Biopolitics, Modernity and Alienation in Michel Houellebecq's Novel Extension du Domaine de la Lutte and Sait Faik Abasıyanık's Stories “Son Kuşlar” and “Dülger Balığının Ölümü”

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 309 - 325, 30.04.2025

Derviş Erdal , Öykü Ulusoy

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1623128

Abstract

Modern society not only integrates individuals into an economic and social order, but also controls their bodies and lives through various biopolitical means. This process leads to the alienation of individuals from their identities and restriction of their freedoms. This is because conformity to social norms often comes at the expense of individual desires and freedoms. In this context, biopolitics and alienation appear as the basic concepts of understanding modernity. French writer Michel Houellebecq's novel Extension du domaine de la lutte and Turkish writer Sait Faik Abasıyanık's stories “Son Kuşlar” and “Dülger Balığının Ölümü” are works that deeply examine this kind of alienation and freedom experienced by individuals in different geographies in modern society. In Houellebecq's Extension du domaine de la lutte, the alienation felt by individuals against the loneliness, dissatisfaction and consumer culture brought about by the modern world is important in terms of biopolitics. In his novel, Houellebecq skilfully depicts how his characters are emotionally and socially excluded, how they are physically and mentally controlled, and how this affects their lives. Similarly, in his stories, Abasıyanık draws attention to the effects of modern society that isolate individuals and alienate them from the outside world. Both authors clearly show how the social structure and biopolitical order affect the lives of individuals, to what extent it restricts their freedoms and how they are alienated from themselves as a result. This study aims to analyse the concepts of modernity, biopolitics and alienation through the aforementioned works of Houellebecq and Abasıyanık. In addition, it will be analysed how the characters in the works of both authors are alienated from their own identities and deprived of their freedom in order to conform to social norms and values while subjectivising under the pressures of modern life.

Keywords

biopolitics, modernity, alienation, loneliness, nature, liberalism, Abasıyanık, Houellbecq

Michel Houellebecq'in Kuşatılmış Yaşamlar Romanı ile Sait Faik Abasıyanık’ın “Son Kuşlar” ve “Dülger Balığının Ölümü” Adlı Hikâyelerinde Biyopolitika, Modernite ve Yabancılaşma

Abstract

Modern toplum, bireyleri yalnızca ekonomik ve sosyal bir düzene entegre etmekle kalmaz, aynı zamanda onların bedenlerini ve yaşamlarını çeşitli biyopolitik araçlarla denetim altına alır. Bu süreç, bireylerin kimliklerine yabancılaşmalarına ve özgürlüklerinin kısıtlanmasına yol açar. Çünkü toplumsal normlarla uyum sağlamak, çoğu zaman bireysel arzular ve özgürlükler pahasına gerçekleşir. Bu bağlamda biyopolitika ve yabancılaşma, moderniteyi anlamanın temel kavramları olarak karşımıza çıkar. Fransız yazar Michel Houellebecq'in Kuşatılmış Yaşamlar adlı romanı ile Türk yazar Sait Faik Abasıyanık’ın “Son Kuşlar” ve “Dülger Balığının Ölümü” adlı hikâyeleri, farklı coğrafyalarda bulunan bireylerin modern toplumda yaşadıkları bu türden yabancılaşmaları ve özgürlükleri derinlemesine irdeleyen eserlerdir. Houellebecq'in Kuşatılmış Yaşamlar’ında bireylerin modern dünyanın getirdiği yalnızlık, tatminsizlik ve tüketim kültürüne karşı hissettikleri yabancılaşma, biyopolitika açısından önem arz eder. Houellebecq, romanında karakterlerinin duygusal ve toplumsal düzeyde nasıl dışlandığını, bedensel ve ruhsal olarak nasıl denetlendiğini ve bunların onların hayatına etkilerini ustaca betimler. Benzer şekilde Abasıyanık da hikâyelerinde modern toplumun bireyleri yalnızlaştıran ve onları dış dünyaya karşı yabancılaştıran etkilere dikkat çeker. Her iki yazar da toplumsal yapının ve biyopolitik düzenin bireylerin yaşamlarına hangi şekilde etki ettiğini, onların özgürlüklerini ne derecede kısıtladığını ve sonuç olarak kendilerine ne şekilde yabancılaştıklarını açıkça sergiler. Bu çalışmada Houellebecq'in ve Abasıyanık’ın bahsi geçen eserleri üzerinden modernite, biyopolitika ve yabancılaşma kavramlarının çözümlenmesi hedeflenmektedir. Ayrıca her iki yazarın incelenen eserlerinde yer alan karakterlerin, modern yaşamın baskıları altında özneleşirken toplumsal normlar ve değerlerle uyum sağlamak amacıyla kendi kimliklerinden nasıl uzaklaştıkları ve özgürlüklerinden nasıl mahrum kaldıkları incelenecektir.

