Gösterişçi Tüketim Perspektifinden Kadın Programları: Gelin Evi İzleyicileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, Sayı: 40, 74 - 92, 30.04.2023

Hicran Özlem Ilgın Mehmet Kardaş

https://doi.org/10.31123/akil.1244254

Öz

Toplumun var olmasına olanak sağlayan, temel yapı taşını oluşturan evliliğin “gelin” ve “damat” kavramlarının rolleri küreselleşen, dijitalleşen dünyada popüler kültür ve medya aracılığı ile günden güne değişmektedir. Kitle iletişim araçlarıyla iletişimi sağlanan medya, bunu imgeler ve simgeler ile gerçekleştirmekte, bu iki kavramın anlamını, görevlerini, algıyı yönlendirmektedir. Bu araçların en önemlisi olan televizyon, icadından itibaren günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş, değişen, gelişen ve yenilikle dolu olan medya alanında hala önemini koruyan bir araç olarak sınıflandırılmaktadır. Bu araç, toplumdaki “gelin” algısını, “becerikli,/hamarat gelin ” yönlerinde değiştirmekte, dış görünüşün altını çizerek, pahalı gösterişli lüks ürünlere sahip olunarak sosyal statü sahibi olunacağı kanısını “gündüz kuşağı TV kadın programları” aracılığı ile topluma dayatmaktadır. Popüler kültürün bir parçası olan gösterişçi tüketimin pratiklerinin sergilendiği bu programlar, domestik kadının, zamanının çoğunu evde geçiren kadın izleyicileri hedef olarak belirlemekte ve öncesinde planı yapılan program iç erikleri oluşturarak geleneksel, örf ve adetlerin uygulama biçimini de etkiler hale gelmiştir. 2015 ve 2019 seneleri arasında yayımlanan ve 2022 senesi ile tekrar yayın hayatına devam etme kararı alan “Gelin Evi” programında yarışan gelin adayları, aralarında rekabet ortamı oluşturarak, evlerini, kendi gelinlik çeyizlerini, giyimlerini, taktığı takıları, yemek eşya ve düzenlerini, düğün ve çeşitli törenlerini yarışma kapsamında puanlayarak en iddialı gelini seçen bir programdır. Buradan hareketle, yapılan bu çalışmada amaç gösterişçi tüketim politikaları çerçevesinde bu programın toplum üzerindeki haritasını ortaya çıkarmak olarak belirlenmiş ve program izleyicisi olan 20 kadın ile derinlemesine yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gelinen bu noktada, araştırmaya dahil edilen 20 kadın üzerinde programın, gelin algısını değiştirdiği, gösterişli, abartılı lüks tüketim ürünlerine sahip olan gelinin bir adım önde olduğunu savunan bireyler oluşturduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Televizyon, Kadın Programları, Gösterişçi Tüketim, Gelin Evi.

Women’s Programs from the Perspective of Conspicuous Consumption: A Study on Gelin Evi (Bridal House) Audiences

Öz

The roles of the concepts of "bride" and "groom" of marriage, which make up the basic building block and enable society to exist, are changing day by day through popular culture and media in a globalizing and digitalizing world. The media, which is communicated with the mass media, realizes this with images and symbols and directs the meaning, duties and perception of these two concepts. Television, which is the most important of these tools, has become an indispensable part of our daily life since its invention and is still classified as a tool that still maintains its importance in the changing, developing and innovative media field. This tool changes the perception of the "bride" in the society in the direction of "skilled bride, competent bride", and imposes the opinion that social status will be achieved by owning expensive luxury products by emphasizing the external appearance, through "daytime TV women's programs". These programs, in which the practices of conspicuous consumption, which are a part of popular culture, are exhibited, target female audiences of domestic women, who spend most of their time at home, and by creating program contents that have been planned before, they have also affected the way of application of traditional customs and traditions. Bride candidates competing in the "Gelin Evi (Bridal House)" program, which was broadcast between 2015 and 2019 and decided to continue broadcasting again in 2022, created a competitive environment among them, also creating a competitive environment for their homes, their own bridal dowry, clothing, jewelry, food items and arrangements, wedding, and miscellaneous items. It is a program that selects the most assertive bride by scoring the ceremonies and the bridal belongings mentioned in the previous sentence within the scope of the competition. From this point of view, the aim of this study was to reveal the map of this program on the society within the framework of conspicuous consumption policies, and in-depth structured interviews were conducted with 20 women who were the audience of the program. At this point, it has been understood that the program on 20 women included in the research has changed the perception of the bride and created individuals who argue that the bride, who has flashy and exaggerated luxury consumption products, is one step ahead.

