Sosyal Bilgiler Dersinde Vatandaşlık Aktarımına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 72 - 80, 31.12.2021

Mehmet Korkmaz Hakan Ataç

https://doi.org/10.47770/ukmead.928199

Öz

Bu çalışma, sosyal bilgiler dersinde vatandaşlık aktarımına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüş ve düşünceleri incelemek amacıyla 2018-2019 eğitim öğretim yılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nin Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı’nda 2. ve 4. sınıfta okuyan 23 erkek, 27 kadın olmak üzere toplam 50 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Bu kapsamda sosyal bilgiler öğretmen adaylarına uzman görüşleri alınarak hazırlanmış 5 açık uçlu soru sorulmuştur. Görüşmeden elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışmadan ortaya çıkan sonuçlara göre; sosyal bilgiler öğretmen adayları vatandaşlık kavramını hak ve sorumluluk bağlamında tanımlamaktadır. Öğretmen adayları vatandaşlık eğitiminin verilmesindeki temel amacı benzer şekilde hak ve sorumlulukları öğretmek olarak görmektedir. Öğretmen adayları sosyal bilgiler dersinin gelecek nesillere vatandaşlık aktarımı sağlamada etkili olduğunu düşünmekte ve sosyal bilgiler dersinin bu bağlamda üzerine düşen görevi yerine getirdiğini belirtmektedir. Sosyal bilgiler dersinde vatandaşlık eğitiminin daha iyi yürütülmesine ilişkin olarak ise öğretmen adayları sosyal bilgiler dersinin toplumsal yaşamla bütünleştirilmesi gerektiğini belirtmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Vatandaşlık, Nitel Araştırma, Vatandaşlık Aktarımı

Analyzing the Views of Social Studies Candidate Teachers on Citizenship Transposition in Social Studies Course

Öz

This study was carried out with a total of 50 teacher candidates, 23 male and 27 female studying in the 2nd and 4th grade at Mehmet Akif Ersoy University, Faculty of Education, Social Studies Education, in the 2018-2019 academic year in order to analyze the opinions and thoughts of social studies candidate teachers on the transposition of citizenship in social studies course. Qualitative research method was used in the study. Semi-structured interview form was used to collect research data. Social studies teacher candidates were asked 5 open-ended questions prepared by taking expert opinions. The data obtained from the interviews were analyzed by content analysis. According to the results of the study, social studies candidate teachers define the concept of citizenship as part of rights and responsibilities. Candidate teachers similarly see the main purpose of providing citizenship education as teaching their rights and responsibilities. Candidate teachers think that social studies course is effective in providing the transposition of citizenship to future generations and state that social studies course fulfills its duty in this context.

Anahtar Kelimeler

Social Sciences, Citizenship, Citizenship Transposition, Qualitative Research

Kaynakça

• Aybay, R. (1998). ‘Teba-İ Osmani’den ‘T.C. Yurttaşı’na Geçişin Neresindeyiz?. Ünsal, A (Ed.), 75. Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru içinde (s. 37-42). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 9(1), 23-28.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel araştırma yöntemleri (Çev Edt: Bütün, M. ve Demir, S. B). Ankara: Siyasal Kitap.
• Çelik, H. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlık eğitiminin bugünkü durumu ve geleceğine ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, Ö.,& Acar, M. (1992). Sosyal bilimler sözlüğü (Vol. 1). İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Doğanay, A. (2005). Sosyal bilgiler öğretimi, Öztürk C., & Dilek, D. (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 17-52). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Göl, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Kemper, E., Stringfield, S., & Teddlie, C. (2003). Sampling strategies in social science research. In A. Tashakkori & C. Teddlie (Eds.), Handbook of mixed methods in social and behavioral research (pp. 273-296). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 Sayılı Kanun), Resmi Gazete Sayı: 14574, Tarih: 24.06.1973. 12.04.2020 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2005). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• NCSS (1993). The social studies professional. Washington DC: National Council for the Social Studies
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), (ss.323-343).
• Öztürk, C. (2006). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış, Öztürk, C. (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 21-50), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Pamuk, A. (2007). Avrupa Vatandaşlığı ve Eğitim. Ulusal Teknik Eğitim, Mühendislik ve Eğitim Bilimleri Genç Araştırmacılar Sempozyumu, Kocaeli,(20-22 Haziran) s, 957-961.
• Patton, M. Q. (1999). Enhancing the quality and credibility of qualitative analysis. Health services research, 34(5 Pt 2), 1189.
• Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış, Tay, B. ve Öcal, A. (Ed.). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (4.baskı) içinde (ss.1-19), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Serin, M. K., Güneş, A. M., & Değirmenci, H. (2015). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile mesleğe yönelik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 4(1), 21-34.
• Som, İ., & Karataş, H. (2015). Türkiye’de vatandaşlık eğitimi üzerine bir inceleme. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 33-50.
• Töre, N. (2017). Değişen dünyada vatandaşlık. Journal of Judgments by the Court of Jurisdictional Disputes/Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (10), 553-595.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11.Baskı), Ankara: Şeçkin Yayıncılık