Keywords

biyopolitika, modernite, yabancılaşma, yalnızlık, doğa, liberalizm, Abasıyanık, Houellbecq

References

• Abasıyanık, Sait Faik (2004). Son Kuşlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Abasıyanık, Sait Faik (2005). Seçme Hikâyeler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bauman, Zygmunt (2003). Modernlik ve Müphemlik. (Çev. İsmail Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Chékété, Godrick Hospice Houédoté (2015). Aspects Dialogiques et Portée de L'écriture Romanesque de Michel Houellebecq (1994-2010). Unpublished Doctoral Thesis. Canada: Université de Waterloo.
• Çetindaş, Dilek (2022). “Babasının Büyüyen Kızı: Cumhuriyet Sonrası Kadın Yazar ve Edebiyatı”. Türkiye’de Kadın: Siyasî, Sosyal ve Kültürel Alanda Değişim. (Ed. Esma Özdaşlı). Ankara: Vega Basım Hizmetleri.
• Demirkaya, Alp Eren (2024). “Biyopolitikanın Tatar Edebiyatındaki Görünümü: Kolhoz ve Kamp”. Folklor/Edebiyat 30 (118), 413-426.
• Ekiz, Cengiz (2018). “Distopik Devletin Biyopolitikası”. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7(1), 13-31.
• Eronat, Kamuran (2008). “Sait Faik’in ‘Son Kuşlar’ Hikâyesinde Çevre Duyarlılığı ve Bunun Simgesel Yansıması”. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi 676, 316-320.
• Foucault, Michel (2015). Biyopolitikanın Doğuşu. (Çev. Alican Tayla). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2020). Cinselliğin Tarihi. (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, Anthony (2010). Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori. (Çev. Ümit Tatlıcan). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Giddens, Anthony (2020). Modernliğin Sonuçları. (Çev. Ersin Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Han, Byung-Chul (2020). Şeffaflık Toplumu. (Çev. Haluk Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Houellebecq, Michel (2001). Kuşatılmış Yaşamlar. (Çev. Aysel Bora). İstanbul: Can Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1992). Hikâye Tahlilleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kayıhan, İsa (2020). “Sait Faik Abasıyanık’ın ‘Yalnızlığın Yarattığı İnsan’ Adlı Öyküsü Üzerine Bir Tahlil Denemesi”. Söylem Filoloji Dergisi. 5(2), 549-563.
• Kılıç, Özge (2019). Ferit Edgü’nün Romanlarında Yabancılaşma. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lemke, Thomas (2012). Biyopolitika. (Çev. Utku Özmakas). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Lukacs, George (2003). Roman Kuramı. (Çev. Sedan Ümran). İstanbul: Say Yayınları.
• Marcuse, Herbert (1990). Tek-boyutlu İnsan: İleri işleyim Toplumunun İdeolojisi Üzerine İncelemeler. (Çev. Aziz Yıldırımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Marx, Karl (2013). Yabancılaşma. (Çev. Kenan Somer vd.). Ankara: Sol Yayınları.
• Mengi, Nesrin (2021). “Sait Faik’in Yalnızlığı: Öyle Bir Hikâye”. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi 6(1), 335-344.
• Turan, Erol ve Emre Aydilek (2017). "Modernite ve Postmodernite Ekseninde Kamusal Yaşamın Dönüşümü". 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum 6 (17), 279-290.
• Wesemael, Sabine van (2004). “Le freudisme de Michel Houellebecq. Extension du domaine de la lutte, une histoire de maladie”. Michel Houellebecq. Amsterdam: Rodopi B.V.