Anahtar Kelimeler

Television, Women’s Programs, Conspicuous Consumption, Bridal House.

Kaynakça

• Atay, T. (2018). Görünüyorum O Halde Varım “Meşhuriyet Çağı”nda Kültür ve İnsan. İstanbul: Can Yayınları.
• Batmaz, V., & Aksoy, A. (1995). Türkiye'de Televizyon ve Aile. Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2001). Tam Ekran. (B. Gülmez, Trans.), Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, J. (2010). Nesneler Sistemi. (O. Adanır, Trans.), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2011). Çaresiz Stratejiler. (O. Adanır, Trans.), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2021). Tüketim Toplumu. (H. Deliçaylı, & F. Keskin, Trans.), Ayrıntı Yayınevi.
• Bektaş, A. (1996). Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. Bağlam Yayıncılık
• Bourdieu, P. (1991). The politicial ontology of Martin Heidegger.
• Cheviron, N. T. (2013). Televizyon ve İçimizdeki Şiddet. Kırmızı Yayınları.
• Erdoğan, E. & Hülür, A. B. (2022). Televizyon Dizilerinde Gösterişçi Tüketim Anlatısında Kadın. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(56), 1135-1150.
• Etiler, N., & Zengin, Ü. (2016). Televizyon kanallarındaki gündüz programlarında kadın sağlığı ve toplumsal cinsiyete bakışın değerlendirilmesi. Turkish Journal of Public Health, 13(2), 137-146.
• Gürbüz, A. (2014). Üretim sistemleri ve meta fetişizm. (Unpublished Master’s Thesis), Ankara University, Institute of Social Sciences..
• Gorton, K. (2009). Media audiences: Television, meaning and emotion. Edinburgh University Press.
• Ilgin, H. Ö., & Uruç, H. (2018). Küreselleşmenin Bir Yansıması Olarak Batı Kültürü Bağlamında Televizyon Dizileri. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 136-147.
• Karakoç, E. (2014). Medya aracılığıyla popüler kültürün aktarılmasında toplumsal değişkenlerin rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(3), 245-269.
• Kebeli, S., & İnan, M. U. (2020). Gelin Evi’nin Kadınları: Türkiye’deki Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Medyadaki Temsili. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 104-121.
• Krueger, R.A. (1998). Moderating Focus Groups. SAGE.
• Kurt, A. (2001). Televizyonun Toplum Üzerindeki Etkilerinin Sosyolojik İncelemesi. (Unpublished Master’s Thesis), Sakarya University, Institute of Social Sciences.
• Meder, M., & Çiçek, Z. (2011). Özel Hayatın Kamusal Alanda Tartışılması: Kadın Programları Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 69-80.
• Meriç, C. (1986). Kültürden İrfana. İnsan Yayınları.
• Mutlu, E. (2008). Televizyonu Anlamak. Ayraç Kitapevi.
• Mutlu, E.(1999). Televizyon ve Toplum. TRT Eğitim Dairesi Başkanlığı.
• Postman, N. (2010). Televizyon Öldüren Eğlence (3rd Edition). (O. Akınhay, Trans.), Ayrıntı Yayınları.
• Ritzer, G. (2011). Toplumun McDonaldlaştırılması. (Ş. S. Kaya, Trans.), Ayrıntı.
• Varli Gürer, S. Z., & Gürer, M. (2017). Televizyonda Tasarlanan Hayatlar Ekseninde" Gösterişçi Tüketimin" Sunumu: Cesur ve Güzel Dizisi Örneği. Journal of International Social Research, 10(51).
• Veblen, T., & Galbraith, J. K. (1973). The theory of the leisure class (Vol. 1899). Houghton Mifflin.
• Yengin, H. (1994). Ekranın Büyüsü Batıda Değişen Televizyon Yayıncılığının Boyutları ve Türkiye'de Özel Televizyonlar. Der Yayınevi.
• Yilmaz, Ç. (2020). Geleneksel Gelin Algısının Medyadaki Temsili ve Dönüşümü “Gelin Evi” Örneği. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(2), 64-77.
• Zorlu, Y. (2016). Türkiye’de bir Popüler Kültür Aracı Olarak Televizyon. Akademia, (4/3), 84-98.