Araştırma Makalesi
Öğretmen Adaylarının Spiritüel İyi Oluş İle Yaşamda Anlam Değişkenlerinin Psikolojik Dayanıklılığı Yordaması: Bir Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Denemesi
Öz
Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının spiritüel iyi
oluş ve yaşamda anlam düzeylerinin psikolojik dayanıklılığı yordamadaki rolünü
incelemektir. Çalışmada ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın
örneklemini Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Pedagojik Formasyon
biriminde öğrenim görmekte olan 338 öğrenci (276 kadın ve 62 erkek)
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu,
Spiritüel İyi Oluş Ölçeği, Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve Yaşamda Anlam
Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, SPSS 21.0 ve AMOS 20.0
programları kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın verilerinin
analizinde, spiritüel iyi oluş ve yaşamda anlamın psikolojik dayanıklılık
üzerindeki etkisi yapısal eşitlik modeli (YEM) yoluyla incelenmiştir. Yapısal
eşitlik modeli sonucuna göre, psikolojik dayanıklılığın spiritüel iyi oluş ve
yaşamda anlam tarafından anlamlı bir şekilde açıklandığı tespit edilmiş ve bu
değişkenler arasındaki ilişkiler örüntüsünü ortaya koyan modelin uyum indeksi
değerlerinin iyi uyum verdiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
psikolojik dayanıklılık spiritüel iyi oluş yaşamda anlam öğretmen adayı yapısal eşitlik modeli
Kaynakça
- Bayram, N. (2011). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ezgi Kitabevi. Bekelman, D. B., Dy, S. M., Becker, D. M., Wittstein, I. S., Hendricks, D. E., Yamashita, T. E. & Gottlieb, S. H. (2007). Spiritual well-being and depression in patients with heart failure. Journal of General Internal Medicine, 22(4), 470-477. doi: 10.1007/s11606-006-0044-9 Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Anka-ra: Pegem Akademi. Cencirulo, R. S. (2001) The relationship between hardiness and job satisfaction in elementary school teachers. (Unpublished doctoral dissertation). University of La Sierra, CA. Retrieved from Proquest Dissertations & Theses Global database. (3012888) Corey, G. (2008). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.). Ankara: Mentis. Çelimli, Ç. ve Güldal, Ş. T. (2016). Manevi yönelimli danışmanlık ile psikoterapi yöntem ve teknikleri: Doğu ve Batı’dan örnekler. H. Ekşi ve Ç. Kaya (Ed.), Manevi yönelimli psikoterapi ve psikolojik danışma içinde (s. 99-122). İstanbul: Kaknüs. Das, A. K. (1998). Frankl and the realm of meaning. Journal of Humanistic Education and Development, 36, 199-211. Retrieved from Wiley Open Library database. Demirbaş-Çelik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yaşam amaçları arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 133-141. Demirbaş, N., & Keklik, İ. (2011, Ekim). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam düzeyleri ve yılmazlık düzeyleri arasındaki ilişki, XI. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi. Ege Üniversitesi’nde yapılan kongre, İzmir. Ellison, C. W. (1983). Spiritual well-being: Conceptualization and measurement. Journal of Psychology and Theology, 11, 330-340. Frankl, V. E. (2009). İnsanın anlam arayışı. (Çev. Budak, S.). İstanbul: Okuyan Us. Geçtan, E. (2013). Varoluş ve psikiyatri. İstanbul: Metis. Glantz, M. D. & Sloboda, Z. (1999). Analysis and reconceptualization of resilience. M. D. Glantz, & J. L. Johnson (Eds.), In resilience and development: Positive life adaptations (pp. 109-126). NY: Kluwer Academic. Harlow, L. L., & Newcomb, M. D. (1990). Towards a general hierarchical model of meaning and satisfaction in life. Multivariate Be-havioral Research, 25(3), 387-405. doi: http://dx.doi.org/10.1207/s15327906mbr2503_9 Hawks, S. R., Hull, M., Thalman, R. L., & Richins, P. M. (1995). Review of spiritual health: definition, role, and intervention strategies in health promotion. American Journal of Health Promotion, 9, 371-378. Helminiak, D. A. (2001). Treating Spiritual Issues in Secular Psychotherapy. Counseling and Values, 45(3), 163-189. Retrieved from Wiley Open Library database. Hunter AJ (2001). A cross-cultural comparison of resilience in adolescents. Journal Pediatric Nursing, 16(3),172-179. Retrieved from Science Direct database. Işık, Ş. (2016). Psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182. Kamya, H. A. (2000). Hardıness and spiritual well-being among social work students: Implications for social work education. Journal of Social Work Education, 36(2), 231-240. Kardaş, S. (2017). Sanal kimlik ve spiritüel iyi oluşun üniversite öğrencilerinin narsistik eğilimlerini yordayıcılığı. (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (469572) Kasapoğlu, F. (2017). Psikolojik danışma süreci ve maneviyat: Bir bütünleştirme arayışı. Hikmet Yurdu, 10(19), 141-157. doi: 10.17540/hikmet.2017.55 Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health: an ınquiry ınto hardiness. Journal of Personality and Social Psy-chology, 37(1). 