Türkiye'de Fındık Üretimi ve İhracat Rekabet Gücü

Yıl 2014, Cilt: 24 Sayı: 1, 23 - 29, 01.03.2014

O. İ. Güney

https://doi.org/10.29133/yyutbd.235912

Cited By: 7

Öz

In this study, production, marketing, competition and trade conditions in Turkish hazelnut sector were examined. Hazelnut is a characteristic agricultural product of Turkey and an important input for food industry globally. Due to the upgrade usage of hazelnut in food industry, especially for chocolate production, an increase on production and trade activities is been observed in recent years. For the reason that production of hazelnut can only be performed in limited areas of few countries, this fruit has a special position in the world market. Turkey generates 70% of total hazelnut production and exportation thus affects world hazelnut sector intensively through the national policies and applications. In this study, Revealed Comparative Advantage (RCA) index which was developed by Blassa (1965) was used to identify the specialization level and comparative advantage power of Turkey on international hazelnut market. In this context, average RCA index of Turkish hazelnut trade for 2009-2011 was calculated as 95 which represent a great comparative advantage power of Turkish exportation on international market. However, competitor countries are already increasing their hazelnut production they started to be a treat for the advantage and superiority of Turkey on the world hazelnut market.

Anahtar Kelimeler

Revealed Comparative Advantage, Hazelnut, Exportation, Policy, Turkey

Turkish Hazelnut Production and Export Competition

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’nin karakteristik tarım ürünlerinden ve gıda sektörünün önemli bir girdisi olan fındığın Türkiye’deki üretim, pazarlama ve ticaret koşulları ile bu ürüne ilişkin hükümet politikaları ve rekabet gücü incelenmiştir. Fındık, başta çikolata üretimi olmak üzere gıda sanayinde yoğun olarak kullanılmakta ve son yıllarda üretim ve ticareti dünya genelinde artış göstermektedir. Fındık üretiminin çok az ülkede ve kısıtlı alanlarda gerçekleştiriliyor olması bu ürünün üretimini ve ticaretini önemli bir duruma getirmiştir. Fındık üretiminin ve ihracatının yaklaşık %70’ini gerçekleştiren Türkiye bu konumu nedeniyle dünya fındık sektörünü yaptığı uygulamalar ve politik kararlarıyla yoğun bir şekilde etkilemektedir. Bu çalışmada, Türkiye’nin fındık ticaretindeki uzmanlaşma düzeyi ve mukayeseli üstünlük gücünü belirlemek amacıyla Blassa’nın (1965) geliştirmiş olduğu Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ) endeksi kullanılmıştır. Bu bağlamda, 2009-2011 yılları Türkiye fındık ticareti ortalama AKÜ indeksi 95 olarak hesaplanmıştır. Bu durum Türkiye’nin uluslararası fındık ticaretinde çok yüksek düzeyde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, rakip ülkelerin hâlihazırda fındık üretimlerini arttırıyor olması bu alanda önümüzdeki dönemlerde daha yoğun bir rekabet ortamının olabileceğini işaret etmekte ve Türkiye’nin bu alandaki avantajlı konumunu tehdit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

AKÜ, Fındık, İhracat, Politika, Türkiye

Kaynakça

• Aktaş AR., Öztürk E, Hatırlı SA (2009). Dünya Fındık Piyasasında Türkiye’nin Rolü, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, Isparta.
• Batra A, Khan Z (2005). Revealed Comparative Advantage: An Analysis for India and China, ICRIER Working Paper No. 168
• Black Sea Exporters’ Union, Hazelnut Statistics, URL: http://www.kib.org.tr/tr/istatistikler-findikistatistikleri.html [Access: 14 February 2013]
• Çakmak Ö (2005). Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Rekabet Gücü: Türkiye Tekstil ve Hazır Giyim Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, Ege Üniversitesi İ.İ.B.F., 5(12):65-76.
• Deniz E (2009). European Commission, Enterprise Europe Network, Hazelnut Sector Report, Competitiviness and Innovation Framework Programme, Avrupa İşletmeler Ağı-Karadeniz, Dölekoğlu T (2002). Türkiye’de Fındık, TEAE-Bakış, Sayı 1-3.
• DPT (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkıınma Planı, Gıda Sanayii Özel İhtisas Raporu, DPT: 2634 - ÖİK: 642, ISBN 975 – 19 – 2889-3, Ankara.
• Erkan B (2012). Ülkelerin Karşılaştırmalı İhracat Performanslarının Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Katsayılarıyla Belirlenmesi: Türkiye-Suriye Örneği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8Fiskobirlik, URL: http://www.fiskobirlik.org.tr/default.asp?sayfa=icerik&cat=subpage&id=99&lang=tr, [Access: 05 February 2013]
• Food and Agricultural Organization, URL: www.fao.org/corp/statistics/en/. [Access: 10 February 2013] Gönenç S, Tanrıvermiş H, Bülbül M (2006). Economic Assessment of Hazelnut Production and the Importance of Supply Management Approaches in Turkey, Journal of Agriculture and Rural Development in Tropics and Subtropics, Volume 107, No. 1.
• Karpuz F, Öztürk İ, Savaş D (2007). Türkiye’de Üretilen Tarım Üürünleri ve Ekonomik Yararları, İstanbul Ticaret Odası Ekonomik Araştırmalar Şubesi, İstanbul.
• Minister of Science, Industry and Technology (2010). Hazelnut Report 2010.
• Serin V, Civan A (2008). Revealed Comparative Advantage on Competitiveness: A Case Study for Turkey towards EU, Journal of Economic and Social Research, 10(2), 25-41.
• Sobutay T (2006). İstanbul Ticaret Odası Dış Ticaret Şubesi Uygulama Servisi, Fındık Sektör Araştırması, İstanbul.
• Turkish Statistical Institute, URL: http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. [Access: 07 March 2013]
• Utkulu U, Seymen D (2004). Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkeyvis-a-vis the EU 15, European Trade Study Group 6 th Annula Conference, Nothingam.
• Yavuz GG (2007). Fındık, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, T.E.A.E.-Bakış, Sayı 9, Nüsha 8, ISSN 1303–8346 Ankara.
• Yavuz F, Birinci A, Peker K, Atsan T (2005). Econometric Modeling of Turkey’s Hazelnut Sector: Implications on Recent Policies, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, No. 29.