Buğday Ekim Alanlarında Sorun Oluşturan Yabancı Ot Türleri: Siirt İli Örneği

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 142 - 152, 30.06.2019

Mesut Sırrı

https://doi.org/10.19159/tutad.453465

Cited By: 5

Öz

Bu
çalışmada, buğday ekim alanlarında sorun oluşturan yabancı otların yaygınlık
durumu ve yoğunluklarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda; Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde
yer alan Siirt ili buğday ekili alanlarında, 2017-2018 vejetasyon
döneminde (Mart-Mayıs aylarında) survey çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Araştırmada,
çalışma alanını temsil edecek şeklide rastgele toplam 84 tarlada örnekleme
yapılmıştır. Surveyler sonucunda Siirt ilinde buğday tarlalarında 1’i tohumsuz,
4 monokotiledon ve 25 dikotiledon olmak üzere toplam 30 familyaya ait 137
yabancı ot türü tespit edilmiştir. Buğday
yetiştiriciliğinde önemli sorun oluşturan bu türlerin daha ziyade; Asteraceae
(26 tür), Poaceae (22 tür), Fabaceae (13 tür), Brassicaceae (10 tür), Apiacecae
(8 tür), Caryophyllaceae (6 tür), Eupharbiaceae (6 tür), Boraginaceae (5 tür)
ve Lamiaceae (5 tür) familyalarına dâhil oldukları belirlenmiştir. Çalışma
alanında ilçeler düzeyinde yabancı otların yaygınlık ve yoğunlukları arasında
kısmen farklılıklar bulunduğu saptanmıştır. Ancak yabancı otların rastlama
sıklıkları ve yoğunlukları dikkate alındığında; yabani hardal (Sinapis arvensis L.), yabani yulaf (Avena spp.), gelincik (Papaver rhoeas L.), dil kanatan (Galium aparine Dandy.), tarla sarmaşığı (Convolvulus arvensis
L.), arap baklası (Vaccaria pyramidata Medik.), yonca (Medicago
sativa L.) ve adi fiğ (Vicia sativa L.)’in il genelinde en fazla sorun oluşturan türler olduğu
saptanmıştır. Duvar arpası (Hordeum murinum L.), saka dikeni (Carduus pycnocephalus L.), testere
dişli pıtrak [Lisae astrigosa (Banksand sol.) Eig.], püsküllü çayır otu
(Bromus tectorum L.), tarla düğün çiçeği (Ranunculus arvensis
L.), tarla köpek papatyası (Anthemis arvensisL.), İtalyan sığırdili (Anchusa
azurea Miller.) ve adi yavşan otu (Veronica hederifolia L.) gibi bazı yabancı ot türlerinin ise yaygınlık göstermemelerine rağmen
bölgesel olarak yüksek yoğunluklara ulaşabildikleri ve önemli verim kayıplarına
sebep olabildikleri tespit edilmiştir. Dolayısıyla çalışma sonuçları dikkate
alınarak yabancı otların idaresinde bölgeye özel yönetim stratejileri
uygulanmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Yabancı otlar, buğday, survey, Siirt

Noxious Weed Species in Wheat Production Areas: Siirt Province Sample

Öz

In this study, it was aimed to determine the prevalence and density of weeds that cause problems in wheat cultivation areas. In accordance with this purpose; survey studies were conducted in the wheat fields of Siirt province, located in the Turkey’s Southeastern Anatolia Region, during vegetation period (March-May) of 2017 and 2018. In this research, a total of 84 sites were randomly surveyed to represent the area. A total of 137 weed species belonging to 30 families (1 seedlees, 4 monocotyledon and 25 dicotyledon) were recorded during the surveys in the province. These most important and problematic weed species were belonged to; Asteraceae (26 species), Poaceae (22 species), Fabaceae (13 species), Brassicaceae (10 species), Apiacecae (8 species), Caryophyllaceae (6 species), Eupharbiaceae (6 species), Boraginaceae (5 species) and Lamiaceae (5 species). Slight differences were observed in the prevalence and density of weed species among the surveyed districts. However, the most noxious weed species based on prevalence and density in the province were Wild mustard (Sinapis arvensis L.), Wild oat (Avena spp.), Common poppy (Papaver rhoeas L.), Cleaver (Galium aparine Dandy.), Field bindweed (Convolvulus arvensis L.), cowcockle, (Vaccaria pyramidata Medik.), Alfalfa (Medicago sativa L.) and vetch (Vicia sativa L.) Although some weed species such as Wall barley (Hordeum murinum L.), Italian thistle (Carduus pycnocephalus L.), Cheatgrass (Bromus tectorum L.), Corn buttercup (Ranunculus arvensis L.), Corn chamomile (Anthemis arvensis L.), Italian alkanet (Anchusa azurea Miller.) and Ivy-leaved Speedwell (Veronica hederifolia L.), were not widespread in the region, but can reach high concentrations and have been found to cause significant yield losses. Therefore, region-specific weed management strategies should be applied by considering the results of the study.

