Research Article
BibTex RIS Cite

Analysis of the Assessment and Evaluation Approach in the Türkiye Century Education Model Secondary School Mathematics Curriculum

Year 2025, Issue: 2, 132 - 159, 30.06.2025
https://doi.org/10.71270/istanbulegitim.istj.1648231

Abstract

The aim of this study is to examine the assessment and evaluation approach adopted in the Secondary School Mathematics Curriculum within the framework of the Türkiye Century Education Model. Document analysis, one of the qualitative research methods, is used to identify the variety, frequency of use, and effectiveness of traditional and complementary assessment tools included in the curriculum. The findings have indicated that the program adopts a holistic approach that is student-centred and attentive to individual learning differences. It has been observed that particularly performance tasks, formative tests, and open-ended questions are commonly used. The study emphasizes that assessment and evaluation processes should not only support the learning process but also provide feedback by identifying learning deficiencies. Additionally, the integration of digital platforms into assessment processes is recommended to accelerate evaluation and enhance students' digital competencies. In order to support students' individual development more effectively, it has been suggested that the widespread use of alternative methods such as self-assessment, peer assessment and group assessment can increase the effectiveness of the programme; however, teachers' competence in applying assessment tools may be insufficient in some cases, and this situation may significantly limit the effectiveness of the assessment processes. Therefore, various recommendations have been developed, such as increasing support for teachers' professional development, which could contribute to the more effective use and application of assessment tools. In conclusion, this study discusses the innovative aspects and areas for improvement of the Türkiye Century Education Model's approach to assessment and evaluation, and offers recommendations for improving the quality of education.

Ethical Statement

This article is an improved version of the content of the paper titled “An Examination of the Assessment and Evaluation Approach and Tools of the Middle School Mathematics Curriculum within the Framework of the Türkiye Century Maarif Model” which was presented orally at the Istanbul Educational Research Congress held on January 11–12, 2025, but the full text hasn’t been published. We as the authors of the article have acted according to scientific ethics, principles, and rules at all stages of the research (preparation, literature review, data collection, data analysis, presentation); we have included all of the works used in this study in the references; we have not made any changes to the data while using the data; the research does not contain plagiarism; we state that we have complied with ethical duties and responsibilities by accepting all the terms and conditions of the Scientific Research and Publication Ethics Directive of Higher Education Institutions and the Committee on Publication Ethics (COPE) Principles; we state to accept all moral and legal consequences in case any situation contrary to our statement regarding our research is detected.

Supporting Institution

There is no statement of support for the article.

Thanks

There is no statement of acknowledgement for the article.

