersi ve kavram öğretimi. B. Tay, Ş. Güldalı Uçuş ve M. Baş (Ed.) Hayat bilgisi öğretimi içinde (s. 257-281). Ankara: Pegem Akademi.
• İzgi, Ü. (2012). Öğretmen adaylarının eğitiminde ve ilköğretim I. kademe fen eğitiminde kavram karikatürü kullanımının etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Jamal, S., Ibrahim, N. ve Surif, J. (2019). Concept cartoon in problem-based learning: A systematic literature review analysis. Journal of Technology and Science Education, 9(1), 51-58. doi:10.3926/jotse.542
• Kabapınar, Y. (2019). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi: Hayat bilgisi öğretiminden tarih öğretimine. Ankara: Pegem Akademi.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kılınç, A. (2008). Öğretimde mizahi kavramaya dayalı bir materyal geliştirme çalışması: Bilim karikatürleri. (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kubiatko, M., Usak, M. ve Pecusova, E. (2011). Elementary school pupils’ knowledge and misconceptions about birds. Eurasian Journal of Educational Research, 43, 163-181.
• Kurt, E. (2018). Altıncı sınıf Türkçe dersi kavram öğretiminde animasyon ve hikâye kullanımının başarıya etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. S. Akbaba-Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2017). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1,2 ve 3.sınıflar) tanıtım sunusu. Erişim adresi (12.04.2019): http://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/09163829_HAYAT_BYLGYSY.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2018). Hayat Bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1,2 ve 3.sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB) (2020). İlköğretim kurumları (İlkokul-ortaokul) haftalık ders çizelgesi. Erişim adresi (12.10.2020): http://ttkb.meb.gov.tr
• Minárechová, M. (2016). Using a concept cartoon© method to address elementary school students' ıdeas about natural phenomena. European Journal of Science and Mathematics Education, 4(2), 214-228.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (1999a). Science on the Underground: An initial evaluation. Public Understanding of Science, 8(2), 105–122.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (1999b). Science goes underground. Adults learning. 10(5), 6-8.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (1999c). Concept cartoons, teaching and learning in science: An evaluation, International Journal of Science Education, 21(4), 431-446. doi:10.1080/095006999290642
• Naylor, S. ve Keogh, B. (2013). Concept cartoons: What have we learnt?. Journal of Turkish Science Education, 10(1), 3-11.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. ed.), Ankara: Pegem Akademi.
• Roesky, H. W. ve Kennepohl, D. (2008). Drawing attention with chemistry cartoons. Journal of Chemical Education, 85(10), 1355-1360.
• Sağlam, H. İ. (2015). Toplum, birey ve doğaya bütüncül bakış: Hayat bilgisi. M. Gültekin (Ed.). Hayat bilgisi öğretimi içinde (s. 1-15). Ankara: Nobel.
• Senemoğlu, N. (2020). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sons Y. , Heo M. , Krumenaker L. ve Tippins D. (2008). Cartoons: An alternative learning assessment. Science Scope, 31(5), 16-21.
• Stephenson, P. ve Warwick, P. (2002). Using concept cartoons to support progression in students’ understanding of light, Physics Education 37(2), 135-141.
• Şenocak, K. Z. (2018). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının 5. sınıf yaşamımızdaki elektrik ünitesinde öğrenci başarısı ve tutumu üzerine etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Uzoğlu, M., Yıldız, A., Demir, Y. ve Büyükkasap, E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ışıkla ilgili kavram yanılgılarının belirlenmesinde kavram karikatürlerinin ve açık uçlu soruların etkililiklerinin karşılaştırılması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), s. 367-388.
• Wolcott, H. F. (1994). Transforming qualitative research. Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yontar, A. (2015). Yaşama tutulan ayna: Hayat bilgisi dersinde kavram öğretimi. M. Gültekin (Ed.), Hayat bilgisi öğretimi içinde (s. 188-214). Ankara: Nobel.