Anahtar Kelimeler

Weed species, wheat, survey, Siirt

Kaynakça

• Ahmad, R., Shaikh, A.S., 2003. Common weeds of wheat and their control. Pakistan Journal of Water Resources, 7(1): 73-76.
• Anonim, 2018a. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu (https://biruni.tuik.gov.tr/bitkisel app/bitkisel.zul), (Erişim tarihi: 05.05.2018).
• Anonim, 2018b. Siirt İli İklim Verileri. Meteoroloji Genel Müdürlüğü (https://www.mgm.gov.tr), (Erişim tarihi: 11.07.2018).
• Anonim, 2018c. Yabancı Otlar. Türkiye Herboloji Derneği (http://www.turkiyeherboloji.org.tr), (Erişim: 01.05. 2018).
• Anonim, 2019. Bizimbitkiler org.tr (https://www.bizim bitkiler.org.tr/v2/turkce.php), (Erişim tarihi: 24.06.2019).
• Anonymous, 2018. Statistical Data of FAOSTAT. (http://www.fao.org/faostat/en/#home), (Erişim tarihi: 05.06.2018).
• Baghestani, M.A., Zand, E., Soufzadeh, S., 2006. Iranian winter wheat’s (Triticum aestivum L.) interference with weeds: I. Grain yield and competitive index. Pakistan Journal of Weed Science Research, 12(3): 119-129.
• Baytop, A., 2007. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü (3. Baskı). Atatürk kültür, dil ve tarih yüksek kurumu Türk dil kurumu yayınları: 578, Ankara.
• Bilgir, S., 1965. Ege Bölgesi Hububat Tarlalarında Görülen Önemli Yabancı Otlar ve Savaş İmkanları Üzerinde Bazı İncelemeler. Tarım Bakanlığı Yayınları, Teknik Bülten, No: 14, İzmir.
• Boz, Ö., 2000. Aydın ili buğday ekim alanlarında bulunan yabancı otlar ile rastlama sıklıkları ve yoğunluklarının saptanması. Türkiye Herboloji Dergisi, 3(2): 1-11.
• Boz, Ö., Doğan, M.N., Dura, S., 2000. Denizli ili buğday ekim alanlarındaki yabancı otların yaygınlık ve yoğunluklarının saptanması. Türkiye Herboloji Dergisi, 3(1): 37-52.
• Davis, P.H., 1965-1989. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburg Univ. Press., Vol: 1-11, Edinburgh.
• Gökalp, Ö., Üremiş, İ., 2015. Mardin buğday ekim alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin, yaygınlıklarının ve yoğunluklarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 13-22.
• Gupta, A., Joshi, S.P., Manhas, R.K., 2008. Multivariate analysis of diversity and composition of weed communities of wheat fields in Doon Valley. Tropical Ecology, 49(2): 103-112.
• Güncan, A., 1975. Erzurum çevresinde bulunan yabancı otlar ve önemlilerinden bazılarının yazlık arpa ve buğdayda mücadele imkanları üzerinde araştırmalar. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi araştırma serisi no: 135, Erzurum, s. 51-55.
• Güncan, A., 2001. Yabancı Otlar ve Mücadele Prensipleri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, (5. Baskı), Konya.
• Güncan, A., 2014. Yabancı Ot Mücadelesi. Selçuk Üniversitesi Yayınevi, (3. Baskı), Konya.
• Güngör, M., 2005. Adana ili mısır ekim alanlarında yabancı otlara karşı uygulanan kimyasal mücadelenin önemi ve ortaya çıkan sorunların araştırılması. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Hassannejad, S., Ghafarbi, S.P., 2013. Weed flora survey of Tabriz wheat (Triticum aestivum L.) fields. Journal of Biodiversity and Environmental Sciences, 3(6): 118-132.
• Hurle, K., 1988. How to handle weeds? Biolojicaland Economic Aspects. Proceedings of the 4th European Ecology Symposium, 7-12 September, Netherlands, pp. 63-68.
• İnan, İ.H., Rehber, E., 1987. Türkiye’de tahıl üretiminin ekonomik yapısı ve sorunları. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim, Bursa, s. 665-673.