References

  • Akbaş, Y. (2022). 2023 Eğitim vizyon belgesi bağlamında coğrafya dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 27(48), 49-64. https://doi.org/10.5152/EGJ.2022.22507
  • Akbaş, D. (2023). Öğrenciyi çok yönlü tanımaya dönük ölçme araçları ile sınıf içi değerlendirme. H. Tabak ve V. Özdemir (Ed.), Sınıf içi öğrenmeleri ölçme ve değerlendirme (s. 138-167) içinde. Pegem Akademi.
  • Akpınar, B., Özer, B., Oral, B. ve Köksalan, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. EKEV Akademi Dergisi, 99, 59–73. https://doi.org/10.17753/sosekev.1489135
  • Altındağ, A. ve Korkmaz, H. (2019). Ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının Stake’in uygunluk-olasılık modeline göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 463-501.
  • Arseven, Z. (2013). İlköğretim matematik öğretmenlerinin 2005 ilköğretim matematik programında yer alan alternatif değerlendirme yaklaşımlarını uygulayabilme yeterliklerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
  • Ata, N. ve Adıgüzel, T. (2011). Matematik öğretiminde kavram haritalarının farklı kullanım biçimlerinin öğrencilerin kavram haritası yapabilme düzeyi ve akademik başarılarına etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 803-823.
  • Atik, A. D. ve Erkoç, F. (2017). İzleme testlerinin öğrenci akademik başarısı üzerine etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 670-692. https://doi.org/10.17244/eku.347798
  • Aydoğdu, M., Tutak, T. ve Kaya, S. (2020). Ortaokul 7. sınıf rasyonel sayılar konusunun öğretiminde kavram haritası kullanımının öğrencinin akademik başarısına ve tutumuna etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 79-95.
  • Badger, E., & Thomas, B. (1992). Open-ended questions in reading. ERIC Clearinghouse on Tests, Measurement, and Evaluation. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED355253.pdf adresinden alınmıştır.
  • Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2022). Geleneksel-tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri: Öğretmen el kitabı (8. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Bal, A. P. ve Doğanay, A. (2010). İlköğretim beşinci sınıf matematik öğretiminde ölçme değerlendirme sürecinde yaşanan sorunların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(2), 373–398.
  • Başol, G. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
  • Berkant, H. G. ve İncecik, A. (2018). Ortaokul matematik dersi beşinci sınıf öğretim programının öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 3(6), 99-125.
  • Bıkmaz-Bilgen, Ö. (2023). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri 1: Performans değerlendirme. N. Doğan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 182-214) içinde. Pegem Akademi.
  • Bryant, B. R., & Maddox, T. (1996). Using alternative assessment techniques to plan and evaluate mathematics instruction. LD Forum, 21(2), 24-33.
  • Brinkmann, A. ve Bütüner, S. Ö. (2007). Grafiksel bilgi gösterimi: Matematik eğitiminde etkili araçlar olarak zihin ve kavram haritaları. İlköğretim Online, 6(1), 1-11.
  • Box, C. (2019). Formative assessment in United States classrooms: Changing the landscape of teaching and learning. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-030-03092-6
  • Bushell, G. (2006). Moderation of peer assessment in group projects. Assessment and Evaluation in Higher Education, 31(1), 91–108. https://doi.org/10.1080/02602930500262395
  • Buzan, T. (2020). Zihin haritalama. Alfa Yayıncılık.
  • Büyüktokatlı, N. ve Bayraktar, Ş. (2014). Fen eğitiminde alternatif ölçme değerlendirme uygulamaları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(1), 103-126.
  • Coştu, B., Karataş, F. Ö. ve Ayas, A. (2003). Kavram öğretiminde çalışma yapraklarının kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 33-48.
  • Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. SAGE Publications.
  • Çakır, S. (2021). Matematik öğretiminde biçimlendirici değerlendirme eğitiminin ortaokul matematik öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme algıları, pedagojik anlayışları, tutumları ve niyetleri üzerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Çelik, N. G. ve Şengül, S. (2005). Tam öğrenme yönteminin ilköğretim 6. sınıf matematik öğrencilerinin akademik başarıları ile kalıcılık düzeylerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 107-122.
  • Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). The Sage handbook of qualitative research (3rd ed.). Sage Publications.
  • Doğan, N. (2024). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
  • Donnon, T., McIlwrick, J., & Woloschuk, W. (2013). Investigating the reliability and validity of self and peer assessment to measure medical students’ professional competencies. Creative Education, 4(6A), 23-28. doi: 10.4236/ce.2013.46A005
  • Ev, E. (2003). İlköğretim matematik öğretiminde çalışma yaprakları ile öğretimin öğrenci ve öğretmenlerin derse ilişkin görüşleri ve öğrenci başarısına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Fan, L., & Zhu, Y. (2008). Using performance assessment in secondary school mathematics: An empirical study in a Singapore classroom. Journal of Mathematics Education, 1(1), 135–152.
