TOPLUMDA YAŞAYAN BİREYLERİN YAŞLI AYRIMCILIĞI TUTUM DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2018, Volume: 11 Issue: 2, 8 - 15, 29.12.2018

Havva Kaçan , Eşref Dibekli Kübra Akkan

Abstract

ÖZET Amaç: Bu çalışma Aile Sağlığı Merkezi’ne gelen
bireylerin yaşlı tutum düzeylerinin incelenmesi, bunları etkileyen faktörleri
belirlemek ve öneriler geliştirmek amacıyla planlanmış tanımlayıcı bir
araştırmadır.  Gereç
ve Yöntem: Araştırma
1 Ocak - 1 Mayıs 2015 tarihleri arasında Kastamonu 1 No’lu Aile Sağlık
Merkezi’ne gelen 140 kadın ve 82 erkek olmak üzere 222 birey ile yüz yüze
görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma verileri yaşlı ile yaşayan
bireyleri tanımlayıcı bilgi formu ile, Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği (YATÖ)
kullanılarak elde edilmiştir. Bulgular: YATÖ toplam
puan ortalaması 82.79±8.61’dir. Bireylerin cinsiyet, aile tipi, ailede yaşlı
ile yaşama, ailede yaşayan yaşlının olmasını isteme durumuna evet diyen
bireylerin YATÖ arasında anlamlı fark bulunmuştur(p<0.05). Bireylerin
cinsiyet, medeni durum, yaşanılan yer, gelir durumu ve eğitim durumu ile YATÖ
arasında anlamlı fark bulunmamıştır(p>0.05). Değişkenlerin alt ölçek puan
ortalamaları ile ilişkisi incelendiğinde, 41-50 yaş grubunda yer alan bireyler,
yerleşim yeri köy olanlar, Yaşlı ile yaşama tercihine evet diyen bireylerin
olumlu ayrımcılık puan ortalaması yüksek ve fark anlamlı bulunmuştur. En genç
grup olan 21-30 yaş grubunda ki bireylerin, bekar olanların, ev hanımı
olanların, yaşlısını haftada bir görenlerin olumlu ayrımcılık puan ortalaması
düşük ve fark anlamlı bulunmuştur. Örneklemin %72,5'i yaşlılarla yaşamayı
istemektedir. Sonuç: Araştırmaya
katılan bireylerin yaşlılara yönelik olumlu tutuma sahip oldukları bulunmuştur.
Yaşlıya karşı olumlu tutum yaşlının yaşam kalitesini artırırken, yaşlısına
olumsuz tutum sergileyen bireyler yaşlının yaşam kalitesini olumsuz
etkileyebilir. Bu nedenle 21-30 yaş grubunda ve bekar olanların olumlu tutum
sergilemeleri için eğitimler düzenlenmelidir. 
Sağlık hizmetlerinde görev yapan personelin özellikle de hemşirelerin
yaşlı ile yaşayan bireylere yönelik eğitim ve destek programları yapmaları
önerilmektedir. Bu çalışma, Yaşlı bireye bakan bireylerde olumlu tutum
geliştirme ve farkındalık yaratma yönünden örnek bir çalışmadır.