1-17. Litwack, L. (2007). Basic needs, a retrospective. International Journal of Reality Therapy, 24(2), 28-30. Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543–562. Mahdian, Z. & Ghaffari, M. (2016). The mediating role of psychological resilience, and social support on the relationship between spiritual well-being and hope in cancer patients. Journal of Fundamentals of Mental Health, 18(3), 130-138. Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık. Myers, J. E., Sweeney, T. J. & Witmer, J. E. (2000). The wheel of wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment planning. Journal of Counseling and Development, 78(3), 251-266. Nowack, K. M. (1986). Type A, hardiness and psychological distress. Journal of Behavioral Medicine, 9(6), 537-548. Retrieved from SpringerLink database. Parlak, S. (2014). Yüksek Öğrenim Kredi Yurtlar Kurumunda barınan kız öğrencilerin yaşam anlam düzeyleri ile psikolojik da-yanıklılıkları arasındaki ilişki (İstanbul örneği). (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (372322) Terzi, Ş. (2005). Öznel iyi olmaya ilişkin psikolojik dayanıklılık modeli. (Doktora tezi). (159406) Terzi, Ş. (2016). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11. Tusaie, K. & Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18(1), 3-8. Sayar, K. (2014). Sufi psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları. Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Special issue on happiness, excellence, and optimal human functioning. American Psychologist, 55(1), 5-183. Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A. & Lorentz, D. (2008). Understanding the search for meaning in life: Personality, cogni-tive style, and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality, 76(2). doi: 10.1111/j.1467-6494.2007.00484.x Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S. V., Kaya, S. ve Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836. Ventis, W. L. (1995). The relationships between religion and mentalhealthy. Journal of Social Issue, 51(2), 33–48. Vergili, M. (2018). Üniversite öğrencilerinde bağlanma biçimleri ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (486104) Wubbolding, R. E. (2015). Gerçeklik terapisi (Çev. Emir-Öksüz, E.). İstanbul: Okuyan Us. Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. Yıkılmaz, M. ve Demir-Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlam, bilinçli farkındalık, algılanan sosyoekonomik düzey ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16(2): 297-315.
Predictive Role of Spiritual Well Being and Meaning in Life on Psychological Hardiness Levels of Teacher Candidates’: A Testing Structural Equation Modelling (SEM)
Öz
The purpose of this study is to
investigate the prediction role of teacher candidates' spiritual well-being and
meaning in life levels on psychological hardiness. Correlation research design
was used in the study. The sample of the research is composed of 338 students
(276 female and 62 male) who are studying at Marmara University Atatürk
Education Faculty Pedagogical Formation unit. Personal Information Form,
Spiritual Well-Being Scale, Psychological Hardiness Scale and Meaning in Life
Scale were used as data collection tools in the research. The data of the study
has been analyzed using SPSS 21.0 VE AMOS 20.0 programs. The effect of
spiritual well-being and meaning in life on psychological hardiness were
investigated via structural equation modelling (SEM) in the analysis of the
research data. According to the results of the structural equation model, it
has been found that psychological hardiness is significantly explained by
spiritual well-being and meaning in life; and the model fit indices obtained
fit well.
