Kırıkkale Çoruhözü Deresi’nde Bir Boyutlu Taşkın Modellemesi

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 748 - 758, 30.06.2019

Ali Doğu Osman Yıldız

https://doi.org/10.29137/umagd.567086

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, Kırıkkale il sınırları içerisinde
bulunan Kızılırmak nehrinin yan kolu Çoruhözü Deresi’nde bir boyutlu taşkın
modellemesi yapılmıştır. Bu amaçla, dere havzasının DSİ Sentetik ve Mockus
yöntemleriyle sentetik birim hidrografları elde edildikten sonra Kırıkkale
Meteoroloji İstasyonu’nda 2015 yılına kadar ölçülen yağış verileri kullanılarak
çeşitli tekerrür süreleri için taşkın pik debileri hesaplanmıştır. Derenin 1999
yılında DSİ tarafından ıslah edilen Kırıkkale kent merkezinden geçen 8 km’lik kısmındaki
beton kaplamalı kesitlerin, bu çalışmada elde edilen 500 ve 1000 yıllık taşkın
pik debileri için yeterli olup olmadığı HEC-RAS programı kullanılarak
araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; mevcut kesitlerin göz önüne alınan
taşkın pik debileri için yetersiz olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Yağış, Taşkın pik debisi, Çoruhözü deresi, HEC-RAS, DSİ Sentetik Metodu

Destekleyen Kurum

DSİ 56. Şube Müdürlüğü, Kırıkkale Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğü, Kırıkkale Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü

Teşekkür

Yazarlar, bu çalışmada kullanılan verileri sağlayan Kırıkkale Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğüne, DSİ 56. Şube Müdürlüğüne, Kırıkkale Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğüne teşekkür eder.

One Dimensional Flood Flow Modelling in the Kırıkkale Çoruhözü Stream

Öz

In this study, a one-dimensional flood flow modelling for the Çoruhözü stream, a tributary of the Kızılırmak River, was performed. For this purpose, synthetic unit hydrographs in the stream basin by the DSİ snythetic and Mockus methods were first obtained utilizing the recent precipitation data from the Kırıkkale Meteorology Station until 2015. Then, flood peaks were calculated for different return periods. The 8-km stream section restored by DSİ in 1999 was modelled by HEC-RAS in order to investigate whether it is capable of carrying the 500 and 1000 year flood peaks. As the study result indicate the current cross-sections are unfortunately unable to pass the given flood discharges under consideration.

Anahtar Kelimeler

Precipitation, Flood peak discharge, Çoruhözü stream, HEC-RAS, DSİ Synthetic Method

Kaynakça

• Ackerman, C. T.,Jensen, M. R., & Brunner, G. W. (2009). New Floodplain Delination Capabilities In HEC-RAS. World Environmental and Water Resources Congress 2009: Great Rivers, ASCE, s. 2873-2879, 2009.
• Aksay, C. S., Ketenoğlu, O., & Kurt, L (2005). Küresel Isınma ve İklim Değişikliği. S. Ü. Fen Ed. Fak. Fen Dergisi, Sayı 25 (2005) 29 -41, Konya.
• Çeliker, M. (2018). Bingöl Kent Merkezindeki Derelerin Taşkın Alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) İle Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Çitgez, T. (2011). Sel ve taşkın zararlarının önlenmesi üzerine bir araştırma: Düzce-Kaynaşlı örneği. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Doğu, A. (2016). Kırıkkale Çoruhözü Deresinin Taşkın Debilerinin Hesaplanması ve Bir Boyutlu Modellenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• DSİ (1999). Tuğ, B., Özsoy, T., Dinçsoy, Y., & Sönmez, B., Kırıkkale İl Merkezinin Taşkınlardan Korunmasına İlişkin İnceleme Raporu. DSİ, Kod No: 710153, Ankara, 1999.
• DSİ (2012). Taşkınlar Hidrolojisi Tasarım Rehberi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü. 1. Barajlar Kongresi. Ekim 2012, Ankara, Türkiye.
• Duvan, A. (2016). Kızılırmak Nehri Kırıkkale Bölgesinde Hidrolik Yöntemlerle Taşkın Ötelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Efe, H. (2014). Batman Çayı’nın Taşkın Analizinin HEC-RAS Programıyla Yapılması. Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Eren, M. E., Coşar, A., & Bostan, T. (2015). Silivri Kayalı (Boğluca) Deresi Taşkın Riskinin İrdelenmesi. VIII. Ulusal Hidroloji Kongresi 8-10 Ekim 2015. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Ersoy, S.B. (2017). Manisa Kızıldere Taşkın Akımlarının HEC-RAS ile Modellenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Eryılmaz Türkkan, G., Korkmaz, S. (2015). Kaplıkaya Deresinin Sayısal Model İle Taşkın Analizi. VIII. Ulusal Hidroloji Kongresi 8-10 Ekim 2015, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Kara, Ö. (2009). Su Yüzü Profillerinin HEC-RAS Paket Programıyla İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Kırıkkale AFAD. Kırıkkale İli Merkez Mahallelerinde 18.07.1999 Tarihinde Meydana Gelen Su Baskını Durum Raporu. Kırıkkale Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD), Rapor No: 30820934.5.71.00-155/235.
• Oğraş, B. (2018). Dicle Nehri’nin taşkın analizinin HEC-RAS programıyla yapılması. Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Onuşluel Gül, G., Gül, A. (2010). İzmir Bostanlı Havzası İçin Taşkın Alanlarının HEC-HMS Ve HEC-RAS Modelleri İle Belirlenmesi. II. Ulusal Taşkın Sempozyumu, Mart 2010, Afyonkarahisar, s. 267-275.
• Özdemir, H., Uygulamalı Taşkın Hidrolojisi. DSİ Yayınları, Ankara, 1978.
• Şahin, E., Akıntuğ, B., & Yanmaz, A. M. (2013). Güzelyurt Taşkını Modellemesi Ve Çözüm Önerileri. İMO Teknik Dergi, 6447-6462, Yazı 403, 2013.
• Tuncer, İ. (2011). Açık Kanallarda Su Yüzü Profilinin Belirlenmesi, Nakkaş Dere Örneğinde Bir HEC-RAS Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• U.S. Army Corps of Engineers, Institute for Water Resources (2010). HEC User Guide, HEC-RAS River Analysis System.
• U.S. Army Corps of Engineers, Institute for Water Resources(2010). Hydraulic Reference Manual 4.1, HEC-RAS River Analysis System.
• Uçar, İ. (2010). Trabzon Değirmendere Havzasında Coğrafi Bilgi Sistemleri Ve Bir Hidrolik Model Yardımıyla Taşkın Analizinin Yapılması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Üçüncü, Z. (2018). Kırıkkale Karadere ve Hodar Derelerinin Taşkın Pik Debilerinin Hesaplanması ve HEC-RAS Programında Bir Boyutlu Modellenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Ünsal, M., Nalcıoğlu, A. (2016). Kılavuzlu Barajı Sulama Kanalında Su Derinliğinin HEC-RAS Programı İle Modellenmesi. KSU. Journal of Engineering Sciences, 19(1): 41-45, 2016.
• Üyüklüoğlu, M. (2015). HEC-RAS İle Taşkın Bölgelerinin Modellenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bozok Üniversitesi, Yozgat.