YENİÖTESİ EVRENİN YANSISI KÜÇÜREK BİR ANLATI: JEAN ECHENOZ’DAN BEN GİDİYORUM

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 6, 253 - 274, 04.01.2016

Ali Tilbe Pınar Sezgintürk

https://doi.org/10.20304/husbd.96513

Cited By: 1

Öz

20. yüzyılın ilk yarısından başlayarak yaşanan yıkımlar zinciri, dil, din, ırk gözetmeksizin tüm insanlığın yazgısını değiştirecek ve toplumbilim, felsefe, bilgibilim gibi alanların yanı sıra yazın alanında da etkisini gösteren büyük değişim ve dönüşümlere neden olur. Bu dönüşümlerin en çarpıcı görünümlerinden birisine kuşkusuz yeniötesi (fr. postmodern) dönem tanıklık etmektedir. Bu dönemde özgürlüğün en iyi biçimde dışa vurulduğu sanat dallarından biri olan yazında, geleneksel anlatı göndergeleri, yapıbozuma (fr. déconstruction) uğramış olarak yer almaya başlar. Anlatılarını yeni ufuklara taşımak isteyen yeniötesici yazarlar, yirminci yüzyılın başında geçiş dönemi ile başlayan ve yeni romanı izleyen süreçte,  kökleşik yazının sınırlarını ortadan kaldırarak dış gerçekliği ya da dış dünyayı birebir yansıtmak yerine düşsel bir ortamda okura sunmaya yönelirler. Alışageldik kurmacalara benzemeyen bu anlatılar, yeniötesi olarak tanımlanan uygulayımlarla örüntülenir. ‘Yeni yeni roman’ ya da yeniötesi sanatın, yenilikçiliğe karşı geliştirdiği eğilimlerden biri olarak değerlendirilen ve yazın alanına mimariden / güzel sanatlardan geçen küçürekçilik (fr. minimalisme), çağdaş Fransız yazınındaki yeni yönelimlerden biridir. Bu çalışmamızda, yeniötesi uygulayımları kullanarak, az yazıp çok şey anlatma ereği güden yazarların biri olan Jean Echenoz’un kendisine Goncourt ödülünü kazandıran Ben Gidiyorum adlı romanında yeniötesi kuramın yazınsal eleştiri yöntemine başvurarak küçürekçi bir okuma yapmayı amaçlıyoruz. Jean Echenoz’un yeniötesi dönemde ortaya çıkan yeni toplumsal yapıyı ve bu yapıya egemen olan baskın düşüngüyü yeni yazınsal araçlarla nasıl algıladığını sorunsallaştırarak, yeniötesici dönem ile yazınsal uzam arasındaki karşılıklı ilişki ve etkileşimi belirlemeye çalışmaktayız.

Anahtar Sözcükler: Jean Echenoz, Ben Gidiyorum (Je m’en vais), Yeniötesicilik (postmodernizm), Küçürek Yazın (minimalizm)

A MINIMALIST NOVEL AS THE REFLECTION OF THE POSTMODERN UNIVERSE: JEAN ECHENOZ’S I’M GONE

The chain of destruction beginning from the first half of the 20^th century which will change the fate of the humankind no matter what their language, religion, and race is, causes many mutations and transformations in literature besides sociology, philosophy, epistemology and such areas. The postmodernist period, of course, witnesses one of these most striking transformations. In the literature of this period, in which the idea of freedom is highly reflected, traditional novel references begin to appear as deconstructed. The postmodern writers wanting to move their novels to new horizons in a period of transition at the beginning of the 20^th century present the notion of reality within a fantastic environment by removing the boundaries of traditional novel instead of reflecting it as it is. These novels which are different from the conventional fiction are constructed by using postmodern techniques. Minimalism, which is considered as to be created by postmodernism against the modernist tendency and has been transferred to literary field from architecture/fine arts, is one of the new movements in modern French literature. In this paper, our purpose is to read Jean Echenoz’s I’m Gone, which brings him the Goncourt prize, by using a minimalist and postmodernist critical approach. We have tried to figure out the relationship and interaction between postmodern period and its literary extension by questioning Jean Echenoz’s perception of the new social structure of the postmodern period and its dominant idea.