  • Fuchs, L. S., & Fuchs, D. (1986). Effects of systematic formative evaluation: A meta-analysis. Exceptional Children, 53(3), 199–208. https://doi.org/10.1177/001440298605300301
  • Fuchs, L. S., Fuchs, D., Karns, K., Hamlet, C. L., & Katzaroff, M. (1999). Mathematical performance assessment in the classroom: Effect on teacher planning and student problem solving. American Educational Research Journal, 36(3), 609-646. https://doi.org/10.2307/1163552
  • Gallego-Arrufat, M., & Dandis, M. (2014). Rubrics in a secondary mathematics class. Mathematics Education, 9(1), 75-84. https://doi.org/10.29333/iejme/282
  • Gibbs, G. R. (2002). Qualitative data analysis: Explorations with NVivo. Open University Press.
  • Gökalp, M. ve Köksaldi, G. (2019). Ortaokul 5. sınıf matematik programının öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(16), 218–241.
  • Gülsar, A., Tapan-Broutın, M. S. ve İlkörücü, Ş. (2018). İş birlikli öğrenme yönteminin matematik başarısına etkisi ve öğrencilerin yönteme ilişkin görüşleri. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1961-1970. https://doi.org/10.24106/KEFDERGI.356226
  • Gültekin, S. (2022). Performans dayanaklı değerlendirme. N. Çıkrıkçı (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 199–229) içinde. Anı Yayıncılık.
  • Güneş, S. ve Ömür Sünbül, S. (2024). Açık uçlu matematik sorularının değerlendirilmesinde puanlayıcı güvenirliğinin genellenebilirlik kuramına göre incelenmesi. Uluslararası İnovatif Eğitim Araştırmacısı, 4(1), 1-15. https://doi: 10.29228/iedres.75191
  • Güven, B. (2019). Ortaokul matematik proje görevi uygulamalarına yönelik öğrenci öğretmen veli görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi.
  • Işık, A. ve Çelik, E. (2017). Çalışma yapraklarıyla cebir öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1893–1908.
  • Jönsson, A., Balan, A., & Hartell, E. (2021). Analytic or holistic? A study about how to increase the agreement in teachers’ grading. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 28(2), 212–227. https://doi.org/10.1080/0969594X.2021.1884041
  • Kanatlı, F. (2008). Alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri konusunda sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mustafa Kemal Üniversitesi.
  • Karakaya, İ. (2022). Açık uçlu soruların hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Keskin, S. ve Işık, A. (2024). Yapılandırmacı öğretim programına uygun olarak hazırlanmış çalışma yapraklarıyla üçgenler konusunun 8’inci sınıflara öğretimi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 208–216. https://doi.org/10.17556/erziefd.1367234
  • Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
  • Kutlu, Ö., Karakaya, İ. ve Doğan, D. (2008). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Kutlu, Ö., Doğan, C. D. ve Karakaya, İ. (2024). Ölçme ve değerlendirme: Performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme (7. baskı). Pegem Akademi.
  • Linn, R. L. ve Gronlund, N. E. (1995). Measurement and assessment in teaching (7th ed.). Prentice-Hall.
  • Logan, E. (2009). Self and peer assessment in action. Practitioner Research in Higher Education, 3(1), 29-35.
  • Mann, Z., McLaughlin, T., Williams, R. L., Derby, K. M., & Everson, M. (2012). The effects of direct instruction flashcards and rewards with math facts at school and in the home: Acquisition and maintenance. The Journal of Special Education Apprenticeship, 1(2). https://doi.org/10.58729/2167-3454.1013
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıf öğretim programı ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretmen rehber kitapçığı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2020). Fen bilimleri dersi öğretmen rehber kitapçığı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2023). Performans görevi ve proje çalışması öğretmen rehber kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024b). Ortaokul matematik dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024c). Öğretim programları okuryazarlığı: Öğrenme kanıtları (ölçme ve değerlendirme) (Maarif Modeli: 5. modül). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). SAGE Publications.
  • Mutlu, Y., Deniz, D. ve Polat, S. (2019). Zihin haritalarının matematik derslerinde kullanımına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(4), 1631-1644. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.23356
  • Niss, M. (1993). Assessment in mathematics education and its effects: An introduction. Investigations into Assessment in Mathematics Education, 1-30.
  • Ozmantar, M. F., Bingölbali, E. ve Akkoç, H. (2008). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin açık uçlu matematik soruları değerlendirme süreçleri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı. Marmara Üniversitesi.
  • Özçelik, D. A. (2013). Ölçme ve değerlendirme uygulamaları öğretmen el kitabı. Pegem Akademi.
