Profesyonel Çevirmenlerin Değerlendirilmesinde Mantık Kısıtlarının Önemi

Yıl 2016, Sayı: 6, 79 - 86, 21.04.2016

Hela Haidar Najjar

https://doi.org/10.29000/rumelide.336543

Öz

Çeviri,
hangi türde olursa olsun, belirli şartlar altında ve çeşitli unsurların
katkısıyla yapılır. Bu unsurlar çevirmene, kararlarını uygulaması ve çevirisini
tamamlaması için uyması gereken kısıtlamalar olarak görünebilir. Bu
kısıtlamalar bazen, çevirmeni çevrilemezliğe götürebilen zorluklara ve
engellere benzer. Bazen de bu kısıtlamalar norm gibi bir işlev görerek
çevirmenin iyi bir uyarlama ve başarılı bir çeviri yapmasını sağlar. Çeviride
kısıtlamaların rolü diğer alanlardan farklı mıdır ya da herhangi bir benzerlik
var mıdır? Kısıtlamalar aracılığıyla akıl yürütme ya da kısıtlar teorisi çeviri
alanında da uygulanabilir mi? Bu teoriyi uygulamanın herhangi bir avantajı var
mı? Mantık kısıtları, mevcut ihtimaller dahilinde en uygun sonuca ulaşmak amacıyla
bir durum için geçerli bütün kısıtlamaları göz önünde bulunduran ve bunlara
uyan bir mantıktır. Mantık kısıtlarını çeviriye uygulamak, bu kısıtlamaları
tespit edebilmek, etki düzeylerini ölçebilmek ve davranışlarını
çalışabilmektir. Aynı zamanda bu kısıtlamaları, daha iyi bir sonuca ulaşabilmek
için, daha iyi bir çeviri için, yönetebilmektir. Bu ilkeyi çevirmenlerin
değerlendirilmesinde uygulamak ve farklı kısıtlamaları değiştirmek veya izole
etmek ve sonra da ulaşılan sonuçları karşılaştırmak ilginç olabilir. Bu
çalışmada bu mantığın çevirmenlerin değerlendirilmesinde ve eğitiminde
kullanılmasının önemini göstermeye çalışacağım. 

Anahtar Kelimeler

Değerlendirme, mantık kısıtları, normlar, engeller

The Importance of the Logic Constraints in the Assessment of Professional Translators

Öz

A
translation of any kind takes place in particular conditions and involves the
contribution of various elements. These elements appear to the translator as
constraints, according to which he should act to make his choices and
accomplish his translation. These constraints are more like obstacles
sometimes, difficulties that might lead the translator to untranslatability.
While some other times they act like norms and lead him to a good adaptation
and therefore a successful translation. Is the role of constraints in
translation different from other fields or are there any similarities? Does the
reasoning by constraints or the general theory of constraints apply to the
field of translation? And are there any advantages in applying this theory? The
logic of constraints is a logic which takes into consideration all constraining
given of a situation and tends to satisfy them, with the purpose of optimizing
the result within available possibilities. To apply the logic of constraints to
translation is to be able to identify these constraints, measure their degree
of influence and study their behavior. It is also to be able to manage these
constraints in a way that would enable us to reach a better result, which would
be in our case a better translation. It would be interesting to apply this
principle on the assessment of translators, and try to change or isolate
different constraints and then compare the obtained results. I will try in this
paper to show up the importance of this logic in the assessment of translators
and therefore in their training.

Anahtar Kelimeler

Assessment, logic of constraints, norms, obstacles

Kaynakça

• Al Quinai, J. (200). “Translation Quality assessment. Startegies, Parameters and Procedures”. Meta XLV (3) Érudit.
• Goldratt, E. (1999). Theory of Constraints Handbook. Massachusetts: North River Press.
• Mayoral, R.; Kelly, D.; Gallardo, N. (1988). “Concept of Constrained Translation. Non-Linguistic Perspectives of Translation”. Meta, XXXIII (3) Érudit.
• Melis Martinez N.; Albir Amparo, H. (2001). “Assessment in Translation Studies Research Needs”. Meta XLVI(2) Érudit.
• Pergnier, M. (1980) [1975]. Fondements sociolinguistiques de la traduction. France. PUL.
• Sarukkai, S. (2001). “Mathematics, Language and Translation”. Meta, XLVI (4) Érudit.
• Thiery, C. (1991). “Sans liberté point de liberté, sans contraintes point de liberté”. Actes du Colloque International tenu à l’ESIT, 1990. Paris, Didier Erudition (231-241).
• Thoiron, P.; Serant, D. (1999). “La topographie des termes”. Meta. XXXIV (3) Érudit.
• Toury, G. (1995). “The Nature and Role of Norms in Translation” in: Descriptive Translation Studies and Beyond. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamin. (53-69).