AN EPISTEMOLOGICAL PERSPECTIVE ON THE RELATIONSHIP BETWEEN MUSIC AND METAPHYSICS

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 338 - 368, 23.09.2024

Fulya Soylu Bağçeci

https://doi.org/10.51576/ymd.1495334

Öz

ABSTRACT
Thinking together about all the elements of music based on concrete indicators and the qualities of this field that point beyond what is known, brings to the agenda an accumulation of knowledge on the axis of art, philosophy and music. The idea of art, which is the subject of music, or the key issues that transform music into art, point to the deep meanings of music in connection with metaphysics. The approaches adopted in the history of thought, scientific advances and social turning points have shaped the quality of music and the meanings attributed to music. In this descriptive study, which aims to make an epistemological examination of the relationship between music and metaphysics through this accumulation, metaphysical issues that enable us to characterize music as art are revealed. Thus, regardless of the context, it is possible to see a metaphysical perspective that progresses intertwined with music in many circumstances, with various semantic contents, forming itself both as a natural result of music and on an axis that inspires music.

Anahtar Kelimeler

Music, metaphysics, philosophy of art, epistemology, art theory, first philosophy, primitive meaning

MÜZİK VE METAFİZİK İLİŞKİSİNE EPİSTEMOLOJİK BİR BAKIŞ

Öz

ÖZ
Müziğin somut göstergelere dayalı bütün unsurlarını ve bu alanın bilinenin ötesine işaret eden niteliklerini birlikte düşünmek sanat, felsefe ve müzik ekseninde yer alan bir bilgi birikimini gündeme getirir. Müziğe konu alan sanat düşüncesi ya da müziği sanata eviren kilit konular metafizikle bağlantılı olarak müziğin derinlikli anlamlarına işaret eder. Düşünce tarihinde benimsenen yaklaşımlar, bilimsel ilerlemeler ve toplumsal dönüm noktaları müziğe ve müziğe yüklenen anlamların niteliğine yön vermiştir. Bu birikim üzerinden müzik ve metafizik ilişkisinin epistemolojik bir incelemesini yapmayı amaçlayan bu betimsel çalışmada, müziği sanat olarak nitelendirmemizi sağlayan metafiziksel konular ortaya konmuştur. Böylece bağlamı ne olursa olsun pek çok koşulda müzikle iç içe ilerleyen, çeşitli anlamsal içeriklerle gerek müziğin doğal bir sonucu olarak gerekse müziğe ilham olan bir eksende kendini meydana getiren metafiziksel bir perspektif görmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Müzik, metafizik, sanat felsefesi, ilk felsefe, sanat kuramı