  • Özdoğan, G. (2005). Matematik öğretiminde yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygun çalışma yapraklarının geliştirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem Akademi.
  • Romagnano, L. (2001). The myth of objectivity in mathematics assessment. Implementing the Assessment Standards for School Mathematics, 94(1), 31–37. https://doi.org/10.5951/MT.94.1.0031
  • Sütçü, N. D. ve Bulut, İ. (2016). Ortaokul matematik öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin yeterlik algıları ve bu teknikleri kullanma düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 289–304. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.706
  • Santos, L., & Semana, S. (2015). Developing mathematics written communication through expository writing supported by assessment strategies. Educational Studies in Mathematics, 65–87. https://doi.org/10.1007/s10649-014-9557-z
  • Semerci, Ç. (2008). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. E. Karip (Ed.), Ölçme ve değerlendirme (2. baskı, s. 1-15) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
  • Sipayung, T. N. (2019). The development of mathematics’ worksheets based on problem solving at the numbers topics. Journal of Physics Conference Series. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1211/1/012071
  • Smit, R., Bachmann, P., Blum, V., Birri, T., & Hess, K. (2017). Effects of a rubric for mathematical reasoning on teaching and learning in primary school. Instructional Science, 45, 603–622. https://doi.org/10.1007/s11251-017-9416-2
  • Şahin, M. G. (2022). Performansa dayalı değerlendirme. B. Çetin (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 217–258) içinde. Anı Yayıncılık.
  • Şen, E. Ö. ve Peker-Ünal, D. (2018). Matematik dersi öğretim programının Eisner eğitsel eleştiri modeline göre değerlendirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 605–632. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029100
  • Şimşek, H. (2009). Eğitim tarihi araştırmalarında yöntem sorunu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 33-51.
  • Tan, Ş. (2023). Öğretimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
  • Taşdere, A. (2010). 6. 7. ve 8. sınıf fen ve teknoloji ders kitaplarına yansıyan ölçme değerlendirme anlayışının yeni fen ve teknoloji öğretim programı ışığında değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Tekindal, S. (2020). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
  • Thompson, C., & Davis, S. (2014). Classroom observation data and instruction in primary mathematics education: Improving design and rigour. Mathematics Education Research Journal, 26, 301-323. https://doi.org/10.1007/s13394-013-0099-y
  • Tutuk, G. (2015). Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının açı kavramına ilişkin oluşturdukları kavram haritalarının değerlendirilmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(2), 323-337. https://doi.org/10.16949/turcomat.36234
  • Türk Eğitim Derneği. (2015). Ulusal eğitim programı 2015-2022. Türk Eğitim Derneği Yayınları.
  • Uyanık, G. ve Çalışkan, H. (2015). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. C. Dönmez ve K. Yazıcı (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 223-290). Pegem Akademi.
  • Ülçay, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim, Toplum ve Dünya Dergisi, 1(2), 70-75. https://doi.org/10.5281/zenodo.11097248
  • Üzümcü, M. ve Abanoz, S. (2024). Program tasarımı yaklaşımları bağlamında Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programı. Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi, 795-826. https://doi.org/10.56720/mevzu.1495250
  • Watt, H. M. (2005). Attitudes to the use of alternative assessment methods in mathematics: A study with secondary mathematics teachers in Sydney, Australia. Educational Studies in Mathematics, 58, 21–44. https://doi.org/10.1007/s10649-005-3228-z
  • Yakar, L. (2023). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri 3. N. Doğan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 246–269). Ankara: Pegem Akademi.
  • Yayla, G. (2011, Nisan 27–29). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübeleriyle alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öz yeterlikleri arasındaki ilişki [Konferans bildirisi]. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya, Turkey. Siyasal Kitabevi.
  • Yazıcı, F. ve Sözbilir, M. (2014). İlköğretim 6-8. sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme yöntemlerine ilişkin kullanım sıklıkları ve yeterlik düzeyleri: Erzurum örneklemi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(2), 164–197. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/article/46631
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, K. ve Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: Kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 1–15.
  • Yurdakal, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: 2024 ilkokul Türkçe dersi öğretim programı’nın (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi, 76–88.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programında Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımının Analizi

