Yakup Kadri’nin Millî Savaş Hikâyeleri’nde savaşın travmatik görünümleri

Year 2024, Issue: Ö14, 505 - 521, 21.03.2024

Gökçen Sevim

https://doi.org/10.29000/rumelide.1455132

Abstract

Savaş, insanlık tarihinin sayfalarını dolduran, insanların hayatlarını alt üst eden ve onlar üzerinde derin izler bırakan bir olguyu ihtiva eder. Özellikle de milletlerin bağımsızlık savaşları kara parçasında geçen çatışmaların yansıması değil, bireylerin ve toplumların ruhlarını derinden etkileyen trajedilerin yaşandığı savaştır. Bu olumsuz mücadele sadece insanlara fiziksel bir zarar vermez, bir o kadar da onlar üzerinde ruhsal ve duygusal açıdan olumsuz etkiler bırakır. Kötücül olgular, savaşın şiddeti ve dehşetiyle sınırlı kalmaz; bireylerin kimlikleri, değer yargıları ve inançları üzerinde de çoğu defa negatif etkilere ve travmalara neden olur. En çarpıcı ve kaotik süreçlerinden biri olan savaş, edebiyata yansıyan alanlarından birini oluşturur. Savaşın gölgesinde yazılmış eserler, tarihî bir olayı belgeleme özelliği kadar insanın varoluşsal sorularına ve evrensel duygularına da derin bir bakış açısı sunar. Bu eserlerden biri de Millî Savaş Hikâyeleri’dir. Yakup Kadri, Millî Savaş Hikâyeleri’nde savaşın dehşetini ve insanlar üzerinde yarattığı travmaları sıkça ele alır. O, eserlerinde verilen mücadelelerin sergilediği kahramanlık ve zafer hikâyeleriyle birlikte insan psikolojisine yansıyan acı, korku ve çaresizliğe dair duyguları da an’a taşır ve yaşanan trajediyi aktarır. Karakterlerinin çoğu, yaşanan durum karşısında vahşeti ve ölüm acısını yaşamış ve bunun neticesinde ruhsal bir kaosa sürüklenmiştir. Nitekim yaşanan mücadele, dönemin siyasi ve askerî olaylarını ele aldığı gibi karakterlerin içsel dünyalarındaki savaşın da gün yüzüne çıkmasına olanak tanır. Öyle ki savaşın insan psikolojisi üzerindeki etkilerini anlamak, sadece tarihsel bir dönemin anlamlandırılmasına zemin hazırlamaz, insanlık durumunun da anlaşılmasına yönelik önemli bir pencere aralar. Ele alınan çalışmada yazarın Millî Savaş Hikâyeleri içerik analizi yapılarak incelenecek, savaş ve savaşın bıraktığı derin izlere ve karakterlerin ruhsal yolculuklarına yer verilerek savaşın ardındaki insanlık hikâyeleri anlamlandırılmaya çalışılacaktır.

Keywords

Millî Savaş Hikâyeleri, Savaş, Travmatik Görünümler, Psikolojik Çıkmazlar

References

• Adler, Alfred (2002). Sosyal Duygunun Gelişiminde Bireysel Psikoloji (Çev. Halis Özgü). İstanbul: Hayat.
• Akı, Niyazi (2017). Yakup Kadri Karaosmanoğlu İnsan-Eser-Fikir-Üslûp. İstanbul: İletişim.
• Brownmiller, Susan (1984). Cinsel Zorbalık- Irza Tecavüz Olgusunun Bir Tarihçesi (Çev. Suğra Öncü), cep kitapları: 35/Cinsellik dizisi: 1
• Cevizci, Ahmet (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma.
• Çetin, Nurullah (2022). “Türk Hikâyesinde Millî Mücadele”, Millî Savunma Üniversitesi Kara Harp Okulu Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Türk Harp Dili ve Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: Millî Savunma Üniversitesi. 21-22 Haziran. 603-620.
• Draaisma, Dauwe (2014). Bellek Metaforları- Zihinle İlgili Fikirlerin Tarihi. (Çev. Gürol Koca). İstanbul: Metis.
• Doğramacığolu, Hüseyin (2009). Yakup Kadri’nin Millî Savaş Hikâyeleri’nde Yunan Mezalimi Türkbilig. 18: 91-102
• Freud, Sigmund (2017). Psikanaliz ve Savaş Nevrozları (Çev. Adem Beyaz). İstanbul: Pinhan.
• Freud, Sigmund (2022). Bir Yanılsamanın Geleceği Neden Savaş (Freud’un Einstein’a Mektubu). (Çev. Kâmuran Şipal). İstanbul: Say.
• Freud, Sigmund (2023). Savaş ve Ölüm Üzerine Çağdaş Düşünceler (Çev. Saffet Emrem). İstanbul: Can.
• Freud, S. Jung, C. G. ve Adler, A. (1981). Psikanaliz Açısından Edebiyat. (Çev. Selahattin Hilav). İstanbul: Dost.
• Fromm, Erich (1982). Sevginin ve Şiddetin Kaynağı. (Çev. Y. Salman-N.İçten). İstanbul: Payel.
• Gençtan, Engin (1995). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Remzi.
• Horney, Karen (1994). Psikanalizde Yeni Yollar. (Çev. Selçuk Budak). Ankara: Öteki.
• Kacıroğlu, Murat (2009). “Millî Mücadele ve Erken Dönem Cumhuriyet Romanında Harp Zenginleri”. Karadeniz Araştırmaları. Sayı: 20, Kış 2009, s. 117-136.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2021). Millî Savaş Hikâyeleri. İstanbul: İletişim.
• Kılıçeri, N.-Şenbay, S. (2018). “Fransız Romanlarında I. Dünya Savaşı’nın İzleri: Anlatı ve Bellek Üzerine, Savaş ve Edebiyat -Edebiyatın Tanıklığında Savaşlar ve Sonrası. İstanbul: Hiper.
• Kierkegaard, Soren (2010). Ölümcül Hastalık Umutsuzluk. (Çev. M. Mukadder Yakupoğlu). İstanbul: Doğu Batı.
• Levinas, Emmanuel (1993). Tanrı, Ölüm ve Zaman. (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Dost.
• Mitscherlich, Alexander (1996). Zulüm Üstüne Savlar, Şiddet, Cogito Yapı Kredi. Sayı: 6 -7.
• Önder, Alev (2022). Yakup Kadri’nin Millî Savaş Hikâyeleri’nde Anlatıya Dönüştürülen Bellek. folk/ed. Dergisi 28(3)-111. Sayı/Issue -Yaz /Summer (829-849)
• Seferoğlu, Emrah (2023). Hep ile Hiç Arasında Türk Romanında Savaş. Ankara: Akçağ.
• Uç, Himmet (2005). Yakup Kadri’nin Hikayeleri. İlmi Araştırmalar. 19, 149-163.
• Yücel, Tahsin (1975). Millî Savaş Hikâyeleri, Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi. S: 281.
• Zengin, Nesrin (2016). Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Milli Savaş Hikâyeleri”nde Savaşın Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkileri”. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Uluslararası Savaş ve Edebiyat Sempozyumu 16-18 Aralık 2014. 164-176.