THE EMPLOYEE RIGHT TO DISCONNECT

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 1, 233 - 269, 06.02.2024

Tuğçe Kaya

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1314881

Öz

In the working life, which has changed and digitalized with the effect of technological developments, the worker has become constantly accessible in terms of work-related issues through technological communication tools. The working hours of the worker and the rest hours are intertwined, and the boundaries between his private life and his working life have begun to blur. In the face of these negativities faced by the worker, some countries, especially France and Germany, sought to grant the worker a new right, which is the right to disconnect, and accept that the worker be disengage from work outside of after hours. After these countries, the number of countries that started to discuss the right to disconnect and legalized it gradually increased, and the European Union emphasized the necessity of recognizing this right. In Turkish law, however, no attempt has been made to recognize the right to disconnect, and it has been contented with discussing whether the existence of this right can be mentioned within the framework of current regulations. In this study; based on the need for the right to disconnect, existing international regulations regarding this right have been put forward, and within this framework, some solution suggestions have been presented by considering the situation of the right in Turkish law.

Anahtar Kelimeler

Right to Disconnect, constant accessibility, Remote Work, Working Hours, Employer's Duty of Care

İŞÇİNİN ULAŞILABİLİR OLMAMA HAKKI

Öz

Teknolojik gelişmelerin etkisiyle değişime uğrayan ve dijitalleşen çalışma hayatında işçi, teknolojik iletişim araçları vasıtasıyla iş ile ilgili konular bakımından sürekli ulaşılabilir hale gelmiştir. İşçinin çalışma saatleri ile dinlenme saatleri iç içe geçmiş, özel hayatı ile çalışma hayatı arasındaki sınırlar giderek belirsizleşmeye başlamıştır. İşçinin karşı karşıya kaldığı bu olumsuzluklar karşısında başta Fransa ve Almanya olmak üzere bazı ülkeler, işçiye ulaşılabilir olmama hakkı olarak ifade edilen yeni bir hak tanınması yoluna gitmiş ve işçinin çalışma saatleri dışında işi ile bağlantısının kesilmesini öngörmüştür. Bu ülkelerin ardından ulaşılabilir olmama hakkını tartışmaya başlayan ve yasal zemine kavuşturan ülkelerin sayısı giderek artmış, Avrupa Birliği de bu hakkın tanınmasının gerekliliğini önemle vurgulamıştır. Türk hukukunda ise ulaşılabilir olmama hakkının tanınması bakımından henüz bir girişimde bulunulmamış, mevcut düzenlemeler çerçevesinde bu hakkın varlığından bahsedilip bahsedilmeyeceğinin tartışılmasıyla yetinilmiştir. Bu çalışmada; ulaşılabilir olmama hakkına duyulan gereksinimden yola çıkılarak bu hak bakımından mevcut uluslararası düzenlemeler ortaya konulmuş, bu çerçevede hakkın Türk hukukundaki durumu ele alınarak birtakım çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ulaşılabilir Olmama, Sürekli Ulaşılabilirlik, Uzaktan Çalışma, Çalışma Saatleri, Gözetme Borcu

