Determination of Yield, Yield Component and Some Quality Traits in Some Two-Rowed and Six-Rowed Barley (Hordeum vulgare L.) Genotypes in Samsun Ecological Condition

Yıl 2013, Cilt: 23 Sayı: 1, 10 - 17, 01.03.2013

Abdulveli SİRAT İsmail Sezer

Öz

This research was conducted to determine 12 barley (Hordeum vulgare L.) genotypes on yield, yield component and some quality traits, between 2008-2010 in Black Sea Agricultural Research Institute’s experimental areas. As the barley material, six-rowed Erginel–90, Epona, Akhisar-98, Vamıkhoca-98 and two-rowed Bolayır, Larende, Zeynelağa, Aydanhanım and Afg-A1, Afg-A2, Afg-A3 and Afg-A4 varietys were used. There were significant differences found in tested characters among barley cultivars. According to two-year average traits were ranged as follow; plant height was as 68.0 as 115.8 cm; spike lenght as 5.3-8.4 cm; grain number per spike as 24.9-59.3; the weight of grains per spike as 0.64-1.97 g; spike number per m as 210.59-516.73; grain yield as 188.84-620.28 kg/da; the quality characteristics 1000-grain weight as 30.5-47.5 g; hectoliter weight as 58.8-71.4 kg and crude protein content as 10.9-12.7 %. According to the two years periodical research results; the highest results of grain yield and 1000-grain weight were obtained form Epona (620.28 kg/da) and Bolayır (515.16 kg/da) varieties, and Akhisar–98 (47.5 g), Larende (46.3 g) and Vamıkhoca–98 (44.8 g) varieties, respectively. In addition, the highest results for hectoliter weight were found Bolayır (71.4 kg), Zeynelağa and Aydanhanım (69.1 kg) varieties respectively. Moreover, Vamıkhoca–98 and Akhisar–98 showed the highest crude protein content (12.7, 12.5 %).

Anahtar Kelimeler

Barley, Grain yield, Quality, Variety, Yield components

Samsun Ekolojik Koşullarında Bazı İki ve Altı Sıralı Arpa (Hordeum vulgare L.) Genotiplerinin Verim ve Verim Unsurları İle Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırma, 2008–2010 yılları arasında, 12 arpa (Hordeum vulgare L.) genotipinin verim, verim unsurları ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme arazilerinde yürütülmüştür. Çeşit olarak, 6 sıralı Erginel–90, Epona, Akhisar–98 ve Vamıkhoca–98 ile 2 sıralı Bolayır, Larende, Zeynelağa ve Aydanhanım; hat olarak Afg-A1, Afg-A2, Afg-A3 ve AfgA4 kullanılmıştır. Denemeye alınan arpa genotipleri arasında özellikler bakımından önemli derecede farklılıkların olduğu belirlenmiştir. İki yıllık ortalama sonuçlara göre arpa çeşitlerinin bitki boyu 68.0115.8 cm, başak uzunluğu 5.3-8.4 cm, başakta tane sayısı 24.9-59.3 adet, başakta tane ağırlığı 0.64-1.97 g, m ’deki başak sayısı 210.59-516.73 adet, tane verimi 188.84-620.28 kg/da, kalite özelliklerinden ise bin tane ağırlığı 30.5-47.5 g, hektolitre ağırlığı 58.8-71.4 kg ve ham protein oranı % 10.9-12.7 arasında değişmiştir. İki yıl süreyle yürütülen araştırma sonucuna göre en yüksek tane verimi Epona (620.28 kg/da) ve Bolayır (515.16 kg/da) çeşitlerinden; en yüksek 1000 tane ağırlığı Akhisar–98 (47.5 g), Larende (46.3 g) ve Vamıkhoca–98 (44.8 g) çeşitlerinden; en yüksek hektolitre ağırlığı Bolayır (71.4 kg), Zeynelağa ve Aydanhanım (69.1 kg) çeşitlerinden; en yüksek ham protein oranı ise Vamıkhoca–98 (% 12.7) ile Akhisar–98 (% 12.5) çeşitlerinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arpa, Çeşit/hat, Kalite, Verim unsurları, Tane verimi

