Sivil İtaatsizlik Eylemleri Nereye Evriliyor: Hologram Eylemi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 141 - 149, 28.10.2017

Sevgi Demirel , Teyfur Erdoğdu

Öz

Sivil itaatsizlik, yasanın veya keyfi ve baskıcı bir
yönetimin “yanlış” yerlerini gösteren ve değişmesini isteyen vicdani, meşru,
şiddete dayalı olmayan ve aynı zamanda yasaya aykırı bir edimi ifade eder. Başvurulan
bir direnme yöntemi  olan sivil itaatsizlik, geçmişten bugüne
güncelliğini koruyan bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.  Özellikle şiddetten yana olmama ve kamuya açık
bir duruş sergileme gibi unsurlar sivil itaatsizlik yöntemini önemli kılmıştır.
İlk başlarda geleneksel yöntemlerle (oturma eylemi, ışıkları yakıp söndürme
gibi)  kendini gösteren sivil
itaatsizlik, iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte farklı eylem
repertuarlarını da bünyesine katmıştır. Kullanılan araçların kendisi de eylemlerin
gerçekleştirilmesinde etken bir rol oynamıştır. Bu anlamda günümüzde hem
teknoloji hem de internet özelde ise sosyal medya, sivil itaatsizliğin
gerçekleştirilmesinde önemli araçlar olmaktadır. Özellikle Web 2.0 teknolojisi
sayesinde ortaya çıkan sosyal medya, tek
yönlü bilgi paylaşımından, çift taraflı ve eş zamanlı bilgi paylaşımının ulaşılmasına
olanak sağlamıştır. Böylelikle var olan “haksızlığın” bilinmesi ve bu durumun
düzeltilmesi sosyal medya ile daha çok insana hızlı ve kolay bir şekilde
gerçekleşebilmektedir. Öte yandan teknolojik aletler de sivil itaatsizlik
eylemlerini işlevsel kılabilmektedir. Bu çalışmada sivil itaatsizliğin gelişen
iletişim teknolojisi ile olan ilişkisi açıklanmaya çalışılmış ve son dönemlerin
en yaratıcı eylemine sahne olan İspanya’nın, 2015 yılında gerçekleştirdiği
Hologram eylemi anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sivil itaatsizlik, sosyal medya, toplumsal hareketler, dijital aktivizm, hologram

Kaynakça

• Aliefendioğlu, Y. (2002). Direnme hakkı, Özdek, Y. (Edt.) Yoksulluk, Şiddet ve insan hakları içinde. Ankara: TODAİE
• Arendt, H. (2001). Sivil itaatsizlik, Kamu vicdanına çağrı sivil itaatsizlik, (Y. Coşar, Çev.) içinde (s.76-115). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Castells, M. (2006). Enformasyon çağı: ekonomi, toplum ve kültür, ikinci cilt: kimliğin gücü. (Ebru Kılıç, çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. Coşar, Y. (2001). Kamu vicdanına çağrı sivil itaatsizlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çayır, K. (1999). Yeni sosyal hareketler. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Çetinkaya, D. (2008). Toplumsal hareketler tarih teori deneyim. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Doğan, M. (2009). Büyük türkçe sözlük. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Gönenli, G. & Hürmeriç, P. (2012). Sosyal Medya / Ağ Toplumu. Kara, T. & Özgen, E. (Edt.). Sosyal Medya / Akademi içinde (s. 213-242). İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Habermas, J. (2001). Sivil itaatsizlik: demokratik hukuk devletinin denektaşı, almanya’da otoriter legalizm karşıtlığı, Kamu vicdanına çağrı sivil itaatsizlik, (Y. Coşar, Çev.) içinde (s.116-136). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Nişancı, Ş. (2003). Sivil itaatsizlik. İstanbul: Okumuş Adam Yayıncılık.
• Osmanoğulları, F. (2016). Güncel alt-politikanın üretimi: Tarihin ilk hologramlı eylemi. TRT Akademi, 1 (2), 388-406.
• Rawls, J. Sivil itaatsizliğin tanımı ve haklılığı, Kamu vicdanına çağrı sivil itaatsizlik (Y. Coşar, Çev.) içinde (s.54-75). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Safko, L. (2009). The Social media bible (tactics, tools, strategies for business success). New Jersey: J. Wiley Inc.
• Shirky, C. (2008). Herkes Örgüt İnternet Gruplarının Gücü. ( Pınar Şiraz, çev.). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Thoreau, D. H. & Gandi, M. K. (1999). Sivil itaatsizlik ve pasif direniş. Ankara: Vadi Yay.
• TDK. (2017) Büyük Sözlük http://www.tdk.gov.tr adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 30.03.2017)
• Uçkan, Ö. (2017). Dijital Aktivizm mi Aktivizm mi. https://spotdergi.wordpress.com/2012/05/30/dijital-aktivizm-mi-aktivizm-mi/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 13.04.2017)
• Uçkan, Ö. (2017). Sokak + (Dijital) İletişim= Aktivizm. http://www.politus.com.tr/detay/sokak-dijital-iletisim-aktivizm adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 13.04.2017)
• Bianet. (2017). İspanya’nın İç Güvenlik Susturması. http://bianet.org/bianet/biamag/164086-ispanya-nin-ic-guvenlik-susturmasi adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 13.04.2017)
• Independent. (2017). Spain's hologram protest: Thousands join virtual march in Madrid against new gag law. http://www.independent.co.uk/news/world/europe/spains-hologram-protest-thousands-join-virtual-march-in-madrid-against-new-gag-law-10170650.html adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 13.04.2017)