Özel Eğitim Okullarında Çalışan Görsel Sanatlar Öğretmenlerinin Öğretim Süreçlerine Yönelik Görüşleri

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 908 - 922, 30.11.2023

Yalçın Dilekli Banu Ünlü

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1321482

Öz

Öğrencinin bedensel, ruhsal, psikomotor gelişimini destekleyen önemli disiplinlerden bir tanesi de Görsel Sanatlar dersidir. Özellikle özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencilerin gelişim alanları göz önüne alındığında görsel sanatlar dersinin önemi bu öğrenciler için daha da artmaktadır. Özel eğitim alanında bu dersi yürüten öğretmenlerin karşılaştıkları problemlerin ortaya konması dersin etkililiğini artıracaktır. Çünkü program öğretmenin elinde hayat bulur. Bu sebeple araştırmanın amacı Özel Eğitim Kurumları’nda görev yapan ve yapmış olan görsel sanatlar dersini yürütmüş ve hali hazırda bu dersi yürüten öğretmenlerin, eğitilebilir zihinsel engelli öğrenciler ile çalışırken öğretim süreçlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Aksaray ilinde özel eğitim okullarında görsel sanatlar dersini yürütmüş olan ve hali hazırda bu dersi yürüten öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmıştır. Görüşme formunda yarı yapılandırılmış 5 soru bulunmaktadır. Görüşmelere gönüllü olarak 17 öğretmen katılmıştır. Elde edilen veriler tema, kategori ve kodlar altında toplanarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre kazanım boyutunda görsel sanatlar dersinin öğrenciler için en çok psikomotor gelişime yardımcı olduğu görülmüştür. Ayrıca renklerin kavramların öğrenilmesinin günlük yaşamda güvenlik, kişisel sağlık gibi becerileri desteklediği ifade edilmiştir. Kazanımlara erişim noktasında en büyük problem farklı engel gruplarının aynı sınıfa devam etmesi olarak ifade edilmiştir. Bu sorun programın eğitim ve sınama durumlarında yaşanan problemlerin temel kaynakları arasında sık sık vurgulanmıştır. Programın eğitim durumları boyutunda ise malzeme ve atölye eksikliği, haftalık ders saati yetersizliği gibi sorunların varlığı öne çıkmaktadır. Ayrıca öğretmenlerin bir kısmı görsel sanatlar dersine dair okul yöneticilerinin olumlu tavır sergilediklerini ifade ederken bir kısmı da olumsuz tavırlar ile karşılaştıklarını belirtmişlerdir. Diğer yandan öğretmenler eğitim sürecinde veli desteğini yetersiz bulmaktadır. Programın değerlendirme boyutunda ise sınıflarda farklı engel gruplarının bir arada olmasından kaynaklanan sorunlara vurgu yapmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, görsel sanatlar dersi, öğretmen, öğretim programı

Kaynakça

• Ardakoç, İ. (2020). Eğitimde veli/aile katılımı: Engeller ve öneriler. Alanyazın, 1(2), 75-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/alanyazin/issue/60649/893866
• Atan, U. ve Dalkıran, A. (2008). İlköğretim okullarındaki Görsel Sanatlar dersi öğretmenleri ve fiziki altyapı standartlarına yönelik bir durum değerlendirmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 161-184. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkusbed/issue/19559/208517
• Avcı, G. ve Sakallı Demirok, M. (2022). Sınıfında özel gereksinimli öğrencisi bulunan farklı branşlarda görev yapan ortaokul öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 501-520. doi:10.47525/ulasbid.1033233
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihinsel engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamaya ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(01), 39-56. doi:10.1501/Ozlegt_0000000156.
• Bahçetepe, Ü. ve Meşeci Giorgetti, F. (2015). Akademik başarı ile okul iklimi arasındaki ilişki. Istanbul Journal of Innovation in Education, 1(3), 83-101. https://dergipark.org.tr/en/pub/ieyd/issue/35806/402431
• Bakioğlu, A. ve Bahçeci, M. (2010). Velilerin okul imajına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 31(31), 25-55. https://dergipark.org.tr/en/pub/maruaebd/issue/354/1909
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
• Eldeniz Çetin, M. ve Acay Sözbir, S. (2017). Müzik öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin bilgilerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(İpekyolu Özel Sayısı), 2221-2238.
• Eripek, S. (1996). Zihinsel engelli çocuklar. Eskişehir: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları, No: 31.
• Eripek, S. (2005). Zeka geriliği. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Gündoğan, A. ve Can, B. (2020). Sınıf öğretmenlerinin tasarım-beceri atölyeleri hakkındaki görüşleri. Turkish Studies, 15(2), 851-876.
• Heward, W. L. (2003). Exceptional children. (Yedinci basım). New Jersey: Prentice- Hall, Inc.
• Heward, W. L. (2003). Ten faulty notions about teaching and learning that hinder the effectiveness of special education. The Journal of Special Education, 36(4), 186–205. doi:10.1177/002246690303600401
• Karagöz, S. (2020). Tarihsel süreç içinde özel eğitime gereksinim duyan bireyler açısından çocuk üniversitelerinin düşünsel temelleri ve bazı uygulamalar (ss. 38-56), içinde Türkiye’de Çocuk Üniversiteleri, (Ed. Mustafa Kılınç, İlker Kösterlioğlu). Ankara: Pegem Akademi.
• Kayadibi, F. (2002). Sevgi faktörünün eğitim verimliliği üzerine etkisi. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, (5), 33-50.
• Kizir, M. ve Memişoğlu, S. P. (2017). Özel eğitim okulu yöneticilerinin özel eğitim mevzuatına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1994-2013.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900 _ozel_egitim_hizmetl eri_yonetmeligi_07072018.pdf adresinden 05.9.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). Milli Eğitim Bakalnlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, http://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=327 adresinden 05.9.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Peşkersoy, E. (2004). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin resim-iş dersi ve öğretmenine karşı tutumlarına yönelik bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Ankara.
• Rasor, S. (1988). A study and analysis of general music education, K-8, in the public schools of Ohio. Yüksek lisans tezi, University of Cincinnati, Ohio, USA.
• Şener Yaldız, B. ve Tanrısever, C. (2021). Konaklama öğretmenlerinin özel eğitim alanında zorlandığı konular, MEB'e ve eğitim fakültelerine öneriler. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 41(1), 181- 219.
• Vuran, S. (2014). Özel eğitim. Ankara: Maya Akademi.
• Wang, M. C., Reynolds, M. C., and Walberg, H. J. (1986). Rethinking special education. Educational Leadership, 44(1), 26-31.