Year 2025, Issue: 2, 132 - 159, 30.06.2025
https://doi.org/10.71270/istanbulegitim.istj.1648231

Abstract

Bu araştırmanın amacı Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programında benimsenen ölçme ve değerlendirme yaklaşımını incelemektir. Program kapsamında yer alan geleneksel ve tamamlayıcı ölçme değerlendirme araçlarının çeşitliliği, kullanım yoğunluğu ve etkililiğini tespit etmek için nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, programın öğrenci merkezli ve bireysel öğrenme farklılıklarını gözeten bütüncül bir anlayışa sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle performans görevleri, izleme testleri ve açık uçlu soruların yaygın olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Çalışmada, ölçme ve değerlendirme süreçlerinin yalnızca öğrenme sürecini desteklemekle kalmayıp, aynı zamanda eksik öğrenmeleri belirleyerek geri bildirim sağlaması gerektiği ifade edilmiştir. Bununla birlikte dijital platformların ölçme süreçlerine entegrasyonu önerilmiş, böylece değerlendirme süreçlerinin hızlandırılması ve öğrencilerin dijital becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Öğrencilerin bireysel gelişimlerini daha etkin şekilde destekleyebilmek adına öz değerlendirme, akran değerlendirme ve grup değerlendirme gibi alternatif yöntemlerin yaygınlaştırılmasının programın etkililiğini artırabileceği; ancak, öğretmenlerin ölçme araçlarını uygulama konusundaki yeterliklerinin bazı durumlarda yetersiz kalabileceği ve bu durumun değerlendirme süreçlerinin etkililiğini önemli ölçüde sınırlayabileceği; bu nedenle öğretmenlerin mesleki gelişimine yönelik desteklerin artırılmasının ölçme araçlarının daha etkili biçimde kullanılıp uygulanmasına katkı sunabileceği gibi çeşitli öneriler geliştirilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışma, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin ölçme ve değerlendirme anlayışının yenilikçi yönlerini ve iyileştirilebilecek noktalarını tartışarak eğitim kalitesinin artırılmasına yönelik önermeler sunmaktadır.

Ethical Statement

Bu makale, 11-12 Ocak 2025 tarihli İstanbul Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sözlü olarak sunulan ancak tam metni yayımlanmayan “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Çerçevesinde Ortaokul Matematik Öğretim Programının Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı ve Araçlarının İncelenmesi” başlıklı bildirinin içeriği geliştirilerek üretilmiş hâlidir. Bu araştırmanın bütün aşamalarında (hazırlık, literatür taraması, veri toplama, veri analizi, sunum) bilimsel etik, ilke ve kurallara uygun davrandığımızı; bu çalışma kapsamında yararlanılan eserlerin tamamına kaynakçada yer verdiğimizi; verileri kullanırken veriler üzerinde bir değişiklik yapmadığımızı; araştırmanın intihal içermediğini; Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ile Yayın Etiği Komitesi (COPE) İlkelerinin tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimizi; araştırmamızla ilgili beyanımıza aykırı herhangi bir durumun saptanması durumunda ortaya çıkabilecek ahlaki ve hukuki bütün sonuçları kabul edeceğimizi beyan ederiz.

Supporting Institution

Araştırma için herhangi bir destek beyanı bulunmamaktadır.

Thanks

Araştırma için herhangi bir teşekkür beyanı bulunmamaktadır.

