TEACHER CANDIDATES’ VIEWS REGARDING THE VALUES AIMED TO BE TAUGHT IN SOCIAL STUDIES LESSONS

Yıl 2013, Sayı: 14, 645 - 680, 31.10.2013

Sevda Yılmaz

https://doi.org/10.14520/adyusbd.611

Cited By: 5

Öz

The purpose of social studies education is to help them develop positive values against themselves and their environment. An important task of social studies course is to ensure that children learn values they will need in social life. Social studies teachers have an important role to achieve these goals. It seems to be important that knowing what are the teacher candidates’ views regarding the values aimed to be taught in social studies lessons. So that teacher candidates’ awareness about the social studies program can be determined. This study aimed at learning teacher candidates’ ideas about the values aimed to be taught in Social Studies lessons and about values education. In this study case study, one of qualitative methods, was employed. Data were collected by questionnaires prepared by the researcher. Participants of the study were social studies teacher candidates. Criterion sampling method was used for the study. The collected data was analysed according to content analysis method. At the end of data analysis, teacher candidates’ views regarding the values aimed to be taught in social studies lessons and about the state of these values in terms of importance were evaluated. Recommendations were made in line with these considerations.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Teacher Candidates, Value Education

SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAZANDIRILMASI AMAÇLANAN DEĞERLERE İLİŞKİN ÖĞRETMEN ADAYI GÖRÜŞLERİ

Öz

Sosyal bilgiler eğitiminin genel amacı bireylere öncelikle kendini ve çevresini tanıma ve anlamalarını sağlama, bireylerin kendilerine ve çevrelerine karşı olumlu değer ve tutumlar geliştirmelerine yardımcı olmaktır. Çocukların toplumsal yaşam içinde ihtiyaç duyacakları değerleri öğrenmelerini ve bu değerlerin diğer insanlarla ve çevreleriyle etkileşimlerini nasıl etkilediğinin bilincine varmalarını sağlamak Sosyal Bilgiler dersinin önemli görevlerinden biridir. Bu amaçlara ulaşmakta şüphesiz eğitim kurumlarında sosyal bilgiler derslerini yürütmekte olan sosyal bilgiler öğretmenlerine önemli görevler düşmektedir. Bu bağlamda öğretmen adaylarının sosyal bilgiler derslerinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin görüşlerinin bilinmesi öncelikle öğretmen adaylarının programda yer alan değerler ile ilgili farkındalıklarının belirlenmesi açısından önemli görünmektedir. Araştırma sonuçlarının eğitim programcılarına, eğitimcilere ve konu ile ilgili çalışan akademisyenlere bilgi sağlayıcı olacağı düşünülmektedir. Bu araştırmada öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerler hakkındaki görüşlerinin neler olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni kapsamında yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan anket formları ile toplanmıştır. Çalışma grubunu bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesi sosyal bilgiler öğretmenliği programında öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada ölçüt örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Veri analizi sonucunda öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde öğrencilere kazandırılması gereken değerlere ve bu değerlerin önem bakımından durumuna yönelik görüşleri değerlendirilmiş ve değerlendirmelere paralel olarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretmen Adayları, Değer Eğitimi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004), Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akbaş, O. (2009). İlköğretim Okullarında Görevli Branş Öğretmenlerinin Değer Öğretimi Yaparken Kullandıkları Etkinlikler: 2004 ve 2007 Yıllarına İlişkin Bir Karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403–414.
• Akengin, H. Sağlam, D. ve Arzu Dilek, A. (2002). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi İle İlgili Görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, 1–12.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen Değerlerin Kazanım Düzeyleri Ve Bu Süreçte Yaşanılan Sorunların Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Budak, S. (2009). Psikoloji Sözlüğü (4.basım). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Cevizci, A., (2002). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Dede, Y. (2007). Matematik Öğretiminde Değerlerin Yeri, AİBÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 12-25.
• Deveci, H. (2008). Sosyal Bilgilerde Bilgi, Beceri ve Değerlerin Kazandırılması. Ş. Yaşar, (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s.187–206). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1807. Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No: 937
• Doğanay, A. (2009). Değerler Eğitimi. Edt. Cemil Öztürk. Sosyal Bilgiler Öğretimi İçinde. (s.225-256) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık
• Ekşi, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, (1)1, 79–96.
• Erden, M. (1997). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınları.
• Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersinde Yer Alan Değerlere İlişkin Öğrenci Tutumlarının Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi,8 (1), 95-134.
• Güngör E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar: Ahlak Psikolojisi, Ahlaki Değerler ve Ahlaki Gelişme, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hökelekli, H., Gündüz, T. (2007). Üstün Yetenekli Çocukların Değer Yönelimleri ve Eğitimleri Değerler ve Eğitimi. (Ed). Kaymakcan, R., Hökelekli, H.,Arslan, Ş.,Zengin, M., İstanbul: Dem Yayınları.
• Kale, N. (2007). Nasıl Bir Değerler Eğitimi? Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu(26–28 Kasım 2004), 313–322, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Köknel, Ö., (2007). Çatışan Değerlerimiz. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Kurtdede Fidan, N. (2009) Öğretmen Adaylarının Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim, 2 (2), 1-18.
• MEB. (2005). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (4–5. sınıflar). Ankara. MEB. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6 Sınıf Öğretim Programı Ve Kılavuzu, Ankara.
• Meydan, A. ve Bahçe, A. (2010). Hayat Bilgisi Öğretiminde Değerlerin Kazandırılma Düzeylerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 20-37.
• Özensel, E. (2007). Liseli Kız Ve Erkek Öğrencilerin Değer Yargıları ve Türk Toplumunun Temel Toplumsal Kurumlarına Bakış Açıları, Değerler ve Eğitimi Uluslar arası Sempozyumu (26–28 Kasım 2004), 743–769, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Sözer, E. (1998). Sosyal Bilimler Kapsamında Sosyal Bilgilerin Yeri ve Önemi. G. Can, (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.1-13). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Sözer, E. ve Deveci, H. (2007). Sosyal Bilgiler Dersinde Aile Katılımı. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 185-190.
• Tokdemir, M. A. (2007), Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tural A. ve Gürgil F. (2012). Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki Değerlere İlişkin Görüşleri. TSA / 16 (2).
• Uçar S. (2009). Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerle İlgili Kazanımlara Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18). 107–120.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama. TSA, 11(2), 65-84.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109–128.
• Yiğittir, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4 ve 5. Sınıf Değerlerinin Kazanılma Düzeyi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim Öğrenci Velilerinin Okullarda Kazandırılmasını Arzuladığı Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8 (19).
• Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2011). Lise Tarih Öğretmenlerinin Değerler Ve Değerler Eğitimi Konusundaki Görüşleri, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20).
• Zeylan, U. S. (2007). Eğitimin Değeri ve Gençlik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.