KARADENİZ VE SAKARYA HAVZALARINDA YILLIK ORTALAMA YAĞIŞLARIN TREND ANALİZİ

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 7, 01.03.2015

Gokmen Çeribaşı Emrah Doğan

Öz

Yeryüzünde yaşamın vazgeçilmez unsurlarının başında hava ve su gelmektedir. Nüfusun hızla artması ve zorlaşan çevre şartları etkisiyle suyun artan talebi sonucunda suyun korunması ve kullanımı açısından iyi bir planlamanın yapılması önem arz etmektedir. Çünkü küreselleşen dünya ölçeğinde, ısınma ve iklim değişikliklerinin etkisi ile sorunlar artmakta, kullanılabilir tatlı su kaynaklarının azalmasının ciddi bir risk oluşturacağı düşünülmektedir. Bu risklerden dolayı, son yıllarda iklim değişkenliğinin potansiyel etkileri üzerine yapılan çalışmalar artmaktadır. Bu çalışmalar genel olarak, iklim değişikliği var mı sorusuna cevap bulmak ve yeni modeller geliştirmek amacıyla yapılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, Batı ve Doğu Karadeniz Havzaları ve Sakarya Havzasının yıllık ortalama yağış miktarlarına trend analizi uygulanarak yağış trendlerine bakılacaktır. Yapılan çalışmada, trend analizi sonuçları incelendiğinde Batı Karadeniz Havzasının yağış verilerinde trendlere rastlanmazken Doğu Karadeniz Havzasının yağış verilerinde artan yönde trendlere rastlanılmıştır. Diğer taraftan Sakarya Havzasının yağış verilerinde ise azalan yönde trendler gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sakarya Havzası, Batı ve Doğu Karadeniz Havzası, Trend Analizi, Mann-Kendall Testi, Spearman’ın Rho Testi.

TREND ANALYSIS OF AVERAGE ANNUAL PRECIPITATION FOR BLACK SEA AND SAKARYA BASINS

Öz

Air and water are indispensable elements of life on earth. With the effect of increasing population and difficult environmental conditions, it is quite important to set a good planning for protection and use of water as a result of increasing demand for water. In the scale of globalizing world, problems increase with the effect of warming and climate changes, it is thought that decrease of usable freshwater bodies would pose a serious problem. Due to these risks, there are increasing number of studies about potential effects of climate changes in recent years. These studies are generally carried out in order to find answers for the question whether there is climate change and to develop models. Therefore in this study, trend analysis will be carried out on average annual precipitation of West and East Black Sea Basins and precipitation trends will be analyzed. In the study, when the results of trend analysis are observed, there is no trend in precipitation data of West Black Sea Basin; there is an increasing trend in precipitation data of East Black Sea Basin. On the other hand, there is decreasing trend in precipitation data of Sakarya Basin.

Anahtar Kelimeler

Sakarya Basin, West and East Black Sea Basin, Trend Analysis, Mann-Kendall test, Spearman’s rho test.

