Character Development Methods in Literary Texts: A Case of Secondary School Turkish Textbooks

Year 2020, Volume: 16 Issue: Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 6362 - 6391, 31.12.2020

Başak Karakoç Öztürk

https://doi.org/10.26466/opus.690174

Cited By: 2

Abstract

The aim of the study was to determine the character development methods used in literary texts in secondary school Turkish textbooks. For this purpose, the document review method was used, and the study group consisted of literary texts in Turkish textbooks prepared for 5th, 6th, 7th, and 8th grades of the secondary school and accepted by the Turkish Ministry of National Education, Head Council of Education and Morality as the education tool. The reason for the selection of literary texts is that they create a fictional world as a type of text and this fictional world allows the development of different characters. In this context, 50 literary texts in Turkish textbooks were examined in terms of character development methods. In the study, a checklist containing character development methods was used as a data collection tool. The character development methods in the mentioned checklist are the character development methods expressed by Lukens, and the literary texts in Turkish textbooks were examined by the researcher using this checklist and the texts were analyzed by the content analysis method. As a result of the study, it was found that the most common character development method in literary texts in Turkish textbooks for all grade levels was to make characters speak, and the physical characteristics were least used in the development of characters.

Keywords

Character Development, Literary Text, Secondary School, Turkish Textbook

Yazınsal Metinlerde Yer Alan Karakter Geliştirme Yolları: Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Örneği

Abstract

Araştırmada ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki yazınsal metinlerde kullanılan karakter geliştirme yollarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında doküman incelemesi yöntemi kullanılmış, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar için hazırlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından eğitim aracı olarak kabul edilen Türkçe ders kitaplarındaki yazınsal metinler çalışma grubunu oluşturmuştur. Yazınsal metinlerin seçilmesinin nedeni, metin türü olarak kurmaca bir dünya yaratması ve bu kurmaca dünyanın farklı karakterlerin geliştirilmesine olanak sağlamasıdır. Bu bağlamda Türkçe ders kitaplarındaki 50 yazınsal metin kullanılan karakter geliştirme yolları açısından incelenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak karakter geliştirme yollarını içeren bir kontrol listesi kullanılmıştır. Söz konusu kontrol listesindeki karakter geliştirme yolları, Lukens tarafından ifade edilen karakter geliştirme yollarıdır ve Türkçe ders kitaplarındaki yazınsal metinler bu kontrol listesi kullanılarak araştırmacı tarafından incelenmiş, merinler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda tüm sınıf düzeylerine yönelik Türkçe ders kitaplarındaki yazınsal metinlerde en çok kullanılan karakter geliştirme yolunun karakterlerin konuşturulması olduğu, karakterlerin geliştirilmesinde en az fiziksel özelliklerin kullanıldığı saptanmıştır.

Keywords

Karakter Geliştirme, Yazınsal Metin, Ortaokul, Türkçe Ders Kitabı

References

• Adalı, O. (2006). Anlamak ve anlatmak. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Ağın Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R. ve Üstün, E. (2018). 5. Sınıf Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe ders kitabı (1. bs.). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Akgül, A., Demirer, N., Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ. ve Uysal, A (2018). 7. Sınıf Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe ders kitabı (1. bs.). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları 6653.
• Aksoy, B. (2009). Hikâye sanatı üzerine yazılar. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2010). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Anderson, N. A. (2013). Elementary children's literature: infancy through age 13 (4th ed.), Boston: Pearson.
• Aslan, C. (2007). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerine etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 15-29.
• Binyazar, A. ve Özdemir, E. (2006). Yazma öğretimi/yazma sanatı, yaratıcı yazma dersleri (3. bs.). İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• Ceylan, S., Duru, K., Erkek, G. ve Pastutmaz, M. (2018). 6. Sınıf Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe ders kitabı (1. bs.). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Çakır, H. (2002). Öykü sanatı (1. bs.). Çizgi Kitabevi.
• Çiçek, M. ve Aksoy, S. (2016). İsmet Bertan, Sevim Ak ve Görkem Yeltan’ın çocuk romanlarındaki başkahramanların çözümlenmesi, SOBİDER, 3 (7), 113-131.
• Dilidüzgün, S. (2004). Okuma öğretimi hedefleri bağlamında Türkçe ders kitaplarındaki çocuk edebiyatı ürünleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 43-55.
• Dilidüzgün, S. (2007). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Çocuk edebiyatı kitaplarındaki yetişkin ve çocuk karakterlerin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(4), 4768-4780.
• Forster, E.M. (1985). Roman sanatı. İstanbul: Adam Yayınları.
• Göktürk, A. (1997). Okuma uğraşı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karagöz, M. (2014). Karakter çözümlemelerinin kurgudaki yeri: “Bintepe’nin Hayaleti” Örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11-2 (22), 139-149.
• Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında karakter kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-79.
• Karatay H. (2011). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.), Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde (s. 77-123). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karayel, Ö. F. (2018). Çetin Öner'in çocuk romanlarında kullanılan karakter geliştirme yöntemleri üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Kardaş, C. ve Alp D. (2013). Çocuk edebiyatı ve medya. Ankara: Eğiten Kitap.
• Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Ankara: Engin Yayıncılık.
• Kıran, A. E. ve Kıran, Z. (2000). Yazınsal okuma süreçleri (1. bs.). Ankara: SeçkinYayıncılık.
• Küçükahmet, L. (2011). Eğitim programlarında ders kitabının yeri (3. bs.). L. Küçükahmet (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu (s. 13). Ankara: Nobel Yayınları.
• Lukens, R.J. (1999).Critical handbook of children’s literature. New York: Longman.
• Mardi, H. Ö. (2006). Çocuk kitapları resimlemede karakter yaratma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Mete, G., Karaaslan, M., Kaya, Y., Ozan, Ş. ve Özdemir, D. (2018). 8. Sınıf Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe ders kitabı (1. bs.). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Türkçe Dersi Öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx.
• Özdemir, E. (1983). Yazı ve yazınsal türler. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Özdemir, E. (2002). Yazınsal türler (5. bs.). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Püsküllüoğlu, A. (1994). Arkadaş Türkçe sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Sartre, J. P. (2005). Edebiyat nedir? (Çev. Bertan Onaran) İstanbul: Can Yayınları.
• Sever, S. (2006). Çocukla yazınsal iletişim. Çocuk ve İlkgençlik Edebiyatı Kurultayı Bildirileri içinde (ss. 21-35). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayını.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Tanpınar, A. H. (1977). Edebiyat üzerine makaleler (2. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tuncer, H. ve Yardımcı, M. (2002). Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı. Ankara: Ürün Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.