• Karaca, M., 2010. Yatık Gökbaş (Centaurea depressa Bieb.) ve Kokarot (Bifora radians Bieb.)’un bazı biyolojik özellikleri ve Konya yöresinde buğdayda ekonomik zarar eşiklerinin tespiti. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kaya, Y., Zengin, H., 2000. Pasinler Ovasındaki buğday tarlalarında sorun oluşturan yabancı otlarla, rastlama sıklıkları, hayat formları ve fitocoğrafik bölgelerinin belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 3(1): 17-26.
• Kordali, Ş., Zengin, H., 2011. Bayburt yöresinde arpa ekim alanlarında görülen yabancı otlar, yoğunlukları, yaygınlıkları ve topluluk oluşturma durumları üzerinde çalışmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(2): 117-131.
• Mennan, H., 1993. Samsun ili buğday ekim alanlarında görülen yabancı ot türlerinin belirlenmesi ve önemli türlerin çimlenme ve gelişme biyolojilerinin araştırılması. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Mennan, H., Işık, D., 2003. Buğday tohumluğunda bulunan yabancı ot tohumlarının yoğunlukları ve bitkiye dönüşüm oranlarının saptanması. Türkiye Herboloji Dergisi, 6(1): 8-15.
• Odum, E.P., 1971. Fundamentals of Ecology 3rd Ed. W.B. Saunders Company, Philadelphia, pp. 574.
• Önen, H., 1995. Tokat Kazova’da yetiştirilen şekerpancarında sorun olan yabancı otlar ile uygulanan farklı savaş yöntemlerinin verime olan etkileri üzerine araştırmalar. Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Önen, H., Özer, Z., 2001. Tarla içerisinde yabancı otların dağılımları arasındaki farklılıkların haritalanarak belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 4(2): 74-83.
• Önen, H., Özcan, S., 2010. İklim değişikliğine bağlı olarak yabancı ot mücadelesi. M. Sayılı (Ed.), iklim değişikliğinin tarıma etkileri ve alınabilecek önlemler. T.C. Kayseri Valiliği İl Tarım Müdürlüğü Yayın No: 2, Kayseri, s. 336-357.
• Önen, H., Özgöz, E., Özer, Z., 1012. Toprak işleme yöntemlerinin buğdayda yabancı otlanmaya ve verime etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(1): 99-104.
• Önen, H., Akdeniz, M., Farooq, S., Hussain, M., Özaslan, C., 2018. Weed Flora of Citrus Orchards and Factors Affecting its Distribution in Western Mediterranean Region of Turkey. Planta Daninha, 36: e018172126.
• Özaslan, C., Boyraz, N., Güncan, A., 2011. Diyarbakır ili buğday ekim alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş s. 139.
• Özer, Z., Önen, H., Uygur, N.F., Koch, W., 1996. Farklı Kültürlerde Sorun Olan Yabancı Otlar ve Kimyasal Savaşımları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 15, Kitap Serisi: 8, Tokat.
• Özer, Z., Tursun, N., Önen, H., Uygur, F.N., Erol, D., 1998. Herbaryum Yapma Teknikleri ve Yabancı Ot Teşhis Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 12, Tokat.
• Özer, Z., Önen, H., Tursun, N., Uygur, F.N., 1999. Türkiye’nin Bazı Önemli Yabancı Otları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 38, Kitap Seri No: 16, Tokat.
• Özer, Z., Kadıoğlu, İ., Önen, H., Tursun, N., 2001. Herboloji (Yabancı Ot Bilimi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 20 Kitap Seri No: 10, Tokat.
• Özgöz, E., Günal, H., Önen, H., Bayram, M., Acir, N., 2012. Effect of management on spatial and temporal distribution of soil physical properties. Journal of Agricultural Sciences, 18(1): 77-91.
