ATATURK`S PERCEPTİON IN THE TURKISH NOVEL OF THE EARLY REPUBLICAN PERIOD

Yıl 2020, Sayı: 23, 221 - 232, 01.06.2020

Esqhane Babayeva

Öz

The early twentieth centery is a time of significant events in Turkey`s socio-political and literary-cultural life. National Struggle period, proclamation of the Republic, such as important events took place in this period. All this is reflected in the literature. When we examine the novels of this period, we see that there are many novels about the National Struggle. In this period, in particular, the novel continues its educational character since the Tanzimat period with the Republican ideology. The Turkish novel, which is generally of socio-political character, testifies to a new political reform with the Republic. Novel is especially noteworthy in terms of ideology penetration into society. Another special feature of this period is that Ataturk is still alive. Therefore, the years of 1923-1938 is known as the Ataturk Period. Mustafa Kemal Ataturk, the leader of the National Struggle, makes himself felt not only in political life but also in literature. In this period, the character of Ataturk is seen in the center of Turkish novels. Although Ataturk is not a hero in the novels, but his ideology, principle and struggle are discussed in the novels. For example, Yakup Kadry Karaosmanoglu, Reshad Nury Guntekin, Khalide Edip Adivar, Aka Gunduz etc. We can mention the works of the authors. In these novels, the principles of Mustafa Kemal Ataturk and the points he emphasizes are expressed.
In this article, the Turkish novels of this period will be reviewed and the ideology of the Republic and the image of Ataturk will be emphasized.
The main aim is to determine and examine the perception of Ataturk in Turkish novels written between 1923-1938.

Anahtar Kelimeler

Turkish novel, Ataturk, Republican ideology, National Struggle

ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ROMANINDA ATATÜRK ALGISI

Öz

Yirminci yüzyılın başlangıcı Türkiye`nin hem sosyal-siyasal, hem de edebi-medeni hayatında önemli olayların ortaya çıktığı bir dönemdir. Millî Mücadele dönemi, Cumhuriyet`in ilanı gibi önemli olaylar bu dönemde yaşanmıştır. Tüm bunlar edebiyata da yansımıştır. Erken Cumhuriyet dönemi romanlarına bakıldığında pek çoğunun Millî Mücadeleyi konu edindiği görülür. Roman, bu dönemde de Tanzimat`tan beri süregelen eğitici rolünü sürdürür. Genel olarak sosyal ve siyasi nitelikli Türk romanı, Cumhuriyet`le birlikte yeni bir siyasi oluşumun tanıklığını üstlenir. İdeolojinin topluma nüfuz etmesi bakımdan roman özellikle dikkati çekmektedir. Bu dönemin bir diğer özelliği de Atatürk`ün henüz hayattta olmasıdır. Bu nedenle 1923-38 yılları Atatürk dönemi adıyla bilinir. Millî Mücadelenin önderi Mustafa Kemal Atatürk sadece siyasi yaşamda değil, edebiyatta da kendisini hissettirir. Bu dönem Türk romanlarında Atatürk karakteri merkezde görülür. Dönemin romanlarında Atatürk, roman kahramanı olmasa da, onun mücadelesi, prensipleri eserlerin merkezinde yer alır. Özellikle, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Reşat Nuri Güntekin, Aka Gündüz ve Halide Edib Adıvar`ın romanlarında bunu görmekteyiz. Bu romanlarda Atatürk`ün söylemleri özellikle ön plana çıkar. Mustafa Kemal Atatürk`ün ilkeleri, üzerinde durduğu noktalar eserlerde ifade edilmektedir.
Makalede, bu dönem Türk romanları gözden geçirilerek Cumhuriyet ideolojisi ve Atatürk imgesi üzerinde durulacaktır.
Esas amaç, 1923-38 yılları arasında kaleme alınan Türk romanlarında Atatürk algısını tespit edip incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Türk Romanı, Atatürk, Cumhuriyet ideolojisi, Millî Mücadele

Kaynakça

• Adıvar, Halide Edip (1962). Türkün Ateşle İmtihanı. İstanbul: Can.
• Ağaoğlu, Əhməd (2007). Seçilmiş Əsərləri. Bakı: Şərq-Qərb.
• Balcı, Yunus (2002).“Türk Romanında Aydın Sorunu”, Hece. Öncü basımevi, S. 65/66/67, ss.281-292.
• Babayeva, Eshgane (2020). “Olovli ko'ylak romanidagi badiiy to'qnashuv / Literary confliction in the novel "The Shirt of Flame". International Journal Of Word Art Special Issue – 2, Toşkent, p. 15-22.
• Benice, Etem İzzet (1962). Aşk Güneşi. 2. Baskı, İstanbul: İnkılâp.
• Birlbaşar Burhan (1936). Bin Yağıya Bir Mustafa. İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası.
• Göçgün, Önder (1995). Edebiyat Dünyası Ve Atatürk. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Gündüz, Aka (1931). Ben Öldürmedim-Kokain. İstanbul: Semih Lütfi.
• Gündüz, Aka (1928). Tank-Tango. İstanbul: Resimli Ay.
• Gündüz, Aka (2012). Dikmen Yıldızı. İstanbul: Toker.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (2009). Ankara. 29. Baskı, İstanbul: İletişim.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1961). Atatürk. İstanbul: Yükselen Matbaası.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1993). Panorama I-II. 2. baskı, İstanbul: Remzi.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1958). Vatan Yolunda. İstanbul: Bilgi.
• Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1942). Yaban. İstanbul: 2. Hamit Matbaası.
• Karay, Refik Halid (1992). Yezidin Kızı. 2. Baskı, İstanbul: İnkılâp.
• Kuntay, Mithat Cemal (2009). Üç istanbul. İstanbul: Oğlak.
• Rauf, Mehmet (2010). Halâs. (haz.) Zeynep Berktaş, İstanbul: Lacivert.
• Sami, Mebrure (1938). Çöl Gibi. İstanbul: İkbal.
• https://sites.google.com/site/zekiyeergen/atatuerk-uem/atatuerk-e-yazilan-siirler (erişim tarihi: 13. 04. 2020)