References

  • Akbaş, Y. (2022). 2023 Eğitim vizyon belgesi bağlamında coğrafya dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 27(48), 49-64. https://doi.org/10.5152/EGJ.2022.22507
  • Akbaş, D. (2023). Öğrenciyi çok yönlü tanımaya dönük ölçme araçları ile sınıf içi değerlendirme. H. Tabak ve V. Özdemir (Ed.), Sınıf içi öğrenmeleri ölçme ve değerlendirme (s. 138-167) içinde. Pegem Akademi.
  • Akpınar, B., Özer, B., Oral, B. ve Köksalan, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. EKEV Akademi Dergisi, 99, 59–73. https://doi.org/10.17753/sosekev.1489135
  • Altındağ, A. ve Korkmaz, H. (2019). Ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının Stake’in uygunluk-olasılık modeline göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 463-501.
  • Arseven, Z. (2013). İlköğretim matematik öğretmenlerinin 2005 ilköğretim matematik programında yer alan alternatif değerlendirme yaklaşımlarını uygulayabilme yeterliklerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
  • Ata, N. ve Adıgüzel, T. (2011). Matematik öğretiminde kavram haritalarının farklı kullanım biçimlerinin öğrencilerin kavram haritası yapabilme düzeyi ve akademik başarılarına etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 803-823.
  • Atik, A. D. ve Erkoç, F. (2017). İzleme testlerinin öğrenci akademik başarısı üzerine etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 670-692. https://doi.org/10.17244/eku.347798
  • Aydoğdu, M., Tutak, T. ve Kaya, S. (2020). Ortaokul 7. sınıf rasyonel sayılar konusunun öğretiminde kavram haritası kullanımının öğrencinin akademik başarısına ve tutumuna etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 79-95.
  • Badger, E., & Thomas, B. (1992). Open-ended questions in reading. ERIC Clearinghouse on Tests, Measurement, and Evaluation. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED355253.pdf adresinden alınmıştır.
  • Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2022). Geleneksel-tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri: Öğretmen el kitabı (8. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Bal, A. P. ve Doğanay, A. (2010). İlköğretim beşinci sınıf matematik öğretiminde ölçme değerlendirme sürecinde yaşanan sorunların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(2), 373–398.
  • Başol, G. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
  • Berkant, H. G. ve İncecik, A. (2018). Ortaokul matematik dersi beşinci sınıf öğretim programının öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 3(6), 99-125.
  • Bıkmaz-Bilgen, Ö. (2023). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri 1: Performans değerlendirme. N. Doğan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 182-214) içinde. Pegem Akademi.
  • Bryant, B. R., & Maddox, T. (1996). Using alternative assessment techniques to plan and evaluate mathematics instruction. LD Forum, 21(2), 24-33.
  • Brinkmann, A. ve Bütüner, S. Ö. (2007). Grafiksel bilgi gösterimi: Matematik eğitiminde etkili araçlar olarak zihin ve kavram haritaları. İlköğretim Online, 6(1), 1-11.
  • Box, C. (2019). Formative assessment in United States classrooms: Changing the landscape of teaching and learning. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-030-03092-6
  • Bushell, G. (2006). Moderation of peer assessment in group projects. Assessment and Evaluation in Higher Education, 31(1), 91–108. https://doi.org/10.1080/02602930500262395
  • Buzan, T. (2020). Zihin haritalama. Alfa Yayıncılık.
  • Büyüktokatlı, N. ve Bayraktar, Ş. (2014). Fen eğitiminde alternatif ölçme değerlendirme uygulamaları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(1), 103-126.
  • Coştu, B., Karataş, F. Ö. ve Ayas, A. (2003). Kavram öğretiminde çalışma yapraklarının kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 33-48.
  • Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. SAGE Publications.
  • Çakır, S. (2021). Matematik öğretiminde biçimlendirici değerlendirme eğitiminin ortaokul matematik öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme algıları, pedagojik anlayışları, tutumları ve niyetleri üzerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Çelik, N. G. ve Şengül, S. (2005). Tam öğrenme yönteminin ilköğretim 6. sınıf matematik öğrencilerinin akademik başarıları ile kalıcılık düzeylerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 107-122.
  • Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). The Sage handbook of qualitative research (3rd ed.). Sage Publications.
  • Doğan, N. (2024). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
  • Donnon, T., McIlwrick, J., & Woloschuk, W. (2013). Investigating the reliability and validity of self and peer assessment to measure medical students’ professional competencies. Creative Education, 4(6A), 23-28. doi: 10.4236/ce.2013.46A005
  • Ev, E. (2003). İlköğretim matematik öğretiminde çalışma yaprakları ile öğretimin öğrenci ve öğretmenlerin derse ilişkin görüşleri ve öğrenci başarısına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Fan, L., & Zhu, Y. (2008). Using performance assessment in secondary school mathematics: An empirical study in a Singapore classroom. Journal of Mathematics Education, 1(1), 135–152.
  • Fuchs, L. S., & Fuchs, D. (1986). Effects of systematic formative evaluation: A meta-analysis. Exceptional Children, 53(3), 199–208. https://doi.org/10.1177/001440298605300301