Kaynakça

• Aris, P., Sophia, M. ve Antonios, P. (2006) Simulation and Trend Analysis of the Water Quality Monitoring Daily Data in Nestos River Delta, Contribution to the Sustainable Management and Results for the Years 2000-2002, Vol. 116, Number 1-3, pp.543-562.
• Bahadır, M. (2011) Güneydoğu Anadolu Proje (GAP) Alanında Sıcaklık ve Yağışın Trend Analizi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of International Social Research, 4(6): 46-59.
• Buyukkaracigan, N. ve Kahya, E. (1997) The Dependency Analysis of Annual Peak Flows of Streams in Konya Basin, International Conference on Water Problems in the Mediterranean Countries, Ankara, Turkey.
• Cengiz, T., Kahya, E. ve Karaca, M. (2003) Trends and Annual Cycles in Turkish Lake Levels, International Association of Hydraulic Engineering and Research Congress, Thessaloniki, Greece.
• Eris, E. ve Agiralioglu, N. (2012) Homogeneity and Trend Analysis of Hydrometeorological Data of the Eastern Black Sea Region, Turkey, Journal of Water Resource and Protection, 4(2): 99-105.
• Gumus, V. (2006) Evaluation of Firat River Basin Streamflow by Trend Analysis, Institute of Science, Department of Civil Engineering, Harran University, Sanliurfa, Turkey.
• Gumus, V. ve Yenigun, K. (2006) Evaluation of Lower Fırat Basin Streamflow by Trend Analysis, 7th International Advances in Civil Engineering Conference, Yildiz Technical University, Istanbul, Turkey.
• Helsel, D.R. ve Hirsch, R.M. (1992) Statistical Methods in Water Resources, Techniques of Water-Resources Investigations of the United States Geological Survey, Book 4, Hydrologic Analysis and Interpretation, Chapter A3, Amsterdam.
• Hong, W., Leen-Kiat, S., Ashok, S. ve Xun-Hong, C. (2008) Trend Analysis of Streamflow Drought Events, Water Resource Management, Vol. 22, Number 2, pp. 145-164.
• Kadioglu, M. (1997) Trends in Surface Air Temperature Data Over Turkey, International Journal of Climatology, Vol. 17, Number 5, pp. 511-520.
• Kalayci, S. ve Kahya, E. (2006) Assessment of Streamflow Variability Modes in Turkey, Journal of Hydrology, Vol. 324, Number, 1-4, pp.163-177.
• Kendall, M.G. (1975) Rank Correlation Methods. 4th ed. Charles Griffin, London.
• Kothyari, U. C., Singh, V. P. ve Aravamuthan, V. (1997) An Investigation of Changes in Rainfall and Temperature Regimes of the Ganga Basin in India, Journal of Water Resources Management, Vol.11, pp.17-34.
• Mann, H.B. (1945) Non-parametric Tests against Trend, the Econometric Society, Vol. 13, Number, 3, pp. 245-259.
• Özfidaner, M. (2007) Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi, Çukurova Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Partal, T ve Kahya, E. (2006) Trend Analysis in Turkish Precipitation Data, Hydrological Processes, Vol. 20, Number 9, pp. 2011-2026.
• Partal, T., Kahya, E., Seker. D. ve Kabdasli, S. (2003) Precipitation Trends in the Aegean Region, International Association of Hydraulic Engineering ve Research Congress, Thessaloniki, Greece.
• Partal, T. ve Kucuk, M. (2006) Long-term Trend Analysis Using Discrete Wavelet Components of Annual Precipitations Measurements in Marmara Region (Turkey), Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, Vol. 31, Number 18, pp.1189-1200.
• Sahin S. ve Cigizoglu, H. K. (2010) Homogeneity Analysis of Turkish Meteorological Data Set, Hydrological Processes, Vol. 24(8): 981-992. doi:10.1002/hyp.7534.
• Sandalcı, M. ve Yüksel, İ. (2007) Su Kaynakları Kullanımının İklim Değişikliği Üzerindeki Etkisi, I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi – Tikdek, İstanbul, Türkiye.
• Sandalcı, M. ve Yüksel, İ. (2011) İklim Değişikliğinin Türkiye’deki Göller ve Barajlar Üzerindeki Etkisi, Yapı Dünyası Dergisi, Sayı 181, syf. 25-29.
• Saris, F., Hannah D. M. and Eastwood, W. J. (2010) Changes in Precipitation and River Flow in Northeast Turkey: Associations with the North Atlantic Oscillation, Proceedings of the 6th World FRIEND Conference, Fez, 25-29 October 2010, IAHS Publ.340.
• Serrano, A., Garcia, A.J., Mateos, V.L., Cancillo, M.L. ve Garrido, J. (2006) Monthly Modes of Variation of Precipitation over the Iberian Peninsula, J. Climate, 12:2894-2919.
• Seseogullari, B., Eris. E. ve Kahya, E. (2006) Trend Analysis of Sea Levels along Turkish Coasts. Hydrology Days.
• Van Belle, G. ve Hughes, J.P. (1984) Nonparametric Tests for Trend in Water Quality, Water Resources Research, Vol. 20, Number 1, pp. 127-136.
• Yu, S., Zou, S. ve Whittemore, D. (1993) Non-parametric Trend Analysis of Water Quality Data of Rivers in Kansas, Journal of Hydrology, Vol.150, Number 1, pp.61-80.
• Yüksel, İ., Sandalcı, M., Çeribaşı, G. ve Yüksek, Ö. (2011) Küresel Isınma ve İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkileri, Ulusal 7. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, 21- 23 Kasım, Trabzon, Türkiye.