Anahtar Kelimeler
psychological hardiness spiritual well-being meaning in life teacher candidates structural equation modeling
Kaynakça
- Bayram, N. (2011). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ezgi Kitabevi. Bekelman, D. B., Dy, S. M., Becker, D. M., Wittstein, I. S., Hendricks, D. E., Yamashita, T. E. & Gottlieb, S. H. (2007). Spiritual well-being and depression in patients with heart failure. Journal of General Internal Medicine, 22(4), 470-477. doi: 10.1007/s11606-006-0044-9 Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Anka-ra: Pegem Akademi. Cencirulo, R. S. (2001) The relationship between hardiness and job satisfaction in elementary school teachers. (Unpublished doctoral dissertation). University of La Sierra, CA. Retrieved from Proquest Dissertations & Theses Global database. (3012888) Corey, G. (2008). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (T. Ergene, Çev.). Ankara: Mentis. Çelimli, Ç. ve Güldal, Ş. T. (2016). Manevi yönelimli danışmanlık ile psikoterapi yöntem ve teknikleri: Doğu ve Batı’dan örnekler. H. Ekşi ve Ç. Kaya (Ed.), Manevi yönelimli psikoterapi ve psikolojik danışma içinde (s. 99-122). İstanbul: Kaknüs. Das, A. K. (1998). Frankl and the realm of meaning. Journal of Humanistic Education and Development, 36, 199-211. Retrieved from Wiley Open Library database. Demirbaş-Çelik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yaşam amaçları arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 133-141. Demirbaş, N., & Keklik, İ. (2011, Ekim). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam düzeyleri ve yılmazlık düzeyleri arasındaki ilişki, XI. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi. Ege Üniversitesi’nde yapılan kongre, İzmir. Ellison, C. W. (1983). Spiritual well-being: Conceptualization and measurement. Journal of Psychology and Theology, 11, 330-340. Frankl, V. E. (2009). İnsanın anlam arayışı. (Çev. Budak, S.). İstanbul: Okuyan Us. Geçtan, E. (2013). Varoluş ve psikiyatri. İstanbul: Metis. Glantz, M. D. & Sloboda, Z. (1999). Analysis and reconceptualization of resilience. M. D. Glantz, & J. L. Johnson (Eds.), In resilience and development: Positive life adaptations (pp. 109-126). NY: Kluwer Academic. Harlow, L. L., & Newcomb, M. D. (1990). Towards a general hierarchical model of meaning and satisfaction in life. Multivariate Be-havioral Research, 25(3), 387-405. doi: http://dx.doi.org/10.1207/s15327906mbr2503_9 Hawks, S. R., Hull, M., Thalman, R. L., & Richins, P. M. (1995). Review of spiritual health: definition, role, and intervention strategies in health promotion. American Journal of Health Promotion, 9, 371-378. Helminiak, D. A. (2001). Treating Spiritual Issues in Secular Psychotherapy. Counseling and Values, 45(3), 163-189. Retrieved from Wiley Open Library database. Hunter AJ (2001). A cross-cultural comparison of resilience in adolescents. Journal Pediatric Nursing, 16(3),172-179. Retrieved from Science Direct database. Işık, Ş. (2016). Psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182. Kamya, H. A. (2000). Hardıness and spiritual well-being among social work students: Implications for social work education. Journal of Social Work Education, 36(2), 231-240. Kardaş, S. (2017). Sanal kimlik ve spiritüel iyi oluşun üniversite öğrencilerinin narsistik eğilimlerini yordayıcılığı. (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (469572) Kasapoğlu, F. (2017). Psikolojik danışma süreci ve maneviyat: Bir bütünleştirme arayışı. Hikmet Yurdu, 10(19), 141-157. doi: 10.17540/hikmet.2017.55 Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health: an ınquiry ınto hardiness. Journal of Personality and Social Psy-chology, 37(1). 1-17. Litwack, L. (2007). Basic needs, a retrospective. International Journal of Reality Therapy, 24(2), 28-30. Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543–562. Mahdian, Z. & Ghaffari, M. (2016). The mediating role of psychological resilience, and social support on the relationship between spiritual well-being and hope in cancer patients. Journal of Fundamentals of Mental Health, 18(3), 130-138. Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık. Myers, J. E., Sweeney, T. J. & Witmer, J. E. (2000). The wheel of wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment planning. Journal of Counseling and Development, 78(3), 251-266. Nowack, K. M. (1986). Type A, hardiness and psychological distress. Journal of Behavioral Medicine, 9(6), 537-548. Retrieved from SpringerLink database. Parlak, S. (2014). Yüksek Öğrenim Kredi Yurtlar Kurumunda barınan kız öğrencilerin yaşam anlam düzeyleri ile psikolojik da-yanıklılıkları arasındaki ilişki (İstanbul örneği). (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (372322) Terzi, Ş. (2005). Öznel iyi olmaya ilişkin psikolojik dayanıklılık modeli. (Doktora tezi). (159406) Terzi, Ş. (2016). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11. Tusaie, K. & Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18(1), 3-8. Sayar, K. (2014). Sufi psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları. Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Special issue on happiness, excellence, and optimal human functioning. American Psychologist, 55(1), 5-183. Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A. & Lorentz, D. (2008). Understanding the search for meaning in life: Personality, cogni-tive style, and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality, 76(2). doi: 10.1111/j.1467-6494.2007.00484.x Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S. V., Kaya, S. ve Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836. Ventis, W. L. (1995). The relationships between religion and mentalhealthy. Journal of Social Issue, 51(2), 33–48. Vergili, M. (2018). Üniversite öğrencilerinde bağlanma biçimleri ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (486104) Wubbolding, R. E. (2015). Gerçeklik terapisi (Çev. Emir-Öksüz, E.). İstanbul: Okuyan Us. Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. Yıkılmaz, M. ve Demir-Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlam, bilinçli farkındalık, algılanan sosyoekonomik düzey ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16(2): 297-315.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Üzerine Çalışmalar |
| Bölüm | Derleme Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Temmuz 2019 |
| Kabul Tarihi | 20 Eylül 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 27 Sayı: 4 |