Keywords

: Yaşlı, hemşirelik, ayrımcılık

References

• Akdemir, N. Çınar, F.İ., Görgülü, Ü.,(2007).Yaşlıların algılanması ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 10,215-22. Arpacı, F., (2005). Farklı boyutlarıyla yaşlılık. Türkiye İşçi Emeklileri Derneği, Ankara. Alkaya, S.A., Okuyan, C.B.,(2017). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı bireye yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 4(1), 43-52. Aykan, H., Wolf, D.A.,(2000). Traditionality, modernity and household composition. Res Aging,22:395-421. Baran, A.G., Sosyolojik Açıdan Yaşlanma. Hacettepe Üniversitesi, Geriatrik Bilimler Araştırma Merkez Yayını-GEBAM, Türk Eczacılar Birliği Eczacılık Akademisi Yayını, Fersa Matbaacılık Ltd.Şti. 2007. Buz, S.,(2015). Yaşlı bireylere yönelik yaş ayrımcılığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53),268-278. Bulut, E., Çilingir, D.,(2016). Yaşlı ayrımcılığı ve hemşirelik yansımaları TAF Preventive Medicine Bulletini, 5(15),446-449. Cingil, D., Gözüm, S., Bodur, S.,(2015). Bağımlı yaşlısına bakım veren aile üyelerine sunuş yolu ile verilen eğitimin bakım verme yeterliliği ve yaşlı bakımı bilgi düzeyine etkisi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 18(4): 259-67. Çilingiroğlu, N., Demirel, S., (2004).Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Geriatri; 7(4),225-230. Çilingir, D., Bulut, E.,Hindistan, S.,(2017). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi,10(3), 137-143. Çoban, A., Şirin,A.,(2005). Ailede yaşlı bakımı. Hemşirelik Forumu Dergisi,58-61. Danış, M.Z., (2011). Yaşlılık, Yoksulluk ve Yalnızlık, http://www. gebam.hacettepe.edu.tr/sosyal_boyut/yaslilik_yoksuluk_yanlizlik.pdf, 13.06.2017’de erişilmiştir. Ertin, H., Özkaya, H., (2016).Etik açıdan yaşlıya kötü muamale: İstismar ve Toronto Bildirgesi, Türkiye Klinikleri, 2(2),77-84. Kalaycı, I., Ozkul, M., Yazıcı, S.O., Küpeli, A.,(2017). İhmal ve İstismarın görünmeyen yüzü: Yaşlı İstismarı ve İhmaline Bir önlem olarak sağlık hizmetlerinde yardımcı personelin eğitiminin önemi. Sosyal Bilimler Dergisi, 11,576-593. Komşu, U.C.,(2014). Yaşlılık, yaşlı nüfusun sorunları ve yetişkin eğitimi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2( 1),370-389. Küçük, L.,(2016). Yaşlı Ayrımcılığı. Turkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics 2(1):60-6. Özdemir, Ö., Bilgili, N.,(2014). Sağlık hizmetlerinde yaşlı ayrımcılığı. Gülhane Tıp Dergisi, 56, 128-131. Ögenler, O., Yapıcı, G., Taşdelen, B., Akça, T.,(2012). Mersin ilinde bir grup hekimin yaşlı ayrımcılığı hakkındaki görüşleri. Turkish Journal of Geriatrics, 15 (4), 409-415. Sayan, A., Durat, G.,(2004). Yaşlı istismarı ve ihmali: önleyici girişimler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7:97-106. Serpen,A.S., Purutcuoğlu, E.,(2017). Socıal Work students attıtudes toward elderly people: sample of ankara unıversty. The Eurasia Proceedings of Educational, 7:175-182. Softa, H.K., (2014). Sağlıklı yaşlanma bakım modeli geliştirme. İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı Doktora Programı, İstanbul. Söderhamn, Lindencrona ve Gustavsson,(2001). Attitudes toward older people among nursing students and registered nurses in Sweden. Nurse Educ Today, 21(3),225-229. Şahin, H., Erdem, Y.,(2017).Hemşirelik Öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, syf: 219-231. TUIK (2016). İstatistiklerle Yaşlılar, 2015. www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do? id=21520 (15.07.2017). Vefikuluçay, D.,(2008). Üniversitede öğrenim gören öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği AD. Hacettepe Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara. Yılmazer, A.,(2013). Dünyada ve Türkiye’de Yaşlılarda Demografik Değişikler. İçinden: Yaşlılarda Güncel Sağlık Sorunları ve Bakımı. (Ed.): M Altındiş. İstanbul Tıp Kitabevi. Ünalan, D., Soyuer, F., Elmalı, F.,(2012). Geriatri merkezi çalışanlarında yaşlı tutumunun değerlendirilmesi, Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi,2(3),115-120. Johnson, B., Whitlery, B., Stockdale, G., Kite, M.,(2005). Attitudes toward younger and older adults: An Updated Meta-Analytic Review Journal of Social Issues, 61(2), 241-266. Johannesen, M., LoGiudice, D.,(2013). Elder abuse: a systematic review of risk factors in communitydwelling elders. Age Ageing, 42(3):292-8. Yılmaz, D.V., Terzioğlu, F.,(2010). Yaşlı ayrımcılığı ve hemşirelik. Türkiye Klinikleri J Nurs, 2(2):137-44. Yılmaz, E., Özkan, S.,(2010). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(2),36-51.