Keywords: Jean Echenoz, I’m Gone (Je m’en vais), Postmodernism, Minimalism

Kaynakça

• Akay, A. (2010). Postmodernizmin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Bernard, I. (1999). Nouveaux Savoirs et Nouveau Realisme dans le Roman Français à la Fin du XXe Siecle, Eric Chevillard, Patrick Deville, Jean Echenoz, Jean-Philippe Toussaint. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Paris: Université Sorbonne IV.
• Bertho, S. (1994). “Jean Philippe Toussaint et la métaphysique” dans Jeunes Auteurs de Minuit. Ammouche-Kremers, Hillenaar Eds.: Editions Ropodi B.V.: Amsterdam – Atalanta, GA.
• Brunel, P. (2001). Glissements du roman français au XXe siècle. Paris: Klincksieck.
• Ecevit, Y. (2008). Orhan Pamuk’u Okumak (Kafası Karışmış Okur ve Modern Roman). İstanbul: İletişim Yayınları.
• ________ (2009). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Echenoz, J. (2000). Ben Gidiyorum. (Çev. Aysel Bora). İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• ________ (1995). Les Grandes Blondes. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (1997). Un An. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2001). Je m’en vais. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2001). Jérome Lindon. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2003). Cherokee. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2006). Ravel. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2008). Courir. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2008). Lac. Paris: Editions de Minuit.
• ________ (2010). Nous Trois. Paris: Editions de Minuit.
• Eco, U. (2009). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. (Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Can Yayınları.
• Emre, İ. (2006). Postmodernizm ve Yazın. Ankara: Anı Yayınevi.
• Er, A. ve Tilbe, A. (2006). Jean Echenoz’un Bir Yıl (Un An) Adlı Yapıtına Postmodern Bir Yaklaşım. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Batı Dilleri ve Edebiyatları, Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü Anabilim Dalı Dilbilim Dergisi, (XV), 25-39.
• Genette, G. (2011).Anlatının Söylemi Yöntem Hakkında Bir Deneme. (Çev. Ferit Burak Aydar). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Guignery, V. (2000). Postmodernisme et Effets de Brouillage dans La Fiction de Julian Barnes. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Paris: Diffusion Septentrion.
• Gümüş, S. (2010). Modernizm ve Postmodernizm, Yazının Dünü ve Yarını. İstanbul: Can Yayınları.
• Houppermans, S. (2008). Jean Echenoz, Ėtude de l’œuvre. Paris: Bordas.
• Islakoğlu, P.M. ( 2006). Minimalizm Kavramı ve Mimarlıkta Minimalist Yaklaşımlar. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Jérusalem, C. (2005). Jean Echenoz: géographies du vide. Publications de l’université de Saint-Etienne.
• Jérusalem, C. (2007). Je m’en vais, Jean Echenoz. Paris: Hatier.
• Kızıler, F. (2006). Moderniteden Postmoderniteye Kavramsal Bir Yolculuk Ve Patrick Süskind’in Parfüm Adlı Romanında Postmodernist Açılımlar. Konya: Salkımsöğüt Yayınları.
• Kutlu, S. (2003). Elveda Postmodernizm (Eleştirel Düşünce). İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• Lebrun, J.C. (1992). Jean Echenoz. Paris: Editions du Rocher.
• Lucaks, G. (1985). Roman Kuramı. (Çev: Sedan Ümran). İstanbul: Onur Basımevi. (1956).
• Özbek, Y. (2005). Postmodernizm ve Alımlama Estetiği. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Rafiee, S. J. (1998). La Crise de la Modernité et L’analyse des Esthetiques du Roman Post-Moderne. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Paris: Université Sorbonne VII.
• Rosenau, P. M. (2004). Post-modernizm ve Toplum Bilimleri. (Çev. Tuncay Birkan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Schoots, F. (1994). “L’Ecriture ‘Minimaliste” dans Jeunes Auteurs de Minuit, Ammouche-Kremers, Hillenaar Eds.: Editions Ropodi B.V.: Amsterdam-Atalanta, GA, 27, 127-144.
• Sim, S. (2006). Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü. (Çev. Mukadder Erkan; Ali Utku). Ankara: Ebabil Yayınları.
• Şaylan, G. (2006). Postmodernizm. Ankara: İmge Kitabevi.
• Tilbe, A ve Küzeci, D. (2006). Jean-Philippe Toussaint’in Banyo Adlı Romanına Küçürekçi Bir Bakış [Bildiri]. Prof. Dr. Cemal Yıldız ve Yrd. Doç. Dr. Latif Beyreli (Ed.). Marmara Üniversitesi, Uluslararası V. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu: Edebiyat, Edebiyat Öğretimi ve Deyişbilim Yazıları, (24–25 Haziran 2005). (ss. 638-647). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tilbe, A. (2010). Çağdaş Fransız Özkurgu Romanı. Tekirdağ: Ufuk Yayınları.
• Tilbe, A. (2010). Georges Lukacs ve Lucien Goldmann’ın Yaklaşımıyla Fransız Yazınında Kişi Sorunsalı [Bildiri]. Ertuğrul İşler ve Ark. (Ed). Pamukkale Üniversitesi, Uluslararası BAKEA – Batı Kültürü ve Edebiyatları Araştırmaları Sempozyumu: Batı Edebiyatında Kahraman, (7-8-9 Ekim 2009). (17), (ss. 27-36). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Yayınları.
• Tekin, P. (2012). Jean Echenoz’un Ben Gidiyorum Romanında Yeniötesi Küçürekçi Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fransız Kültürü ve Edebiyatı Anabilim Dalı (Danışman: Prof. Dr. Sevim Akten ve Doç. Dr. Ali Tilbe).