IRAK’TA TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE TÜRKMENLERE YÖNELİK NSANLIK SUÇLARI VE 2003 SONRASI TÜRKMENLERİN HUKUKİ DURUMU

Yıl 2012, Sayı: 13, 85 - 128, 01.05.2012

Bilgay Duman

Öz

Bugünkü Irak topraklarında birçok devlet ve beylik kurmuş olan Türkler,Osmanlı Devleti’nin yıkılmasıyla yönetici konumunu kaybetmiş ve yenikurulan Irak devleti içerisinde neredeyse üçüncü sınıf vatandaş konumunagerilemiştir. Zira Irak Devleti kurulmadan başlayan Türkmenlere yönelikkatliamlara varan insanlık dışı uygulamalar 1920’ler itibariyle başlamıştır.Irak’ın hemen her döneminde rejimler tarafından Türkmen hakları çiğnenmiş,Türkmenlere yönelik sistemli kimlik değiştirme politikaları güdülmüştür.ABD’nin 2003’teki Irak işgalinin ardından demokratik yapıyı oluşturmakamacıyla yazılan hukuki metinlerde Arap ve Kürtlere verilen öncelikTürkmenlere tanınmamış ve Irak’ın kurucu unsurları olarak Araplar veKürtler gösterilmiştir. Irak’ın asli unsurlarından biri olan Türkmenler,azınlıklarla aynı statüde ele alınmış ve Türkmen hakları görmezdengelinmiştir. Bu makalede tarihsel dönemler itibariyle Türkmenlere yönelikkatliam olarak nitelendirilebilecek insanlık dışı uygulamalara yer verilmiştir.Burada bölümleme açısından ABD’nin 2003’teki Irak işgali tarihsel birdönüşümün başlangıcı olarak verilmiştir. 2003’ten sonra Türkmenlerin anahedef haline geldiği Kerkük üzerinde detaylıca durulmuştur. Bununla birlikte2003 sonrası Irak’taki anayasal metinler Türkmenler açısında incelemeyetabi tutulmuştur

Anahtar Kelimeler

Irak, Türkmenler, Kerkük, İnsanlık suçları

CRIMES AGAINST HUMANITY IN IRAQ TOWARDS THE TURCOMAN OF IRAQ AND THEIR LEGAL STATUS AFTER 2003

Öz

Turks, who founded states and Sultanates over today’s Iraqi lands,lost their role as rulers after the collapse of the Ottoman state and nearlybecame 3rd class citizens within the Iraqi state. Thus, Turcomans weresubjected to atrocities even in the 1920s. All the subsequent regimes havecontinuosly overrode Turcoman rights, and they were suppressed because oftheir Turkish identity. Even after 2003 occupation of Iraq by the United States,in any of the documents written for the establishment of post-war Iraqidemocratic structure, none of the priorities given to Kurds and Arab weregiven to Turcomans, while the former two were declared as the foundingelements. Turcomans were treated as minorities and they were denied theirrights in Iraq. This article will try to present a historical background onatrocities against the Turcomans of Iraq. US occupation of Iraq 2003 isclassified as a historical turning point, when Turcomans became the primetarget of a detailed harsh treatment in the city of Kirkuk. Additionallly, post2003 Iraqi constitutional texts are also analysed from a Turcoman view ofpoint

Anahtar Kelimeler

Iraq, Turcomans, Kirkuk, crimes against humanity

Kaynakça

• Hürmüzlü, Erşat, Irak’ta Türkmen Gerçeği, İstanbul, 2006.
• Kuzeci, Şemsettin, Kerkük Soykırımları, Teknoed Yayınları, Ankara: 2004
• Nakip, Mahir, Kerkük’ün Kimliği, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2007.
• Saatçi, Suphi, Tarihten Günümüze Irak Türkmenleri, İstanbul 2003. RAPORLAR
• Doğan, Sercan-Tanrıverdi O, Nebahat, “Kerkük’te Mülk Anlaşmazlıkları”, ORSAM Rapor, No: 30, ORSAM-ORTADOĞU TÜRKMENLERİ Rapor No: 8, Mart 2011.
• International Crisis Group, “Iraq and Kurds: Trouble Along The Trigger Line”, Middle East Report, No: 88, 8 Temmuz 2009.
• International Crisis Group, “Iraq and the Kurds: The Brewing Battle over Kirkuk”, Middle East Report, No: 56, 18 July 2006
• Katzman, Kenneth, “Iraq: Elections, Government, And Constitution”, CRS Report For Congress, 30 March 2006. MAKALELER
• Azarkan, Ezeli “Uluslararası Hukukta İnsanlığa Karşı Suçlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 52, Sayı: 3, Yayın Tarihi: 2003.
• Pamukçu, Ekrem “Irak Türklerine Uygulanan Katliamlar”, Kerkük Dergisi, Özel Sayısı, Temmuz 1999.
• Hürmüzlü, Erşat, “The Demographic Situation Of Kirkuk And Iraqi Constitution”, www.turkmen.nl/1a_others/eh.doc.
• Hürmüzlü, Habib, “Kerkük’ün Demografik Yapısı ve Bu Yapıyı Değiştirme Çabaları”, 2023 Dergisi, Sa. 47, 15 Mart 2005.
• Karataş, Orhan, “İşte Size Kuzey Irak”, Kardaşlık Dergisi, Sa. 16, Ekim- Aralık 2002.
• Mazin Hasan, “Türkiye’nin Türkmen Politikası: Yapılması Gerekenler”, Stratejik Analiz Dergisi, C. 4. , Sa. 48, Nisan 2004.
• Terzi, Dilşat “Bir Azmin Öyküsüdür ITC”, http://www.bizturkmeniz.com/tr/showArticle.asp?id=13516.
• Tunç, Hasan, “Irak Federal Devlet Anayasası”, Global Strateji Dergisi, Sa. 2, Sonbahar 2005.
• Turan, Ömer, “Irak’ın Milletler Cemiyetine Girerken Yayınladığı Deklarasyonda ve Anayasalarda Türk ve Diğer Azınlıkların Hakları”, Avrasya Dosyası, Sa. 311, .İlkbahar 1996.
• Yılmaz, Hasan, “Irak’ın Gizlenen Gerçeği: Türkmenler”, Stratejik Analiz Dergisi, C. 4., Sa. 37, Mayıs 2003.
• Anadolu Ajansı, 27 Ağustos 2003.
• Çakan, Şeyhmus, “Peşmerge Katliamı”, Milliyet Gazetesi, 23 Ağustos 2003.
• “ABD’nin Dediği Oldu”, Radikal Gazetesi, 29 Mayıs 2007.
• “Kerkük Huzur Arıyor”, Radikal Gazetesi, 27 Ağustos 2003.
• “Kerkük’te Seçim Kavgası”, Radikal Gazetesi, 25 Mayıs 2003.
• Sabrina Tavernise-Abdul Razzaq Al-Saiedy, “The Struggle For Iraq: Politics; Sunnis to Accept Offer Of A Role In Constitution”, The New York Times, 17 June 2005.
• Tuğrul, Zeynep, “Kerkük’te Korkulan Oldu”, Sabah Gazetesi, 24 Ağustos 2003.
• “BM’den Kürtçe Anayasa Kitapçığı”, Yeni Şafak Gazetesi, 10 Ekim 2005.
• http://confinder.richmond.edu/admin/docs/1958_ınterim_constitution__englis h_.pdf.