Mor Prens Lalesi Yaprak Eksplantlarının İn Vitro Rejenerasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 2, 229 - 235, 30.12.2023

Meltem Erdem Hüseyin Uysal Emre Sevindik

https://doi.org/10.25308/aduziraat.1338558

Öz

Bu araştırma lale yaprak eksplantlarının in vitro rejenerasyon yeteneklerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada hem steril hale getirilen soğanların kültürü ile elde edilen steril yaprak eksplantları, hem de saksıda çimlendirilen soğanlardan elde edilen yaprakların steril hale getirilmesi ile elde edilen yaprak eksplantları kullanılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada; 2.4-D (2 mg.l-1), TDZ (2 mg.l-1), Kinetin (2 mg.l-1), NAA (2 mg.l-1), 2.4-D+Kinetin (1 mg.l-1+ 1 mg.l-1 ve 2 mg.l-1+ 2 mg.l-1), İAA+TDZ (1 mg.l-1+ 1 mg.l-1 ve 2 mg.l-1 + 2 mg.l-1), İAA+BAP (1 mg.l-1 + 1 mg.l-1 ve 2 mg.l-1 + 2 mg.l-1), NAA+Kinetin (1 mg.l-1+ 1 mg.l-1 ve 2 mg.l-1 + 2 mg.l-1), NAA+TDZ (1 mg.l-1 + 1 mg.l-1 ve 2 mg.l-1 + 2 mg.l-1) ve 2.4-D+TDZ (1 mg.l-1 + 1 mg.l-1 ve 2 mg.l-1 + 2 mg.l-1) hormonlarını içeren MS besi ortamları kullanılmıştır. Yapılan alt kültürler neticesinde Mor Prens Lalesi soğanlarının in vitro ortamda çimlendirilmesinden meydana gelen yaprakların alt kültürlerinden 2.4-D (2 mg.l-1) ve NAA (2 mg.l-1) hormonu içeren MS besi ortamlarında %6 oranında kallus oluşumu tespit edilirken, en yüksek oranda rejenerasyon Kinetin (2 mg.l-1) hormonu içeren besi ortamında %10 oranında kallus oluşumu şeklinde gerçekleşmiştir. Sonuç olarak alt kültür yapılan besi ortamları içerisinde sadece 2.4-D (2 mg.l-1), NAA (2 mg.l-1) ve Kinetin (2 mg.l-1) hormonlarını içeren 3 farklı besi ortamında kallus rejenerasyonu tespit edilirken araştırmaya konu diğer besi ortamlarında herhangi bir rejenerasyon sağlanamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Hormon, in vitro, lale, kallus, rejenerasyon

Proje Numarası

ZRF20037

Kaynakça

• Benschop M, Kamenetsky R, Nard ML, Okubo H, De Hertogh A (2010) The Global Fower Bulb İndustry: Production, Utilization, Research. In: Janick J (ed.), Horticultural Reviews, Wiley Publishers, Hoboken, New Jersey, 1-115.
• Gürlek D (2011) Fritillaria imperialis L. ve Fritillaria persica L. Türlerinde in vitro Soğancık Üretimi Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, ANKARA.
• Hatipoğlu R (2012). Bitki Biyoteknolojisi. Ders Kitabı, Çukurova Üviversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, No:176, Adana.
• Hosier M (2011) Tulip Bulbs: The İnside Story. http://www.learner.org/jnorth/. (Erişim Tarihi: 20.06.2022).
• İlhan E (2015) Ters Lale (Fritillaria imperialis L.) Bitkisinde İn Vitro Koşullarda Organ Rejenerasyonlarının Sağlanması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyomühendislik ABD, İzmir.
• Kazaz S (2021) Süs Bitkileri Islahı. In: Kazaz S, Mendi YY (eds.), Süs Bitkileri Islahı Kitabı, Klasik ve Biyoteknolojik Yöntemler, Geceyayınları, Ankara, 1, 12-19.
• Kuijpers A-M, Langens-Gerrits M (1997) Propagation of Tulip İn Vitro. Acta Hortic. 430:321-324. DOI: 10.17660/ActaHortic.1997.430.49
• Le Nard M, De Hertogh AA (1993a) Tulipa. In: De Hertogh AA, Le Nard M (eds.), The Physiology of Flower Bulbs, Elsevier Science Publishers, Amsterdam, 617-682.
• Le Nard M, De Hertogh AA (1993b) Bulb Growth and Development and Flowering. In: De Hertogh AA, Le Nard M (eds.), The Physiology of Flower Bulbs, Elsevier, Amsterdam, 2943.
• Li Y, Cihen L, Zhan X, Liu L, Feng F, Guo Z, Wang D, Chen H (2022) Biological Effects of Gamma-ray Radiation on Tulip (Tulipa gesneriana L.). PeerJ 10:e12792 DOI 10.7717/peerj.12792.
• Maślanka, M, Bach A (2014) Induction of Bulb Organogenesis In İn Vitro Cultures of Tarda Tulip (Tulipa tarda Stapf.) From Seed-Derived Explants. In Vitro Cell.Dev. Biol.-Plant 50, 712–721. https://doi.org/10.1007/s11627-014-9641-1
• Mu H, Fan L, Zhu S, Sun T (2020) Effects of Arbuscular Mycorrhizal Fungi On Root Growth and Architecture of Tulip gesneriana. Land Science 2: 60-66.
• Nayeem M, Qayoom A (2015) Inside Greenhouses For Cultivation of Tulip Flowers. İnternational Journal of Advances In Production and Mechanical Engineering 1(2) : 2394-6210.
• Podwyszyńska M, Sochacki D (2010) Micropropagation of Tulip: Production of Virus-Free Stock Plants. In: Jain S, Ochatt S (eds.), Protocols for In Vitro Propagation of Ornamental Plants. Methods in Molecular Biology. Humana Press vol 589. https://doi.org/10.1007/978-1-60327-114-1_23
• Podwyszyńska M, Ciolakowska AM (2020) Micropropagation of Tulip via Somatic Embryogenesis. Agronomy 10(12): 1857.
• Polat Z (2018) Lale (Tulipa gesneriana L.) ‘nin Kesme Çiçek Performansı Üzerine Farklı Zorlama Uygulamalarının Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ptak A, Bach A (2007) Somatic Embryogenesis İn Tulip (Tulipa gesneriana L.) Flower Ctem Cultures. In Vitro Cellular & Developmental Biology - Plant 43: 35-39.
• TÜİK (2021) Süs Bitkileri Üretim Tabloları. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Urun-Denge-Tablolari-2020-2021-45505 (Erişim Tarihi: 16.02.2023).
• Van Gelder K (2021) https://www.statista.com/statistics/641905/total-area-used-forproduction-of-tulip-bulbs-in-the-netherlands.
• Van Rossum MWPC, De Klerk GJM, Van Der Plas LHW (1998) Adventitious Regeneration From Tulip, Lily and Apple Explants At Different Oxygen Levels. J Plant Physiol 153(1-2):141-145.