Van İli Buğday Ekiliş Alanlarında Bulunan Zararlı ve Faydalı Böcek Türleri ve Yayılışları

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 1, 213 - 222, 31.03.2022

Mehmet Salih Özgökçe , Hilmi Kara Furkan Harun Başi Esra Kına

https://doi.org/10.29133/yyutbd.865341

Cited By: 3

Öz

Buğday, kültür bitkileri arasında ekiliş alanı ve üretimi bakımından tüm dünyada ilk sırada yer alan önemli bir üründür. Buğday üretiminde kalite ve kantite kayıplarına sebep olan etmenler arasında bulunan böcekler takip edilmesi ve kontrol altında tutulması gereken zararlı gruplarındandır. Bu çalışma 2017 yılında Van ili ve ilçelerinde buğday alanlarında yürütülmüş ve çalışmada buğday alanlarında bulunan böcek türleri saptanmıştır. Çalışma Mayıs-Ağustos aylarında Van iline bağlı Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp, Saray ve Tuşba ilçelerinde yürütülmüştür. Zararlı ve faydalı türlerin örneklenmesinde atrap, elle toplama ve çukur tuzaklar kullanılmıştır. Çalışma sonunda 165 ayrı lokasyonda 9 takım ve 49 familyaya bağlı 75 tür bulunmuştur. Türlerin dağılımları Coleoptera takımında 13 familyaya bağlı 23 tür, Hemiptera takımında 10 familyaya bağlı 16 tür, Diptera takımında 11 familyaya bağlı 17 tür, Hymenoptera takımında 8 familyaya bağlı 9 tür, Orthoptera takımında 3 familyaya bağlı 5 tür, Neuroptera takımında 1 familyaya bağlı 2 tür, Lepidoptera, Odonata ve Thysanoptera takımlarına bağlı 1’er tür olarak kaydedilmiştir. Bu çalışma ile Van ve çevresinde buğday alanlarında bulunan zararlı türler, yayılış alanları, yoğunlukları ve bunların doğal düşmanlarının bölgedeki varlığı hakkında ilk kez kapsamlı bilgiler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Van, Buğday, Buğday zararlıları ve yararlıları, Buğday zararlılarının yayılış alanları, Fauna

Destekleyen Kurum

YYÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı

Proje Numarası

2017-FBA-5885

Teşekkür

Bu çalışma, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Başkanlığı tarafından 2017-FBA-5885 No’ lu proje kapsamında desteklenmiştir.

Harmful and Beneficial Insect Species and Their Distributions in Wheat Areas in Van Province

Öz

Wheat is one of the most important crops globally in cultivation and production. Insects, which are among the factors that cause quality and quantity losses in wheat production, are among the pest groups that should be monitored and kept under control. This study was carried out in Van province and its districts (Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp, Saray and Tusba) in May-August 2017 and insect species found in wheat fields were determined. The samplings of harmful and beneficial species were carried out using standard sweep nets and by hand collection. At the end of the study, 66 species belonging to 7 orders and 39 families were found in 165 different localities. Distributions of the species were recorded as 26 species belonging to 12 families in Coleoptera, 19 species belonging to 10 families in Hemiptera, 9 species belonging to 8 families in Diptera, 6 species belonging to 5 families in Hymenoptera, 2 species belonging to 2 family in Orthoptera, 2 species belonging to 1 family in Neuroptera, and 1 species in Thysanoptera. With this study, for the first time, comprehensive information was obtained about the pest species found in the wheat fields in and around Van, their distributions, densities, and the presence of their natural enemies in the region.

