Hırka, kemer ve post, dinî/mistik fonksiyonlarının
yanında genelde tasavvufî cereyanlarda ve özelde de Bektâşî geleneğinde,
menâkıbnâmelerinde ve merasimlerinde adından sıkça söz edilen sembolik birer
unsur olarak önemli işlevler üstlenmiştir. Biz bu çalışmamızda Bektâşî
geleneğinin zengin kültür ve sembollerinin yer aldığı orijinal yazma halinde
bulunan bir Bektâşî âdâb kitabının muhtevâsında yer alan risalelerin özet bir
tahlilini yaparak sembolik yorumları üzerinde durduk. Bu sayede Bektâşî
düşüncesi ve geleneğinin dini yaklaşımları hakkında bir örnek ortaya koymaya
çalıştık. Hırka giyinme, post ve kemer bağlama sembolik davranışları,
Alevî-Bektaşi topluluklarında sosyal dayanışma ve bütünleşmeyi, birlikteliği ve
her türlü dağılmayı engelleyen cemaat ruhunu, biz şuurunu ve grup bilincini
güçlendirmeyi ve pekiştirmeyi hedefleyen ritüellerdir. Bektâşî tekkelerinde
pire hizmet görevlerinin her biri bir post ile simgeleştirilir ve temsil
edilir. Bu anlayışı Balım Sultan’ın “On iki post” biçiminde belirleyerek
tarîkatın töreleri arasına koyduğu belirtilmiştir. Postlardan her biri,
Bektâşîliğin en büyük simalarından birine bağlanarak anılmış ve böylece o
kişiler ölümsüzleştirilmiştir. Mürşidle mürid arasında manevî bağı simgeleyen;
dünya nimetlerinden ve nefisten sıyrılıp kurtulmayı temsil eden Hırka, Pâlheng
Taşı da denilen teslim taşının üzerine bağlandığı Kemer; Bektâşî tekkelerinde
pire hizmet görevlerinin her birini simgeleyen post; dervişlerin gönüllerini
Tanrı’ya bağlamalarının bir sembolü olarak görülmüştür. Söz konusu Bektâşî âdâb
ve erkânı ile ilgili yazma halindeki Risâle-i
Su’âl-i Hırka; Risâle Der
Beyân-ı Kemer ve Risâle Der
Beyân-ı Post isimli üç risalenin de transliterasyonu ve orijinal
metinlerini çalışmamızın sonunda sunduk.
Journal Section | Articles |
---|---|
Authors | |
Publication Date | December 27, 2016 |
Submission Date | January 2, 2017 |
Published in Issue | Year 2016 Volume: 16 Issue: 2 |
Correspondence Address
Cukurova University, Faculty of Theology, Balcali Campus, 01330, Saricam/Adana.