Kaynakça

• Anonim (2009). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://tüikapp.tuik.gov.tr/Bolgesel/tablo oluştur.do (Erişim tarihi: 21.06.2012).
• Anonim (2010). Statistical database. Available: http:// www.fao.rg/organic ag/ (Erişm tarihi: 02.07.2012). Akıncı C, Yıldırım M, Sönmez N (2001). Diyarbakır koşullarına uygun arpa çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. S:151-155. 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
• Çölkesen M, Öktem A, Eren N, Yağbasanlar T, Özkan H (1997). Çukurova ve Harran Ovası koşullarına uygun ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri, 25-29 Nisan, 18-21, Samsun.
• Çölkesen M, Öktem A, Engin A, Öktem G (2002). Bazı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) Kahramanmaraş ve Şanlıurfa Koşullarında tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 5(2): 76-87.
• Çölkesen M, Çokkızgın A, Yürürdurmaz C, Hışır Y (2003). Afşin-Elbistan koşullarına uygun makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 192197, 13-17 Ekim, Diyarbakır.
• Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları-II). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021, Ders Kitabı: 295. Ankara, 381s.
• Elgün A, Türker S, Bilgiçli N (2001). Tahıl ve Ürünlerinde Analitik Kalite Kontrolü. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Gıda Müh. Bölümü. Yay. No:2, Konya.
• Engin A (2005). Adıyaman koşullarına uygun yüksek verimli ve kaliteli maltlık arpa çeşitlerinin belirlenmesi. GAP IV. Tarım Kongresi (21-23 Eylül), 759-763, Şanlıurfa.
• Gençtan T (1982). İki sıralı arpa çeşitlerinde verim ve verim etkili başlıca karakterler ve bunların kalıtımı. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarla Bit. Böl. Basılmamış Doçentlik Tezi.
• Karadoğan T, Sağdıç Ş, Çarkçı K, Akman Z (1999). Bazı arpa çeşitlerinin Isparta ekolojik şartlarına uyum yeteneklerinin belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım, Cilt 1, 395-400, Adana.
• Kırtok Y (1980). Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında ekim zamanı, azot miktarı ve ekim sıklığının iki arpa çeşidinin verim ve verim unsurlarına etkileri üzerine araştırmalar. Doçentlik Tezi, 252s, Ç.Ü., Ziraat Fakültesi, Adana.
• Kırtok Y, Genç İ, Çölkesen M (1987). Icarda kökenli bazı arpa çeşitlerinin Çukurova koşullarında başlıca tarımsal karakterleri üzerinde araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu. S: :83-89, Bursa.
• Köycü C, Sezer İ, Bulanık N, Kurt O (1988). Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen arpanın tane verim ile bazı kalite karakterlerine N.P.K.’lı gübrelerin etkileri üzerinde bir araştırma. OMÜ Üniv. Zir. Fak. Dergisi 3(2):159-170- Samsun.
• Kün E, Özgen M, Ulukan H (1992). Arpa çeşit ve hatlarının kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 70-95.
• Kün E (1996). Tahıllar-I (Serin İklim Tahılları). Üçüncü Baskı, Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. Yayın No: 1451, Ders Kitabı: 431, Ankara.
• Öktem A, Çölkesen M (2000). Harran ovasında yetiştirilen iki sıralı arpa çeşitlerinde verim ve bazı agronomik karakterlerin belirlenmesi. Harran Üniv. Zir. Fak. Dergi., 4(3-4).53-64- Şanlıurfa.
• Öztürk A, Çağlar Ö, Atken Ş (1997). Erzurum yöresinde maltlık olarak yetiştirilebilecek arpa genotiplerinin belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. S:70-75. 22-25 Eylül 1997, Samsun.
• Paunovic M M A S, Bokan N, Veljkovic B (2006). Grain yield of new malting barley cultivars in different agroecological conditions. Acta Agriculturae Serbica, Vol. XI, 22: 29-35
• Sirat A, Sezer İ (2009). Bafra Ovası koşullarına uygun arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinin Belirlenmesi. ÖMÜ. Anadolu Tarım Bilim. Dergi., 24(3), 167-173, Samsun.
• Sönmez F, Ülker M, Yılmaz N, Ege H (1994). Farklı ekim sıklıklarının bazı kışlık arpa çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisi. Y.Y. Ü. Ziraat. Fak. Dergisi 6(1):133-146.
• Taş B, Engin A, Akaya İ (2001). Bursa ekolojik koşullarında bazı yabancı orijinli iki sıralı arpa (Hordeum vulgare distichon) çeşitlerinin kimi verim ve kalite özelliklerinin incelenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. S:183-188. 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
• Türker İ (1986). Malt, Bira ve Şerbetçiotu Analizleri (Yardımcı Ders ve Uygulama Kitabı). Ankara Üniv. Zir. Fak. Yayın. 977, Ankara.
• Walker K C, Matthews S (1991). Effect of autumn nitrogen and sowing date on the growth and yield of winter barley in the North of Sccotland. Journal of Agricultural Sci. 117 (3):279.285.
• Yazıcıoğlu T, Durgun T (1976). Malt ve Bira Teknolojisi. Uygulama Klavuzu Analiz Metodları. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yayınları No:574, 34 s., Ankara.