Line x Tester (Çoklu Dizi) Yöntemi ile Geliştirilen Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Genotiplerinin Elbistan Koşullarına Uyum Yetenekleri-II; Lif Özellikleri

Yıl 2016, , 603 - 613, 31.12.2016

Ramazan Şadet Güvercin

https://doi.org/10.29133/yyutbd.282816

Cited By: 2

Öz

Pamuk
tarımının amacı verimli ve kaliteli lif üretimidir. Lif veriminin yanı sıra,
lif kalite özellikleri yönünden ebeveyn ve melezlere ait uyum yetenekleri (GCA
ve SCA) ve gen etkilerinin incelendiği bu çalışma, 2011 yılında Kahramanmaraş
koşullarında yapılan melezlemeyi takiben, 2012 yılında, Kahramanmaraş iline
bağlı Elbistan Ovası’nda yürütülmüştür. Elbistan ovası, deniz seviyesinden
950-1150 m yüksekte Akdeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinin birleşiminde
konumlanmış ve pamuk tarımı için kısa vejetasyona sahip bir bölgedir. Çalışma Tesadüf Blokları deneme
deseninde yürütülmüş ve sekiz pamuk (Gossypium
hirsutum L.) çeşidinin yanı sıra, bu çeşitlerin Line x Tester (Çoklu dizi)
yöntemine uygun melezlenmesiyle geliştirilmiş on beş F₁ melez
kombinasyonu bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmada, en yüksek lif
verimi 1x4 (113.3 kgda^-1,
Stoneville 468 x Beli İzvor 432) melezi ve Fantom
(102.83 kgda^-1) çeşidinden elde edilirken, lif verimi ve kalite
özelliklerinin eklemeli olmayan genler ile yönetildiği saptanmıştır. Analar lif
verimi ve sarılık özelliklerine, babalar ise lif inceliği, mukavemet ve
parlaklık özelliklerine en yüksek katkıyı verirken, life ait uzunluk,
üniformite, lif kopma uzaması ve kısa lif içeriğine analar x babalar etkileşimi
destek vermiş ve en yüksek geniş anlamda kalıtım derecesi lif verimi (H=0.91)
ile lif inceliğinde (H=75) saptanmıştır. Diğer yönden, 1x4 (Stoneville 468 x
Beli İzvor 432) melezinin lif verimi, 1x5 (Stoneville 468 x Primera) melezinin
lif inceliği, 3x4 (Furkan x Beli İzvor 432) melezinin ise lif sarılığı yönünden
önemli SCA değerlerine sahip olduğu çalışmada, Stoneville 468 ebeveyninin lif
verimi, inceliği ve sarılığı, Beli İzvor 432 çeşidinin lif verimi, Berke
çeşidinin lif mukavemeti, Fantom çeşidinin ise lif inceliği yönünden önemli GCA
değerlerine sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çoklu dizi, Lif özellikleri, GCA ve SCA, Kahramanmaraş-Elbistan, Pamuk

Combining Ability of Some Cotton (Gossypium hirsutum L.) Genotypes in Line x Tester for Elbistan Conditions-II: Fiber Properties

Öz

The aim
of cotton cultivation is fiber production with high yield and quality. In this
study, parental and hybrids adaptability (GCA and SCA) and gene effects were
examined in terms of fiber yield and fiber quality characteristics. The study
was carried out in Elbistan plain in 2012 year after the fallowing of
hybridization which made in Kahramanmaraş conditions in 2011 year. Elbistan is located at high elevation (about 1100 m-1500 m)
from sea level in Turkey and junction of Mediterranean, Central and Eastern
Anatolia Regions, which has short period for cotton cultivation. Eight
cotton (Gossypium hirsutum L.)
varieties and fifteen F₁ hybrid were used as plant material that obtained by Line x
Tester mating design were planted in a
randomized block design with four replications. As a result
of study, while the maximum fiber yields were determined as 113.3 kgda^-1
(1x4, Stoneville 468 x Beli İzvor 432) and 102.83 kgda^-1 (Fantom) in
Elbistan conditions, and non-additive genes was estimated fiber yield and other
fiber properties. The testers supported the fiber fineness, strength
and refrectance of fiber while the lines have supported fiber yield and
yellowness variations. Furthermore, lines x tester interaction have been
supported fiber length, uniformity, elangation and short fiber contents
variations. The highest broad-sense
heritability determined for fiber yield (H=0.91) and fiber
fineness (H=75). Moreover,
in this study, while the 1x4 (Stoneville 468 x Beli İzvor 432), 1x5 (Stoneville
468 x Primera) and 3x4 (Furkan x Beli İzvor 432) hybrids showed significant SCA
values for fiber yield, micronaire and yellowness, respectively, Stoneville 468
(fiber yield, micronaire and yellowness) Beli İzvor 432 (fiber yield), Berke
(fiber strenght), Fantom (fiber fineness) cultivars have showed significant GCA
values.

Anahtar Kelimeler

Cotton, Fiber properties, GCA and SCA, Kahramanmaraş-Elbistan, Line x Tester

Kaynakça

• Ekinci R, Gençer O (2014). Çift-melez F1 döl kuşağında lif kalite özelliklerinin genetik yapısının belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniv, Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (3): 290- 299.