Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bartın İli’nin Arazi Kullanım Uygunluk Analizi

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 25, 73 - 81, 30.12.2015

Selma Çelikyay Serhat Cengiz Sevgi Görmüş

Öz

Günümüzde nüfus artışı ile birlikte artan kentleşme hızı yanlış arazi kullanımlarına neden olmaktadır.
Türkiye’de kırsal nüfusun %71'i altmış yıl içinde kentsel nüfusa dönüşmüştür. Kısa bir zaman diliminde
gerçekleşen bu değişim tarım alanları ve orman alanları gibi ekolojik değeri olan alanlar üzerinde ciddi baskılara
ve çeşitli sosyal sorunların oluşmasına neden olmuştur. Söz konusu baskı ve sorunların indirgenmesi ve
çözülmesi için sürdürülebilirlik kavramının arazi kullanımına entegrasyonu günümüzde daha da önemli hale
gelmiştir. Sürdürülebilirliğin sağlanması için çeşitli kriterlerin değerlendirilmeye alındığı karmaşık bir süreç
olan arazi kullanım uygunluk analizinin yapılması gerekmektedir. Arazi uygunluk analizi için kullanılan en
uygun tekniklerden ikisi Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Analitik Hiyerarşi Sürecidir. Bu çalışmada Coğrafi Bilgi
Sistemleri ve Analitik Hiyerarşi Süreci teknikleri kullanılarak, ekolojik planlama perspektifi ile Bartın ili arazi
kullanımı değerlendirilmiştir. Bu çalışma ile bölgede uygun ve uygun olmayan arazi kullanımının dağılımı
belirlenmiştir. Yerleşim ve sanayi alanlarının uygun alanlarda gelişmediği tespit edilmiştir. Tarım alanları için
uygun alanların yapılaşma baskısı ile parçalanmakta olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), Bartın, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), Sürdürülebilir alan kullanımı, Uygunluk analizi

Kaynakça

• Akbulak, C. 2010. Analitik Hiyerarşi Süreci ve Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Yukarı Kara Menderes Havzası’nın Arazi Kullanımı Uygunluk Analizi. Uluslararası insan bilimleri dergisi, Cilt; 7, Sayı; 2.
• Akseki, H. 2011. Kentsel Yayılmanın Tarım Arazileri Üzerindeki Etkisi, Konya Kenti Örneği. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir Bölge Planlama Anabilim Dalı, Konya.
• Cengiz, S., Görmüş, S., Çakır, G., Toklu, Ö. 2013a. Ekolojik Ulaşım Planlaması, Bartın Örneği. Peyzaj Mimarları Odası 5. Kongresi " Dönüşen Peyzaj" ,Adana.
• Cengiz. T., Akbulak. C., Özcan. H., Baytekin. H. 2013b. Gökçeada’da Optimal Arazi Kullanımının Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. Ankara.
• Çelikyay, S. 2005. Arazi Kullanımlarının Ekolojik Eşik Analizi İle Belirlenmesi Bartın Örneğinde Bir Deneme, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul.
• Jiang, H., Eastman, J. R. 2000. Application of fuzzy measures in multi-criteria evaluation in GIS. International Journal of Geographical Information Systems 14(2), 173- 184.
• Malczewski, J. 2004. GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress in Planning 62, 3–65.
• Nayim, B. N. 2011. Bartın Peyzajında Alan Kullanım Uyuşmazlıklarının Belirlenmesi: Lucis Modeli. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. İstanbul.
• TÜİK (2013). Türkiye İstatistik Kurumu Nüfus Verileri. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt sistemi. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist