Spor Tercümanlığı ve İltimas: Manipülatörler ya da Günah Keçileri

Yıl 2016, Sayı: 6, 1 - 14, 21.04.2016

Alev Bulut

https://doi.org/10.29000/rumelide.336533

Cited By: 1

Öz

Spor
alanı da tıpkı politika gibi ikna etmenin, kazanmanın (maddi anlamda da) ve
taraftarlığın önemli olduğu bir alandır. Bu alan yabancı/o ülkenin dilinden
başka dil konuşan aktörlere verilen zorunlu bir hizmet olarak yapılan sözlü
çeviri söz konusu olmadan da taraf tutmaya açık kaygan ve hassas bir zemine
sahiptir. Yabancı aktörlerin yer aldığı spor haberlerinin medyaya çeviri
yoluyla yansımasından izleyebileceğimiz gibi çeviri kolaylıkla çatışma ve
suçlama konusu olabilmektedir. Türkiye’de futbol takımlarında (milli takım ve
az da olsa basketbol ve voleybol takımlarını da katabiliriz) yabancı teknik
direktör ve oyuncu çalıştırmak oldukça yaygındır. Çalışmanın kuramsal çerçevesi
Çeviribilimin yazılı ve sözlü alanlarında tarafsızlık/nesnellik konularının
araştırılmasında işlevsel-edimsel yaklaşımlar ve bu sunumun dayandığı önceki
çalışmalar oluşturmaktadır (Bulut 2004, 2008, 2010, 2011). Çalışmanın örnekleri
futbol alanında yabancı teknik direktör ve oyuncuların çevirmen aracılığıyla
yaptıkları basın toplantılarında çatışma ve sorun içeren ve çevirmenlerin
suçlanabildiği durumların basına yansıyan haberlerine dayanmaktadır. Örnekler
üç temel kategoride (istenmeyen taraflı çeviri, kimin tarafı ve istenmeyen
çevirmen) ardıl spor çevirisinde karar alma ve profesyonellik açısından
sorunların yanısıra sözlü çeviri sürecinin konuşmacıdan/kaynaktan çok aracıyı
kolay suçlanabilen bir pozisyona sokan yapısını da ortaya almaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Spor çevirmenliği, futbol, taraftarlık, ardıl çeviri, profesyonellik

Sports Interpreting and Favouritism: Manipulators or Scapegoats?

Öz

Sports
is a field like politics in the sense that it has fans/followers to persuade in
order to go on winning (financially, too) which makes sports discourse a very
slippery ground open to favouritism even without interpreting. When
interpreting is involved the situation gets more complex and ideological and it
is nearly always the interpreter who gets to be blamed when a conflict occurs.
In Turkey, it has been very common to employ foreign managers for football
teams including the national team (basketball and voleyball teams, too, but at
a much smaller scale). The theoretical framework of the work derives from the
functional-pragmatic approaches and impartiality/objectivity issues in
Translation and Interpreting Studies as well as my earlier work on the same
topic (Bulut 2004, 2008, 2010, 2011). In this study, examples are given and
discussed from the news coverages of press conferences of foreign football
managers and players in Turkey which involve conflict, the blame having been
put on the interpreter at the end of each. The examples display three
categories of the perception of favouritism (favouritist rendering favoured,
who to favor and unfavoured interpreter) denoting at problems of decision
making and professionalism in consecutive sports interpreting as well as
shedding light to the common issues of the interpreting process where the
interpreter is in a vulnerable position easier to be blamed as the intermediating
agent than the speaker/source.

Anahtar Kelimeler

Sports interpreting, football, favouritism, consecutive mode, professionality

Kaynakça

• Aküzüm-Uyanık G. (2015). “Spor Çevirmenliğinde Durumların ve Görevlerin Betimlenmesi (Description of the Cases and Tasks in Sports Interpreting)”. MA Thesis. Istanbul University Institute of Social Sciences.
• Bulut, A. (2008). Basından Örneklerle Çeviride İdeoloji: İdeolojik Çeviri. İstanbul: Multilingual.
• Bulut, A. (2010). “Çeviri Araştırmalarında Edimsel Modeller: ‘Bağıntı’, ‘İncelik’ ve İdeolojik Çeviri”. 10th Language, Stylistics and Literature Symposium, Gazi University. Nov. 2010, Ankara.
• Bulut, A. (2011a). “Interpreters as Filtering Agents: Forms of Mediation in Sports Interpreting”. RMTS II University of Manchester. April 2011, UK.
• Bulut, A. (2011b). “Spor Dilinin Çevirisi” (Translating Sports Discourse) Sözcükler. 2011/1, Istanbul, p. 64-67.
• Bulut, A. (2015). Tercüme Hatası!? (Translation Error!?), Istanbul: Çeviribilim Yayınları.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (1999). “Favouritism in Sports Discourse”. Hacettepe Journal of Faculty of Letters. Hacettepe University Volume: 16/2, p. 117-130.
• Eraslan, Ş. (2011). “International Knowledge Transfer in Turkey: Consecutive Interpreter’s Role in Context”. PhD thesis. Uni. of Vienna.
• Eryiğit, E. (2009). “Sporun Ağır İşçileri” www.sportmence.com
• Ishak, Y. E. (Aralık 2012/8). “Anlat Samet” Dragosfer (Translation Bulletin) Istanbul: Dragoman Pub. p. 8.
• Özkaya, E. (ongoing doctoral research on partiality and transparency in interpreting)
• Yücel, T. (1998). Söylemlerin İçinden. İstanbul: YKY.