Kaynakça

• Akyiğit E, İş Hukuku, 14.Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Alpagut G, "Teknolojik Gelişmelerin İşçilik Haklarına Etkisi-Daimi Ulaşılabilirlik", Ender Demir/Beste Gemici Filiz (Ed.), Prof. Dr. Turhan Esener III. Uluslararası İş Hukuku Kongresi, Seçkin Yayıncılık, 2021, s. 317-340.
• Arıcı K, Türk İş Hukuku- I Ferdi İş İlişkileri Hukuku, 1.Baskı, Gazi Kitabevi, 2022.
• Avogaro M, "Right to Disconnect: French and Italian Proposals For a Global Issue", Law Journal of Social an Labor Relations, 4(3), 2018, https://publicacoes.udf.edu.br/index.php/relacoes-sociais-trabalhista/article/view/164, Erişim Tarihi 18 Mart 2023, s. 110-129.
• Aydın U / Kutlu M, "The Right to Disconnect: Lessons From Europe and Turkish Labour Law", Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(2), 2020, https://jurix.com.tr/article/22081, Erişim Tarihi 10 Mart 2023, s. 261-280.
• Aydınlı İ, "İşçinin Kişiliğinin Korunmasına Yönelik Düzenlemeler ve Borçlar Kanunu Tasarısının Konuyla İlgili Maddelerinin Değerlendirilmesi", TÜHİS, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 19(6), 2005, https://www.tuhis.org.tr/upload/dergi/1348753913.pdf, Erişim Tarihi 2 Nisan 2023, s. 21-42.
• Baycık G / Doğan S / Dulat Yangın D / Yay O, "COVİD 19 Pandemisinde Uzaktan Çalışma: Tespitler ve Öneriler", Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(70), 2021, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ct/issue/71784/1155067, Erişim Tarihi 10 Mart 2023, s. 1683-1728.
• Von Bergen CW, Bressler M, "Work, Non-Work Boundaries and the Right to Disconnect", Journal of Applied Business and Economics, 21(2), 2019, https://articlegateway.com/index.php/JABE/article/view/1454, Erişim Tarihi 10 Mart 2023, s. 51-69.
• Bressler M / Proctor T.L. / Von Bergen C.W, "On the Grid 24/7/365 and the Right to Disconnect", Employee Relations Law Journal 1, 45(2), 2019, https://www.researchgate.net/publication/335058028_On_the_Grid_247365_and_the_Right_to_Disconnect, Erişim Tarihi 18 Mart 2023, s. 3-20.
• Chiuffo F.M., "The "Right to Disconnect" or "How to Pull the Plug on Work"", 4th Labour Law Resarch Network Conference, Pontificia Universidad Católica de Valparasio, 2019, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3422283, Erişim Tarihi 10 Mart 2023.
• Çankaya Y, İş İlişkisinde İşçinin Özel Yaşamının Gizliliği, Atılım Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ugan Çatalkaya D, "Kişisel Yaşamı Kapsamında İşçinin, İşverence Ulaşılabilir Olmama Hakkı", İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 74(2), 2016, https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhfm/issue/29863/322633, Erişim Tarihi 17 Mart 2023, s. 734-755.
• Doğan S, "Dijitalleşmenin Çalışma Yaşamına Etkisi: İşçinin Ulaşılmamama Hakkı", Kübra Doğan Yenisey/Seda Ergüneş Emrağ (Ed.), İş Hukukunda Yeni Yaklaşımlar IV, On İki Levha Yayıncılık, 2021, s. 109-144.
• Doğan S, İş Sözleşmesinde Bağımlılık Unsuru, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Dursun Ateş S, İşverenin Yönetim Hakkı, 1.Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Eurofound: The rise in telework: Impact on working conditions and regulations, Luxembourg, 2022, https://www.eurofound.europa.eu/publications/report/2022/the-rise-in-telework-impact-on-working-conditions-and-regulations, Erişim Tarihi 26 Mart 2023.
• Güzel A, "Fabrikadan İnternet'e İşçi Kavramı ve Özellikle Bağımlılık Unsuru Üzerine Bir Deneme", Prof.Dr.Kemal Oğuzman’a Armağan, 1997, s. 83-126.
• Kaufmann M, Deutsche Konzerne kämpfen gegen den Handy-Wahn, Spiegel Online, 17 Şubat 2017, https://www.spiegel.de/karriere/erreichbar-nach-dienstschluss-massnahmen-der-konzerne-a-954029.html, Erişim Tarihi 20 Mar 2023.
• Lerouge L / Pons F.T., "Contribution to the study on the ‘right to disconnect’ from work. Are France and Spain examples for other countries and EU law?", European Labour Law Journal, 13(3), 2022, https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/20319525221105102, Erişim Tarihi 17 Mart 2023, s. 450-465.
• Maier N, Erweiterte berufsbezogene Erreichbarkeit: Lösungsvorschläge zum Gesundheits- und Persönlichkeitsschutz, Springer Vieweg, 2019, https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-658-23470-6, Erişim Tarihi 20 Mart 2023.
• McCann FitzGerald LLP, Right to Disconnect - What does it mean for Employers?, 10 Haziran 2021, https://www.mccannfitzgerald.com/knowledge/employment/right-to-disconnect-what-does-it-mean-for-employers, Erişim Tarihi 5 Ekim 2023.