  • Fuchs, L. S., Fuchs, D., Karns, K., Hamlet, C. L., & Katzaroff, M. (1999). Mathematical performance assessment in the classroom: Effect on teacher planning and student problem solving. American Educational Research Journal, 36(3), 609-646. https://doi.org/10.2307/1163552
  • Gallego-Arrufat, M., & Dandis, M. (2014). Rubrics in a secondary mathematics class. Mathematics Education, 9(1), 75-84. https://doi.org/10.29333/iejme/282
  • Gibbs, G. R. (2002). Qualitative data analysis: Explorations with NVivo. Open University Press.
  • Gökalp, M. ve Köksaldi, G. (2019). Ortaokul 5. sınıf matematik programının öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(16), 218–241.
  • Gülsar, A., Tapan-Broutın, M. S. ve İlkörücü, Ş. (2018). İş birlikli öğrenme yönteminin matematik başarısına etkisi ve öğrencilerin yönteme ilişkin görüşleri. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1961-1970. https://doi.org/10.24106/KEFDERGI.356226
  • Gültekin, S. (2022). Performans dayanaklı değerlendirme. N. Çıkrıkçı (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 199–229) içinde. Anı Yayıncılık.
  • Güneş, S. ve Ömür Sünbül, S. (2024). Açık uçlu matematik sorularının değerlendirilmesinde puanlayıcı güvenirliğinin genellenebilirlik kuramına göre incelenmesi. Uluslararası İnovatif Eğitim Araştırmacısı, 4(1), 1-15. https://doi: 10.29228/iedres.75191
  • Güven, B. (2019). Ortaokul matematik proje görevi uygulamalarına yönelik öğrenci öğretmen veli görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi.
  • Işık, A. ve Çelik, E. (2017). Çalışma yapraklarıyla cebir öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1893–1908.
  • Jönsson, A., Balan, A., & Hartell, E. (2021). Analytic or holistic? A study about how to increase the agreement in teachers’ grading. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 28(2), 212–227. https://doi.org/10.1080/0969594X.2021.1884041
  • Kanatlı, F. (2008). Alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri konusunda sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mustafa Kemal Üniversitesi.
  • Karakaya, İ. (2022). Açık uçlu soruların hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Keskin, S. ve Işık, A. (2024). Yapılandırmacı öğretim programına uygun olarak hazırlanmış çalışma yapraklarıyla üçgenler konusunun 8’inci sınıflara öğretimi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 208–216. https://doi.org/10.17556/erziefd.1367234
  • Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
  • Kutlu, Ö., Karakaya, İ. ve Doğan, D. (2008). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Kutlu, Ö., Doğan, C. D. ve Karakaya, İ. (2024). Ölçme ve değerlendirme: Performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme (7. baskı). Pegem Akademi.
  • Linn, R. L. ve Gronlund, N. E. (1995). Measurement and assessment in teaching (7th ed.). Prentice-Hall.
  • Logan, E. (2009). Self and peer assessment in action. Practitioner Research in Higher Education, 3(1), 29-35.
  • Mann, Z., McLaughlin, T., Williams, R. L., Derby, K. M., & Everson, M. (2012). The effects of direct instruction flashcards and rewards with math facts at school and in the home: Acquisition and maintenance. The Journal of Special Education Apprenticeship, 1(2). https://doi.org/10.58729/2167-3454.1013
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıf öğretim programı ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretmen rehber kitapçığı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2020). Fen bilimleri dersi öğretmen rehber kitapçığı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2023). Performans görevi ve proje çalışması öğretmen rehber kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024b). Ortaokul matematik dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024c). Öğretim programları okuryazarlığı: Öğrenme kanıtları (ölçme ve değerlendirme) (Maarif Modeli: 5. modül). Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). SAGE Publications.
  • Mutlu, Y., Deniz, D. ve Polat, S. (2019). Zihin haritalarının matematik derslerinde kullanımına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(4), 1631-1644. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.23356
  • Niss, M. (1993). Assessment in mathematics education and its effects: An introduction. Investigations into Assessment in Mathematics Education, 1-30.
  • Ozmantar, M. F., Bingölbali, E. ve Akkoç, H. (2008). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin açık uçlu matematik soruları değerlendirme süreçleri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı. Marmara Üniversitesi.
  • Özçelik, D. A. (2013). Ölçme ve değerlendirme uygulamaları öğretmen el kitabı. Pegem Akademi.
  • Özdoğan, G. (2005). Matematik öğretiminde yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygun çalışma yapraklarının geliştirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem Akademi.
  • Romagnano, L. (2001). The myth of objectivity in mathematics assessment. Implementing the Assessment Standards for School Mathematics, 94(1), 31–37. https://doi.org/10.5951/MT.94.1.0031