Anahtar Kelimeler

Distributions of wheat pests, Fauna, Van, Wheat, Wheat pests and their natural enemies

Proje Numarası

2017-FBA-5885

Kaynakça

• Altinayar, G. (1975). Ekin sap arıları [Cephus pygmaeus (L.) ve Trachelus tabidus (F.)(Hymenoptera: Cephidae)]'nın Kony ilinde biyo-ekolojileri, sebep oldukları ürün kayıpları ve savaş yolları üzerinde araştırmalar.
• Anonim. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu. Retrieved from www.tuik.gov.tr
• Bulu, Y. (1995). Çukurova’da Sulanan ve Sulanmayan Buğday ve Pamuk Tarlalarındaki Böcek Faunasının Saptanması. ÇÜ. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma Anabilimdalı, Adana, Yüksek Lisans Tezi, 56s.
• Elmalı, M. (1993). Konya ilinde buğdaylarda zarar yapan yaprakbiti türleri ve faydalı faunanın tespiti ile en yaygın türün biyoekolojisi üzerinde araştırmalar. Ankara Üni. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma Anabilimdalı, Ankara, Doktora Tezi, 156s.
• Heip, C., & Engels, P. (1974). Comparing species diversity and evenness indices. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 54(3), 559-563.
• Heip, C., Herman, P., & Soetaert, K. (1998). Indices of diversity and evenness. Oceanis, 24(4), 61-88.
• İslamoğlu, M., & Kornoşor, S. (2003). Gaziantep-Kilis illerinde kışlak ve buğday tarlalarındaki Süne ergin parazitoitleri (Diptera, Tachinidae) üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 43(1-4), 99-110.
• Koçak, E., & Kılınçer, N. (2002). Süne (Eurygaster spp., Het.: Scutelleridae)'nin aynı yumurta paketinin Trissolcus (Hym.: Scelionidae) türleri tarafından parazitlenme durumu. Bitki Koruma Bülteni, 42(1-4), 23-34.
• Korkmaz, E. M., Örgen, S. H., Gencer, L., Ülgentürk, S., & Başıbüyük, H. H. (2010). Orta Anadolu Bölgesi buğday tarlalarındaki bazı ekin zararlıları ve parazitoitlerinin saptanması. Türkiye Entomoloji Dergisi; Year: 2010 Volume: 34 Number: 3.
• Lodos, N., & Kavut, H. (1991). Süne (Eurygaster integriceps Put.-Heteroptera, Scutelleridae)’nin Türkiye’de yayılışı ile ilgili yeni bilgiler. Turk. Entomol. Derg, 15(2), 107-112.
• Lodos, N., & Önder, F. (1983). Süne (Eurygaster integriceps Put.)'nin Türkiye de yayilisi üzerinde düsünceler. Bitki Koruma Bülteni(23(2)), 53-60.
• Ludwing, J. A. (1988). Statistical ecologya primer on methods and computing.
• Özder, N., & Toros, S. (1999). Tekirdağ İlinde Buğdaylarda Zarar Yapan Yaprak Biti Türleri (Homoptera: Aphidoidea) türlerinin saptanması üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23(2), 101-110s.
• Pielou, E. C. (1966a). The measurement of diversity in different types of biological collections. Journal of theoretical biology, 13, 131-144.
• Pielou, E. C. (1966b). Shannon's formula as a measure of specific diversity: its use and misuse. The American Naturalist, 100(914), 463-465.
• Sayan, M. (2010). Adana’da buğday agro-ekosistemindeki böcek türlerinin belirlenmesi. Adana.
• Spellerberg, I. F., & Fedor, P. J. (2003). A tribute to Claude Shannon (1916–2001) and a plea for more rigorous use of species richness, species diversity and the ‘Shannon–Wiener’Index. Global Ecology and Biogeography, 12(3), 177-179.
• Tayat, E., & Özder, N. (2016). Edirne ilinde buğday tarlalarında görülen yaprakbiti türleri (Hemiptera: Aphididae) üzerine araştırmalar. Türkiye Entomoloji Bülteni, 6(1), 53-60.
• Whittaker, R. H. (1972). Evolution and measurement of species diversity. Taxon, 21(2-3), 213-251.