• Ornstein D / Collins E. C. / Glassberg J, More Countries Consider Implementing a “Right to Disconnect”, International Labour and Employment Law, 2019, https://www.internationallaborlaw.com/2019/01/29/more-countries-consider-implementing-a-right-to-disconnect/#page=1, Erişim Tarihi 5 Ekim 2023.
• Pangert B / Pauls N / Schüpbach H, Die Auswirkungen arbeitsbezogener erweiterter Erreichbarkeit auf Life-Domain-Balance und Gesundheit, baua: Bericht, Druck & Verlag Kettler GmbH, 2016, https://www.baua.de/DE/Angebote/Publikationen/Berichte/Gd76.html, Erişim Tarihi 13 Mart 2023.
• Pansu L, "Evaluation of ‘Right to Disconnect’ Legislation and Its Impact on Employee’s Productivity", International Journal of Management and Applied Research, 5(3), 2018, https://www.researchgate.net/publication/328564339_Evaluation_of_'Right_to_Disconnect'_Legislation_and_Its_Impact_on_Employee's_Productivity, Erişim Tarihi 22 Mart 2023, s. 99-119.
• Ramos M.P, "The right to disconnect – or as Portugal calls it – the duty of absence of contact", Global Workplace Law&Policy, 09 Mart 2022, http://global-workplace-law-and-policy.kluwerlawonline.com/2022/03/09/the-right-to-disconnect-or-as-portugal-calls-it-the-duty-of-absence-of-contact/?output=pdf, Erişim Tarihi 26 Mart 2023.
• Rheinische Post: Andrea Nahles, "Eine Anti-Stress-Verordnung ist mein Ziel", 26 Ağustos 2014, https://www.bundesregierung.de/breg-de/bundeskanzler/-eine-anti-stress-verordnung-ist-mein-ziel--634380, Erişim Tarihi 24 Mart 2023.
• Schuchart U, "Ständige Erreichbarkeit - Arbeitszeit Light vs. Recht auf Unerreichbarkeit", Arbeit und Recht, 64 (8/9), 2016, https://www.jstor.org/stable/i24912716, Erişim Tarihi 13 Mart 2023, s. 341-343.
• Secunda, P. M., The Employee Right to Disconnect, Notre Dame Journal of International & Comparative Law, 9(1), 2019, https://scholarship.law.nd.edu/ndjicl/vol9/iss1/3/, Erişim Tarihi 22 Mart 2023.
• Sevimli K. A, İşçinin Özel Yaşamına Müdahalenin Sınırları, 1. Baskı, Legal Yayıncılık, 2006.
• Strobel H, Auswirkungen von ständiger Erreichbarkeit und Präventionsmöglichkeiten, iga.Report, 2016, https://aok-bv.de/imperia/md/aokbv/verbraucher/gesundheitstipps/iga-report_23_teil1.pdf, Erişim Tarihi 12 Mart 2023.
• Stuart K, German Minister Calss for Anti-Stress Law Ban on Emails Out of Office Hours, GUARDIAN, 24 Ağustos 2014. https://www.theguardian.com/technology/2014/aug/29/germany-antistress-law-ban-on-emails-out-of-office-hours, Erişim Tarihi 24 Mart 2023.
• Sümer H. H., İş Hukuku, 26.Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Süzek S, İş Hukuku, 21.Baskı, Beta Yayıncılık, 2021.
• Tuncay Kaplan E, "İş Hukukunda Kişilik Haklarının Özellikle Bilgisayarda Toplanan Bilgilere Karşı Korunması", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52(1), 1997, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbf/issue/3109/43029, Erişim Tarihi 4 Nisan 2023, s. 367-386.
• Tuncay Kaplan E, İşverenin Koruma ve Gözetme Borcunun Kapsamı, Kamu-İş, 7(2), 2003, https://www.tuhis.org.tr/pdf/7211.pdf, Erişim Tarihi 6 Nisan 2023, s. 2-16.
• Turlan F.F, A legal right to switch off from work, Eurofound, 2014, https://www.eurofound.europa.eu/tr/publications/article/2014/france-a-legal-right-to-switch-off-from-work, Erişim Tarihi 20 Mart 2023.
• Vasagar J, Out of Hours Working Banned by German Labour Ministry, TELEGRAPH, 30 Eylül 2013, https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/germany/10276815/Out-of-hours-working-banned-by-German-labour-ministry.html, Erişim Tarihi 20 Mart 2023.
• Vogelsang H, "Pausen und Ruhezeiten", Arbeitsrechts-Handbuch von Günter Schaub, C.H. Beck, 2021.
• Vos, Marc de: Work 4.0 and the future of labour law, 22 Temmuz 2018, https://ssrn.com/abstract=3217834, Erişim Tarihi 10 Mart 2023.
• Weber T, Right to disconnect: Legal provisions and case examples, Eurofound, 2020. https://euagenda.eu/upload/publications/untitled-300936-ea.pdf, Erişim Tarihi 18 Mart 2023.
• Workplace Relations Commission, Code Of Practıce For Employers And Employees On The Right To Disconnect, https://www.workplacerelations.ie/en/what_you_should_know/codes_practice/code-of-practice-for-employers-and-employees-on-the-right-to-disconnect.pdf, Erişim Tarihi 5 Ekim 2023.
• Yurtseven F, Ausgewählte Rechtsprobleme im Zusammenhang mit der ständigen Erreichbarkeit von Arbeitnehmern durch ihren Arbeitgeber, Weil am Rhein 2020. https://osnadocs.ub.uni-osnabrueck.de/handle/urn:nbn:de:gbv:700-202011193759, Erişim Tarihi 12 Mart 2023.
• Zeytin Z / Ergün Ö, Türk Medeni Hukuku, 6.Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2022.