  • Sütçü, N. D. ve Bulut, İ. (2016). Ortaokul matematik öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin yeterlik algıları ve bu teknikleri kullanma düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 289–304. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.706
  • Santos, L., & Semana, S. (2015). Developing mathematics written communication through expository writing supported by assessment strategies. Educational Studies in Mathematics, 65–87. https://doi.org/10.1007/s10649-014-9557-z
  • Semerci, Ç. (2008). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. E. Karip (Ed.), Ölçme ve değerlendirme (2. baskı, s. 1-15) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
  • Sipayung, T. N. (2019). The development of mathematics’ worksheets based on problem solving at the numbers topics. Journal of Physics Conference Series. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1211/1/012071
  • Smit, R., Bachmann, P., Blum, V., Birri, T., & Hess, K. (2017). Effects of a rubric for mathematical reasoning on teaching and learning in primary school. Instructional Science, 45, 603–622. https://doi.org/10.1007/s11251-017-9416-2
  • Şahin, M. G. (2022). Performansa dayalı değerlendirme. B. Çetin (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 217–258) içinde. Anı Yayıncılık.
  • Şen, E. Ö. ve Peker-Ünal, D. (2018). Matematik dersi öğretim programının Eisner eğitsel eleştiri modeline göre değerlendirilmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 605–632. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029100
  • Şimşek, H. (2009). Eğitim tarihi araştırmalarında yöntem sorunu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 33-51.
  • Tan, Ş. (2023). Öğretimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
  • Taşdere, A. (2010). 6. 7. ve 8. sınıf fen ve teknoloji ders kitaplarına yansıyan ölçme değerlendirme anlayışının yeni fen ve teknoloji öğretim programı ışığında değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Tekindal, S. (2020). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
  • Thompson, C., & Davis, S. (2014). Classroom observation data and instruction in primary mathematics education: Improving design and rigour. Mathematics Education Research Journal, 26, 301-323. https://doi.org/10.1007/s13394-013-0099-y
  • Tutuk, G. (2015). Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının açı kavramına ilişkin oluşturdukları kavram haritalarının değerlendirilmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 6(2), 323-337. https://doi.org/10.16949/turcomat.36234
  • Türk Eğitim Derneği. (2015). Ulusal eğitim programı 2015-2022. Türk Eğitim Derneği Yayınları.
  • Uyanık, G. ve Çalışkan, H. (2015). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme. C. Dönmez ve K. Yazıcı (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 223-290). Pegem Akademi.
  • Ülçay, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim, Toplum ve Dünya Dergisi, 1(2), 70-75. https://doi.org/10.5281/zenodo.11097248
  • Üzümcü, M. ve Abanoz, S. (2024). Program tasarımı yaklaşımları bağlamında Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programı. Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi, 795-826. https://doi.org/10.56720/mevzu.1495250
  • Watt, H. M. (2005). Attitudes to the use of alternative assessment methods in mathematics: A study with secondary mathematics teachers in Sydney, Australia. Educational Studies in Mathematics, 58, 21–44. https://doi.org/10.1007/s10649-005-3228-z
  • Yakar, L. (2023). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri 3. N. Doğan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (s. 246–269). Ankara: Pegem Akademi.
  • Yayla, G. (2011, Nisan 27–29). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübeleriyle alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öz yeterlikleri arasındaki ilişki [Konferans bildirisi]. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya, Turkey. Siyasal Kitabevi.
  • Yazıcı, F. ve Sözbilir, M. (2014). İlköğretim 6-8. sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme yöntemlerine ilişkin kullanım sıklıkları ve yeterlik düzeyleri: Erzurum örneklemi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(2), 164–197. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/article/46631
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, K. ve Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: Kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 1–15.
  • Yurdakal, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: 2024 ilkokul Türkçe dersi öğretim programı’nın (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi, 76–88.
There are 89 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Curriculum Development in Education, Curriculum Evaluation in Education, Mathematics Education
Journal Section Research Article
Authors

İlknur Güneş 0000-0003-4900-6983

Fatma Dursun 0009-0002-9031-7222

Bülent Alcı 0000-0002-4720-3855

Publication Date June 30, 2025
Submission Date February 27, 2025
Acceptance Date June 18, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 2

Cite

APA Güneş, İ., Dursun, F., & Alcı, B. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programında Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımının Analizi. İstanbul Eğitim Dergisi(2), 132-159. https://doi.org/10.71270/istanbulegitim.istj.1648231

Istanbul Education Journal (ISTJ) is licensed under .