Combining Ability of Some Cotton (Gossypium hirsutum L.) Hybrids in Line x Tester for Elbistan Conditions-I; Fiber Yield and Fiber Yield Components

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 2, 157 - 164, 30.06.2017

Ramazan Şadet Güvercin

https://doi.org/10.29133/yyutbd.327692

Öz

Development new cultivar with high fiber yield for
different environmental conditions in cotton is main target of cotton breeding
that is very important plant for Turkey. Whereas, fiber production is under the
influence of a large number of properties, which they have complex relationship
and are manage by many genes. The study was carried out in Elbistan plain in
2012 in order to determine or develop new varieties with high fiber yield,
after the fallowing of hybridization which made in Kahramanmaraş conditions in
2011 year. Elbistan is located at high elevation (about 1100 m-1500 m) from sea
level in Turkey, and junction of Mediterranean, Central and Eastern Anatolia
Regions, that has got short period for cotton cultivation. In this study, eight
cotton (Gossypium hirsutum L.) varieties (lines: Stoneville 468, Adana 98 and
Furkan, testers: Beli İzvor 432, Primera, Berke, Nazilli 663 and Fantom) and
fifteen F1 hybrid were used as plant material that obtained by Line x Tester
mating design, and planted in a randomized block design with four replications
for investigate nine properties, which effected on fiber yield. In this study,
eight cotton (Gossypium hirsutum L.) varieties (lines: Stoneville 468, Adana 98
and Furkan, testers: Beli İzvor 432, Primera, Berke, Nazilli 663 and Fantom)
and fifteen F1 hybrid were used as plant material, that obtained by Line x
Tester mating design. After that, parents and hybrids planted in randomized
block design with four replications for investigate nine properties, which
effected on fiber yield. As a result of the study, while the parent fiber
yields were range 50.04 kgda-1 (Furkan) to 102.83 kg-1 (Fantom), fiber yields
of the hybrids ranged from 59.1 kgda-1 (3x7, Furkan x Nazilli 663) to 113.3
kgda-1 (1x4, Stoneville 468 x Beli İzvor 432) and very important differences
determined among of hybrids, parents and genotypes for fiber yield.
Furthermore, lines, testers and line x tester interaction supported to lint
yield 40.77%, 33.77% and 25.46%, respectively and choice of genotypes are found
very important for maximum lint yield for Elbistan conditions, which they have
to combined high seed cotton yield and gin out turn like 1x4 F1 (Stoneville 468
x Beli İzvor 432) hybrid and Fantom cultivar.

Anahtar Kelimeler

Line x Tester, Kahramanmaraş, Elbistan, GCA and SCA values

Line x Tester (Çoklu Dizi) Yöntemiyle Geliştirilmiş Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Melezlerinin Elbistan Koşullarına Uyum Yetenekleri-I; Lif Verimi ve Lif Verimi Unsurları

Öz

Türkiye için önemli bir bitki olan pamukta, farklı çevre
koşulları için yüksek lif verimine sahip çeşit geliştirmek, pamuk ıslahının
temel hedefidir. Oysa lif verimi, çok genle yönetilen ve aralarında karmaşık
ilişki bulunan çok sayıda özelliğin tesiri altındadır. Bu çalışma, lif verimi
yüksek çeşitlerin belirlenmesi veya geliştirilmesi amacıyla, 2011 yılında
Kahrmanmaraş’ta yapılan melezlemeyi takiben, 2012 yılında
Elbistan-Kahramanmaraş koşullarında yürütülmüştür. Elbistan ilçesi Türkiye’nin
Akdeniz, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nin birleşim noktasında ve deniz
seviyesinden ortalama 950-1150 m yüksekte konumlanmış bir ilçedir. Bitkisel
materyal olarak sekiz pamuk (Gossypium hirsutum L) çeşidinin (analar:
Stoneville 468, Adana 98 ve Furkan; babalar: Beli İzvor 432, Primera, Berke,
Nazilli 663 ve Fantom) yanı sıra, bu çeşitlerin Çoklu Dizi (Line x Tester)
analiz yöntemine uygun melezlenmesiyle geliştirilmiş on beş adet F1 pamuk
melezinin kullanıldığı bu çalışma, Tesadüf Blokları deneme deseninde yürütülmüş
ve lif veriminin yanı sıra lif verimine etkili dokuz özellik incelenmiştir. Çalışma
sonucunda, melezlere ait lif verimlerinin 59.1 kgda-1 (3x7, Furkan x Nazilli
663) ile 113.3 kgda-1 (1x4, Stoneville 468 x Beli İzvor 432), ebeveynlere ait
lif verimlerinin ise 50.04 kgda-1 (Furkan) ile 102.83 kgda-1 (Fantom) arasında
değiştiği saptanırken, lif verimi yönünden çok önemli bulunan melezler arası,
ebeveynler arası ve genotipler arası farklılığa anaların %40.77, babaların
%33.77, analar x babalar ilişkisinin ise %25.46 oranında katkı sağladığı
belirlenmiştir. Ayrıca, yüksek lif verimi için yüksek kütlü verimi ile çırçır
randımanını kombine edebilen genotiplerin Elbistan koşulları için çok önemli
olduğu belirlenirken, bu özelliklere sahip 1x4 F1 (Stoneville 468 x Beli İzvor
432) melezi ile Fantom çeşidinin en ümitvar genotipler olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş, Elbistan, çoklu dizi, GCA ve SCA değerleri

Kaynakça

• Ahuja SL, Dhayal LS (2007). Combining ability estimates for yield and fibre quality traits in 4 x 13 line tester crosses of Gossypium hirsutum. Euphytica. 153: 87-98.
• Anonim (2009 a). Elbistan meteoroloji ilçe müdürlüğü gözlem kayıtları.
• Anonim (2009 b). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kahramanmaraş İl Müdürlüğü, toprak laboratuar analiz sonuçları.