Bir Bölge İki Ülke Doğu Akdeniz Jeopolitiğinde Çin ve Türkiye

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 31, 30.12.2021

Figen Aydın

Öz

Doğu Akdeniz bölgesi; Ortadoğu, Kuzey Afrika, Kafkasya ve Avrupa olmak üzere dünyanın dört önemli ticaret ve doğal kaynak merkezinin kesiştiği kavşakta konumlanmaktadır. Söz konusu jeopolitiğin ve doğal kaynakların düğüm noktası ise Türkiye’dir. Doğu Akdeniz’in en uzun sahil şeridine sahip olan Türkiye, bölgenin enerji güvenliği noktasında köprübaşı olurken aynı zamanda Asya kaynaklarının Avrupa’ya aktarılmasında da bir transit merkezdir. Bunların yanı sıra Türkiye’nin kıta sahanlığının korunması ve KKTC’nin varlığı Ankara’nın Doğu Akdeniz’de devamlı olarak diplomatik manevralar yapmasını zorunlu tutmaktadır. Doğu Akdeniz jeopolitiğine son yıllarda Çin’de eklenmiştir. İstediği nüfuz genişliği, doğal kaynaklara olan bağımlılığı ve Avrupa’ya bağlanan ticaret yollarının kısaltılması için Doğu Akdeniz, Çin’in, son dönemlerde dış politikasının hedefleri arasında bulunmaktadır. Ticaretinin çoğunluğunu deniz yolu ile yapan Çin’in Doğu Akdeniz ticaretine kendisini eklemlemesinin bir diğer nedeni ise, hiç şüphesiz, Kuşak Yol Projesi’nin deniz güzergâhı olan 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu’dur. Doğu Akdeniz ve Güney Avrupa limanları ile Uzakdoğu arasında ana konteyner hatları kurmaya çalışan Çin, liman işbirlikleri ile Avrupa pazarında elini güçlendirirken enerji güvenliğini de devamlı kılmaktadır. Türkiye, Avrupa’ya ulaşımda transit bir güzergâh olması ve Akdeniz enerji güvenliğini sağlayabilen bölgesel bir güç olması nedeniyle Çin’in, bilhassa, Doğu Akdeniz’de stratejik işbirliklerine yöneldiği başlıca ülkelerden biridir. Bu makalede ilk olarak Çin’in Doğu Akdeniz denklemine eklenmesine neden olan gerekçeler ve amaçları aktarılmaktadır. Daha sonra ise Çin dış politikasında Türkiye-Doğu Akdeniz bağlantısı kurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz, Türkiye, Çin, Jeopolitik, Dış Politika

Kaynakça

• ARIDEMİR H., Çağatay Allı (2019). “Doğu Akdeniz Bölgesindeki Münhasır Ekonomik Bölge Tartışmalarının Analizi”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 2019, 4(10):188-202.
• AYDIN F. (2018) “Kuşak ve Yol Projesi’nin Ekonomi Politiği ve Türkistan”, Gazi Üniversitesi Uluslararası Ticaret Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• AYDIN S., Ali İhsan Kahraman (2019). ”China and the East Mediterranean Sea disputes”, TRT World, https://www.trtworld.com/opinion/china-and-the-east-mediterranean-sea-disputes-27998 Erişim tarihi: 15/01/2020.
• MERICS (2016). “China drops anchor in Mediterranean ports”, https://www.merics.org/en/blog/china-drops-anchor-mediterranean-ports Erişim tarihi: 08/01/2020.
• DUCHÂTEL M. (2019). “Blue China in the Mediterranean, Beyond Port Management”, ISPI, https://www.ispionline.it/en/pubblicazione/blue-china-mediterranean-beyond-port-management-22161 Erişim tarihi: 08/01/2020.
• DUMAN S. (2019). “Doğu Akdeniz’de Emperyal Girişimler ve Türkiye”. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 16(62): 213-230.
• ECE N. J. (2017). “Doğu Akdeniz’de Münhasır Ekonomik Bölge: Sınırlandırma Anlaşmaları, Paydaşlar ve Stratejiler”, Journal of ETA Maritime Science, 5(1): 81-94.
• EKMAN A. (2018). “China in the Mediterranean: An Emerging Presence”, Notes de I’Ifri, IFRİ.
• OKUR M.A., Figen Aydın (2018). “Kuşak ve Yol Projesi ve Avrupa’nın Türkistan Politikası”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 7(20):315-327.
• YAYCI C. (2012). “Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye”. Bilge Strateji Dergisi, 2012, 4(6):1-70.