• Özrenk, K., Tepe, I., 1999. A Study on Determining Pathogenic Rust Fungi on Weeds in Van Province. Türkiye Herboloji Dergisi, 2(1): 17-24.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., İmamoğlu, A., 2014. Siirt ili bazı arazi ve toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistem analizleriyle değerlendirilmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1(2): 128-137.
• Pala, F., Mennan, H., 2017. Diyarbakır buğday tarlalarında bulunan yabancı otların belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 57(4): 447-461.
• Siddiqui, I., Bajwa, R., Huma, Z.E., Javaid, A., 2010. Effect of six problematic weeds on growth and yield of wheat. Pakistan Journal of Botany, 42(4): 2461-2471.
• Sırma, M., 1995. Tokat yöresinde buğday alanlarında sorun oluşturan yabancı otlar, önemlilerinden bazılarının topluluk oluşturma durumları ve topraktan kaldırdıkları “N,P,K” miktarı özerinde bir araştırma. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sırma, M., Güncan, A., 1997. Tokat yöresinde buğday ekim alanlarında sorun oluşturan yabancı otlar ve önemlilerinden bazılarının topluluk oluşturma durumları üzerine bir araştırma. Türkiye II. Herboloji Kongresi, 1-4 Eylül, İzmir, s. 289-304.
• Sırma, M., Kadıoğlu, İ., 2010. Erzincan ili Otlubeylik ilçesi buğday ekim alanlarında saptanan önemli yabancı ot türleri, rastlama sıklıkları ve yoğunlukları. Gaziosman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(1): 27-34.
• Sırrı, M., 2014. Tokat (Kazova) ve Konya (Çumra) ovalarında arazi kullanımına bağlı olarak yabancı ot dağılımının belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Söker, A., Koyuncu, O., Yaylacı, Ö.K., Tokur, S., 2012. Weed flora in some agricultural fields of Eskişehir and environs. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(1): 109-127.
• Taştan, B., Erciş, A., 1991. Orta Anadolu Bölgesi buğday ekim alanlarında gözlenen yabancı otların yayılış ve yoğunlukları üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 31(1-4): 39-60.
• Tepe, I., 1998. Van’da buğday ürününe karışan yabancı ot tohumlarının yoğunluk ve dağılımları. Türkiye Herboloji Dergisi, 1(2): 1-13.
• Tepe, I., 2014. Yabancı Otlarla Mücadele. Sidas Medya Ziraat Yayın No: 031, İzmir.
• Tursun, N., Kantarcı, Z., Seyithanoğlu, M., 2004. Adıyaman ve Gaziantep bölgelerinde buğday ürününe karışan yabancı ot tohumlarının belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 7(1): 1-12.
• Uludağ, A., 1997. Weed infestation level changes in cereal in Diyarbakır, Turkey. 10th EWRS Symposium, 22-26 June, Poland, pp. 22.
• Uludağ, A., Katkat. M., 1993. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde meyve fidanlıklarında bulunan yabancı otlar ve yoğunluklarının belirlenmesi üzerinde çalışmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi, 3-5 Şubat, Adana, s. 175-184.
• Uluğ, E., Kadıoğlu, İ., Üremiş, İ., 1993. Türkiye’nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. T.C Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 78, Adana.
• Uygur, F.N., Kadıoğlu, İ., Boz, Ö., Mennan, H., 1999. Yabancı otların ekonomik zarar eşiği ve dünya ile Türkiye’deki uygulamaları. Bitki Korumada Ekonomik Zarar Eşiği Modelleri ve Uygulaması Workshop’u Bildirileri, 8-9 Eylül, Samsun, s. 170-225.
• Whitehead, R., Wright, H.C., 1989. The Incidence of weeds in winter Cereal in Great Britain. Brighten Crop Protection Conference-Weeds, 20-23 November, England, pp. 107-112.