Yumrulu
orkideler, salep orkidesi olarak bilinir ve yüzyıllardır doğadan toplanıp tıbbi
bitki olarak kullanılmaktadır. Vejetatif ya da generatif olarak üretim
olanakları kısıtlı olduğu için nesli tehlike altında olan türlerdir. İn-vitro
çalışmalar ile tohum çimlenmesi başarılmış ancak çimlenen bireylerin yıllar
itibariyle gelişim durumu ile ilgili hiçbir kaynağa rastlanmamıştır. Bu
çalışmada Dactylorhiza romana türünün
doğada çimlenen tohumlarından gelişen filizler materyal olarak kullanılmıştır.
Toplanan minik salep filizlerinin dört yıl süre ile gelişimleri izlenmiş ve her
vejetasyon yılı sonunda bazı morfolojik özellikleri belirlenmiştir. Tohumun
çimlenmesi ile gelişmeye başlayan bitkilerde ilk yıl bir adet yaprak ve
ortalama 0.25 gramlık yumru oluşmuştur. Bu yumruların dikilmesi ile ikinci yıl bitkiler 3 yaprak ve 0.99 gram yumru üretmiştir. Üçüncü
yılda ilk kez çiçek oluştuğu görülmüştür. Çiçek üretme olgunluğu gösterinceye
kadar geçen süreye yetişkinlik süresi adı verilmiş ve Dactylorhiza romana türünde yetişkinlik süresinin 3 yıl olduğu
ortaya konulmuştur. Ancak bitkiler dördüncü yılda yeterli büyüklüğe ulaşmış ve
ortalama 3.11 gramlık yumru üretebilmiştir.
Tuberous orchids are known as salep orchids and
have been collected from nature as medicinal plants for centuries. Propagation
of the orchids via vegetative or reproductive parts has not yet been achieved,
therefore they are endangered species. Seed germination was achieved by
in-vitro studies, but there is no report on annual development status of the
seed-derived individuals. In this study, sprouts from Dactylorhiza romana species germinating in nature were used as
material. The four-year development of the small shoots was monitored. Some
morphological characteristics were determined at the end of each year. In the
first year, one leaf and tuber 0.25 gram in weight were formed. In the second
year, individuals producing 3 leaf and 0.99 gram tuber did not bloom. Flowering
was observed at first in the third year. The period until first flowering was
described as adulthood stage and this period was observed as three years for Dactylorhiza romana. However, the plants
reached enough size in the fourth year and were able to produce an average of
3.11 grams of tuber.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Field Crops |
Authors | |
Publication Date | June 25, 2019 |
Acceptance Date | May 6, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Volume: 34 Issue: 2 |