ÇİN HALK CUMHURİYETİ’NDE DİN ÖZGÜRLÜĞÜ

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 3, 20 - 27, 15.01.2015

Mithat Ünlü

Öz

İlk insandan günümüze kadar birçok formatta karşımıza çıkan din her devirde tartışılan bir konu olmuştur. Bugün Fransa, Türkiye, ABD, Rusya gibi birçok ülkede laiklik adı verilen bir anayasal çizgi ile din ve devlet işleri tamamen kendi mecralarında bir seyir izlerken, İran, S.Arabistan, Malezya ve Endonezya gibi ülkelerde din eksenli bir siyasal rejim tercih edilmiştir. Bu iki örneğin dışında bir de Marksist bir ideolojiyle siyasal yönetimlerini sürdüren Çin, Küba, Venezuela gibi ülkelerde din ve ilgili tüm faaliyetler görünür olan kültürel kısımları dışında tamamen yasaklanmışlardır. Bu ülkeler arasında ekonomi ve nüfus bağlamında en büyük olan Çin’in dine ve din özgürlüğüne bakışı diğer sair ülkelere göre daha çok göz önünde olduğundan en çok tartışılanıdır. Çin’de din özgürlüğü konusu uluslararası medyada ve akademik yayınlarda son zamanlarda sıkça rastlanan bir konudur. Söz konusu yayınlarda Çin Komünist otoritelerinin tepkisinden çekinildiği için konu genellikle yüzeysel olarak işlenmektedir. Özellikle din özgürlüğü konusunun hassas bir mesele olması da çalışmaları yüzeysel olmaya iten başka bir nedendir. Çünkü Çin'de yaşayan akademisyen ve entelektüeller uygulanan sansürden korktukları için konuya genellikle uzak durmayı tercih etmektedirler. Çin dışında yaşayan akademisyenler ise Çin’e giriş haklarını kaybetmemek için yine aynı şekilde temkinli olmaya özen göstermektedirler. Hal böyle olunca da Çin’de din özgürlüğü adına objektif çalışmalar gün yüzüne çıkamamaktadır. Bu çalışmada bağımsız din özgürlüğü izleme kuruluşlarının (George Town Üniversitesi Berkley Center gibi) yıllık raporları ve literatürdeki bağımsız çalışmalar ışığında Çin’de din özgürlüğü konusu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çin, Din, Din Özgürlüğü, Laiklik, Komünist Parti

Kaynakça

• Adam B. (1998) Dinler Tarihi Araştırmaları-II Sempozyumu, 20-21 Kasım 1998, Konya. Adam, B. (2000) Yahudilikte Din Kavramı ve Din Anlayışı, ss.129-134, Ankara. Alles, D., G., (2005). “Religion (Further Considerations)” md., Encyclopedia of Religion, (Edt., L. Jones), C.: XI, USA: Thomson Gale, Balmer, R., Grogerg, L., Mabry, M. (2012). First Freedom: The Fight for Religious Freedom, Publisher: Covenant Communications. Barker, E. (2003). “And the Wisdom to Know the Difference? Freedom, Control and the Sociology of Religion.” Sociology of Religion 64 (3): 285–307. Binat, T. (1977). Milli Kültür Ahlak ve Din. Atatürk Türkiye’si Dergisi, 42: 5-7. Çakıroğlu, D. (2008), Çin Ülke Raporu, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi Yayınları, s.2. Chan, K. K. (2004). Accession to the World Trade Organization and State Adaptation. In J. Kindopp, & C. L. Hamrin (Eds.), God and Caesar in China: Policy implications of church state tensions (pp. 58-74). Washington, DC: Brookings Institute Press Chevalier J. (2000). Din Fenomeni, (Çev. M. Aydın), Konya: Din Bilimleri Yayınları, s.19. China Population 2014. http://worldpopulationreview.com/countries/china-population/. Erişim Tarihi: 23 Mart 2015. Çifçi, O. Z. (2015), Paul Bloom Ve Dini İnançların Ortaya Çıkmasında Evrimsel Rastlantı Tezi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/2 Winter 2015, p. 193-212 Çin Coğrafyası. http://www.cinkultur.com/CIN_HAKKINDA/Cin_Cografyasi/. Erişim Tarihi: 17 Nisan 2015. Çin Halk Cumhuriyeti. http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/cin-halk-cumhuriyeti.htm. Erişim Tarihi: 25 Mart 2015. Definitions of the word "religion," and why none are totally satisfactory. http://www.religionandtheology.org/definitions_of_religion.html. Erişim Tarihi: 15 Nisan 2015 Diyanet İşleri Başkanlığı, Dini Kavramlar Sözlüğü. http://www.diyanet.gov.tr /turkish/ diniyayinlar/ default.aspx?sayfa=sozluk&id=347. Erişim Tarihi: 7 Temmuz 2013. Ekşi A., Türker Ali S., Meydan A., Şahan R., Adıyaman K., Özket H. (2012). Din Nedir?. http://static.eba.gov.tr/ekitapftp/temel-dini-bilgiler/0/derskitabi/meb/temel-dini-bilgiler0derskitabi_ meb_temel_dini_bilgiler_PR ni0. pdf. Evans, C. M. (2002). “Chinese Law and the International Protection of Religious Freedom.” Journal of Church and State 44 (4): 749–774. Formation of the Chinese Civilization. http://www.china.org.cn/e-gudai/index-1.htm. Erişim Tarihi: 17 Nisan 2015. Grim, B.J., and Roger Finke. (2011). The Price of Freedom Denied: Religious Persecution and Conflict in the Twenty-First Century. New York: Cambridge University Press. http://polaris.gseis.ucla.edu/yanglu/ECC_HISTORY_SUMMARY.htm Leung, B. (2005). China’s religious freedom policy: The art of managing religious activity. The China Quarterly, 184, 895_913. Okumuş, E. (2003), Toplumsal Değişme ve Din, İstanbul: İnsan Yayınları, s.53-54. Religion is the Opium of the People. http://www.democraticunderground.com/1002374976. Erişim Tarihi: 1 Nisan 2015. Tümer, G. (1987), Çeşitli Yönleriyle Din, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/773/9864.pdf United States Commission on International Religious Freedom, Annual Reports. http://www.uscirf.gov/reports-and-briefs/annual-report.html. Erişim Tarihi: 16 Nisan 2015. Usman, J.O. (2007) “Defining Religion:The Struggle to Define Religion Under The First Amendment and The Contributions and Insights of Other Disciplines of Study Including Theology, Psychology, Sociology, The Arts, and Anthropology”, North Dakota Law Review, 83(1): 157. Uydu, Y. M. (2012). Çin Tarihi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları, s.3. Yang, F. (2010). “Quantifying Religions in China.” Paper presented at the seventh annual conference for the social scientific study of religion in China, Beijing, s.26–27. Yang, F. (2011). Religion in China: Survival and Revival under Communist Rule. New York: Oxford University Press Yang, F. (2013) A Research Agenda On Religious Freedom In China, The Review of Faith&International Affairs, 11:2, 6-17,