Kaynakça

• Akarsu, B. (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü, Ankara Üniversitesi Basımevi, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alan Sümer, B. (2019, Vol. 27). Schelling felsefesinde romantizm ve doğa-sanat ilişkisi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, s. 263-280.
• Altar, C. M. (1996). Sanat Felsefesi Üzerine (1. Basım). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aristoteles. (2023). Metafizik (Çev. Lale Levin Basut - Saffet Babür). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi: Sofistlerden Platon’a (1. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, A. (2008). İlkçağ Felsefe Tarihi 4: Helenistik Dönem Felsefesi, Epikurosçular, Stoacılar, Septikler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aydoğdu, H. (2006, Vol. 7 1). Bergson’un hakikat araştırmasında sanatın fonksiyonu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 179-191.
• Baudouin, J. (2015). Karl Popper (Çev. Bülent Gözkan). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Collingwood, R. G. (1940). An essay on metaphysics. Oxford University Press.
• Comte, A. (1964, Cilt 2 Sayı 19-20). Pozitif felsefe dersleri. İstanbul University Journal of Sociology, s. 213-258.
• Çoraklı, E. (2016, Vol. 58). Müzikal biçimciliğe dair. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, s. 490-498.
• Descartes, R. (2021). Metafizik Üzerine Düşünceler (1. Basım Çev. Emir Doğan Yılmaz). İstanbul: Kapra Yayıncılık.
• Descartes. R. (1942). İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler (Çev. Mehmet Karasan). Maarif Matbaası.
• Derrida, J. (1994). Göstergebilim ve Gramatoloji- Jacques Derrida ile Julia Kristeva Arasında Söyleşi (Çev. Tülin Akiş). İstanbul: AFA Yayıncılık.
• Dilthey, W. (1999). Hermeneutik ve Tin Bilimleri (1. Basım Çev. Doğan Özlem). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Doğan, S. (2021, Vol. 7 92). Postmodern sanat ve Jacques Derrida; Düşünsel ilişkiler, estetik bağlamlar. Socıal Scıences Studıes Journal (SSSJournal), s. 5662-5675.
• Erinç. S. M. (1998). Sanat Psikolojisine Giriş. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Esenyel, A. (2020, Vol. 2 15). Müzik bir tür felsefe olabilir mi? Schopenhauer’da müziğin anlamı. Felsefi Düşün-Akademik Felsefe Dergisi, s. 70-89.
• Finkelstein, S. (1996). Müzik Neyi Anlatır (2. Basım Çev. M. Halim Spatar). İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Garrett B. (2022). Metafizik Nedir? (Çev. Berat Mutluhan Seferoğlu). İstanbul: Küre Yayınları.
• Gökberk, M. (1972, Vol. 18). Hegel'in felsefesi-yaşayan yönleriyle. Felsefe Arkivi, s. 11-22.
• Grolman, A. V. (1993). Musiki ve İnsan Ruhu (Çev. Selahattin Batu). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Grünberg T., Grünberg D. (2019). Metafizik. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2136 Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1164.
• Hançeroğlu, O. (2007). Düşünce Tarihi. Eriş Yayınları.
• Hegel, G. W. F. (1995). Tarihte Akıl (Çev. Önay Sözer). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Heidegger M. (2003). Metafizik Nedir? (2. Basım Çev. Mazhar Şevket İpşiroğlu-Suut Kemal Yetkin). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Heimsoeth, H. (1986). Immanuel Kant’ın Felsefesi (Çev. Takiyettin Mengüşoğlu). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İlyasoğlu, E. (1995). Zaman İçinde Müzik: Başlangıcından Günümüze Örneklerle Batı Müziğinin Evrimi. Yapı Kredi Yayınları.
• İşbir, E. (2020, Vol. 110). Romantizm ve insan sorunu. The Journal of Academic Social Science, s. 230-244.
• Kam, Ö. F. (2020). Metafizik, Emile Boriac’ın “Felsefenin İlkeleri” Kitabından. İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• Kılıç, E. (2019). Metafiziğe Ilımlı Bir Yaklaşım: Karl Popper. Metafizik-Filozofların Metafizik Sistemleri içinde (698-711). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Kıvılcımlı, H. (2008). Bergsonizm. Sosyal İnsan Yayınları.
• Kıyar, N. (2013, Vol. 22). İlkel us ve sanat algısı bağlamında Tabula Rasa kurgusu. Sanat Dergisi, s.135-146.
• Mülayim, S. (1994). Sanata Giriş (2. Baskı). İstanbul: Bilim ve Teknik Yayınevi.
• Okan, B. (2018, Cilt 8 Sayı 2). Primitivizm ve günümüz sanatına etkileri. Sanat ve Tasarım Dergisi, s. 96-109.
• Özlem, D. (2016). Bilim Felsefesi (3. Basım). İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Pamir, L. (1981). Müzikte Yaratıcının Gücü (1. Basım). Ankara: Emel Matbaası, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Parker, D. H. (1920). The Principles of Aesthetics. Silver. Burdett & Company.
• Platon. (2016). Devlet (2. Baskı Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Ridley, A. (2007). Müzik Felsefesi Tema ve Varyasyonlar (1. Basım Çev. Bilge Aydın). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Russell, B. (1996). Batı Felsefesi Tarihi İlkçağ (Çev. Muammer Sencer). Say Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2009). İsteme ve Tasarım Olarak Dünya (2. Basım Çev. Levent Özşar). Özal Matbaası. İstanbul: Biblos Kitabevi.
• Simard, J. C. (2003, Vol. 2). Epistemoloji Çev. Ramazan Adıbelli. Bilimname II, s.13-21.
• Skirbekk, G., Gilje, N. (2017). Antik Yunan'dan Modern Döneme Felsefe Tarihi (Çev. Emrah Akbaş-Şule Mutlu). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Strawson, P. F. (1967). Analysis, science, and metaphysics. The linguistic turn, 312-320.
• Şimşon, E. (2020, Vol. 15). Yeni bir dinleme biçimi olarak negatif diyalektik. Felsefi Düsün-Akademik Felsefe Dergisi, s. 185-202.
• Şulul, C. (2003, Cilt 11 Sayı 11). Metafiziğin tarihsel evrimi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 57-69.
• Tarhan, D. E. (2020, Sayı 15). Pythagoras felsefesinde müzik ve matematik ilişkisi üzerine. Felsefi Düşün-Akademik Felsefe Dergisi, s.203-224
• Taslaman, C. (2016). Big Bang ve Tanrı (20. Basım). İstanbul: İstanbul Yayınevi.
• Taşdelen D., Yazıcı A. (2018). Estetik ve Sanat Felsefesi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2574 Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1544.
• Taşkent, A. (2011, Cilt 9 Sayı 17). Türkiye’de estetik çalışmaları ve İsmail Tunalı. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, s. 551-576.
• Tokat, L. (2013, Cilt 13 Sayı 1). Metafizik belirsizlik ve anlam sorunu açısından din ve felsefe. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, s. 7-25.
• Tunalı, İ. (1998). Estetik (5. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (2013, Sayı 18). Benedetto Croce'de estetik'in bir bilgi problemi olarak temellendirilmesi. Felsefe Arkivi, s. 23-36.
• Uçar, S. (2020, Vol. 19 2). Popper ve Heisenberg Belirsizlik İlkesi. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, s. 518-541.
• Wanke R., Santarcangelo V. (2021, Vol. 4). Memory as the aspatial domain for the perception of certain genres of contemporary art music. Music & Science, s. 1-18.
• Yardımcı, A. B. (2020). Tinsel Bilimlerin Yöntemi Olarak Hermeneutiğin Tarihsel Seyri ve Pozitivist Anlayışın Neden Olduğu Yöntemsel Kriz. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Akademik Çalışmalar - II içinde (379-393). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Zerzan, J. (2013). Gelecekteki İlkel (5. Baskı Çev. Cemal Atila). İstanbul: Kaos Yayınları.