ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ DOĞRULTUSUNDA LİDER OKUL YÖNETİCİLERİNİN YETERLİKLERİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 86 - 102, 09.08.2019

Okan Diş Sait Akbaşlı

Öz

Bu araştırma ile öğretmen görüşleri doğrultusunda lider okul yöneticilerinde bulunması gereken yeterlikler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Görüşme formlarından elde edilen veriler betimsel analiz yöntemine göre analiz edilerek çözümlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Erzurum merkez ilçelerinde görevli 34 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, lider okul yöneticilerinde bulunması gereken yeterlikler; kişilik özellikleri, yöneticilik özellikleri, eğitim öğretim faaliyetlerine ilişkin özellikler ve sosyal etkinliklere ilişkin özellikler olarak belirlenmiştir. Öğretmen görüşleri doğrultusunda lider okul yöneticilerinin kişilik özelliklerine ilişkin; adil, anlayışlı, esnek, sosyal, bütünleştirici, demokratik ve güvenilir olma gibi özellikler ortaya çıkmıştır. Yöneticilik özelliklerine ilişkin; liderlik, kararlı, liyakat sahibi, kriz yönetebilen, planlı, işbirlikçi, girişimci gibi özellikler belirlenmiştir. Eğitim öğretim faaliyetlerine ilişkin olarak lider okul yöneticilerinin; uygun koşulları sağlayan, mesleki gelişime önem veren, yol gösterici, denetim yapan, yeniliklere açık, okul aile işbirliğini sağlayan kişiler olması gerektiği ortaya çıkmıştır. Sosyal etkinlik faaliyetlerine ilişkin ise okul yöneticilerinin; girişken ve cesur, rol model olan, koordinasyonu sağlayabilen, destek verici ve teşvik edici, sosyal-sanatsal ve spor faaliyetleri düzenleyen kişiler olması gerektiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lider, Yönetim, Okul yönetimi

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1994). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının personel yönetimi.. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Adair, J.(2004). Etkili stratejik liderlik.. (Çev. Salih Fatih Güneş). İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı.
• Akbaşlı, S. (2018). Okul yöneticisi ve okul yöneticisinin yeterlikleri, kuramdan uygulamaya okul yönetimi, (Edt: Necati Cemaloğlu, Murat Gürkan Gülcan), Ankara: Pegem Akademi.
• Akbaşlı, S. ve Kavak, Y. (2008). Ortaöğretim okullarındaki okul aile birliklerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,19, 1-21.
• Argon, T. ve Dilekçi, Ü. (2014). Öğretmenlerin okul müdürlerinin yönetim tarzları ve kurumsal itibara yönelik algıları arasındaki ilişki. International Periodical Forthe Languages, Literature and History of TurkishorTurkic, 9(2), 161-181.
• Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi. (6.Baskı). Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Başaran, İ.E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Başaran, E. İ. (1992). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara: Kadıoğlu Matbaacılık.
• Bateman, T. S & Snell, s. A. (2016). Management. (Çev. Senem Besler ve Cihat Erbil). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bush, T. & Glover, D. (2003). School leadership: Conceptsandevidence. Nottingham, National College for School Leadership.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: Varolan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,25(2), 249-274.
• Cohen, D. K. & Hill, H. C. (2000). Instructional policy and classroom performance. The mathematics reform in California. Teachers College Record, 102(2), 294–343.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A.
• Davis, K. (1988). İşletmede insan davranışı. (5.Baskı). (Çev. Kemal Tosun). İstanbul: İşletme İktisadi Enstitüsü Yayınları.
• Dogani, O. (2010). Yönetim bilinci ve motivasyon. İstanbul: Karma Yayıncılık.
• Erçetin, Ş. Ş. (1997). İlköğretim okullarında yöneticilerin vizyon geliştirmeye ilişkin tutumları. 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Gilley, A., Mcmillan, H. S. & Gilley, J. W. (2009). Organizational change and characteristics of leadership effectiveness. Journal of Leadership & Organizational Studies 16(1), 38-47.
• Hallinger, P. & Huber, S. (2012). School leadership that makes a difference: International perspectives, School Effectiveness and School Improvement, 23(4), 359-367.
• Harris, A., Day, C. & Hadfield, M. (2003). Teachers' perspectives on effective school leadership, Teachers and Teaching, 9(1), 67-77.
• Hittle, B. & Leonard, K. M. (2011). Decisionmaking in advance of a supply chain crisis.Management Decision, 49(7), 1182-1193.
• Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi okul yönetimi sınıf yönetimi. (3. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Kaya, Y. K. (1991). Eğitim yönetimi: Kuram ve Türkiye’deki uygulama. Ankara: Bilim Yayınları.
• Kılıç, Z., 2008. İlköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre okul öncesi eğitim alan ve almayan öğrencilerin gelişim becerilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Leithwood, K., Harris, A. & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership, School Leadership and Management, 28(1), 27-42.
• Lunenburg, C. F. & Ornstein, C. A. (2013). Eğitim yönetim. (Çev. Edt. Gökhan Arastaman). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• McEwan, E. (2018). Ten traits of highly effective principals. (Çev. Necati Cemaloğlu). Ankara: Pegem Akademi.
• Özbaş, M. ve Akbaşlı, S. (2013). İlköğretim okulları yönetsel uygulamalarının eğitim yönetimi bilim alanı yeterliklerine uygunluk düzeyine ilişkin eğitim denetçisi algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71-87.
• Özden Y. (1998). Eğitimde dönüşüm: Yeni değer ve oluşumlar. Ankara: Pegem Yayınları.
• Reese, S. (2010). Bringing effective professional development to educators. Techniques: Connecting Education and Careers, 85(6), 38-43.
• Scott, S. & Webber, C. F. (2008). Evidence-based leadership development: The 4L framework. Journal of Educational Administration, 46(6),762-776.
• Sezgin, F. (2003). Kriz yönetimi. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8,181-195.
• Southworth, G. & Quesnay, H. D. (2005). School leadership and system leadership, The Educational Forum, 69(2), 212-220.
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şişman, M. (2012). Eğitimde mükemmellik arayışı: Etkili okullar (3.Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Taymaz, A. H. (2000). Okul yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmazer, A. ve Eroğlu, C. (2008). Meslek yüksek okulları için insan kaynakları yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.