Beliren Yetişkinlerde Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ile Çocukluk Çağı Travmalarının Romantik İlişki Doyumu Üzerindeki Etkisi: Duygu Düzenleme Güçlüğünün Aracı Rolü

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 171 - 187, 30.04.2024

Ece Emre Muezzin Nilsu Çetin Muazzez Merve Yüksel

https://doi.org/10.18506/anemon.1309089

Öz

Bu araştırmanın amacı beliren yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar ile çocukluk çağı travmalarının romantik ilişki doyumu üzerindeki etkisinde duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolünü incelemektir. Bu doğrultuda araştırmaya 406 yetişkin birey dahil edilmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır ve araştırmaya dahil edilen katılımcılar amaçsal örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmaya katılan kişilere sosyodemografik form, Çocukluk Çağı Travma Ölçeği, Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3, İlişki Doyumu Ölçeği, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği sunulmuştur. Araştırmada toplanan veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler gerçekleştirilmeden önce veri setinin normal dağılıp dağılmadığına bakılmış ve Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği’nin fiziksel taciz ve cinsel taciz alt boyutları dışında tüm araştırma değişkenlerinin normal dağıldığı saptanmıştır. Çoklu regresyon analizi kullanılarak yapılan analizde kopukluk ve zedelenmiş otonomi şema alanının ilişki doyumu üzerinde anlamlı bir yordayıcı etkisi olduğu görülmüştür. Duygu düzenleme güçlüğünün ise bu yordayıcılık etkisinde anlamlı bir aracılık etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen sonuçlar Türk aile yapısı, toplumsal cinsiyet rolleri, bağlanma, psikometrik özellikler ve sosyal istenirlik faktörleri çerçevesinde tartışılmıştır. Araştırma sonuçları bağlamında araştırmacılara, klinisyenlere ve devlete çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk Çağı Travmaları, Duygu Düzenleme Güçlüğü, Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Romantik İlişki Doyumu

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

EKK21-22/14/006

The Effect of Early Maladaptive Schemas and Childhood Traumas on Romantic Relationship Satisfaction in Emerging Adults: The Mediating Role of Emotion Regulation Difficulty

Öz

The aim of this study is to examine the mediating role of difficulty in emotion regulation in the effect of early maladaptive schemas and childhood traumas on romantic relationship satisfaction in emerging adults. Accordingly, 406 adult individuals were included in the study. The research was based on the relational screening model, which is one of the quantitative research methods, and the participants included in the research were determined by the purposive sampling method. Sociodemographic form, Childhood Trauma Scale, Young Schema Scale-Short Form 3, Relationship Satisfaction Scale, and Difficulty in Emotion Regulation Scale were presented to the participants in the study. The data collected in the research were analyzed using the SPSS 25.0 package program. Before the analyzes were performed, it was checked whether the data set was normally distributed and it was determined that all research variables were normally distributed, except for the physical abuse and sexual harassment sub-dimensions of the Childhood Trauma Scale. Using multiple regression analysis, it was seen that disconnection and impaired autonomy schema domain had a significant predictive effect on relationship satisfaction. It was determined that difficulty in emotion regulation did not have a significant mediating effect in this predictive effect. The results obtained within the scope of the research were discussed within the framework of Turkish family structure, gender roles, attachment, psychometric characteristics and social desirability factors. In addition, various suggestions were made to researchers, clinicians and the government in the context of the research results.

Anahtar Kelimeler

Childhood Psychological Traumas, Early Maladaptive Schemas, Emotional Dysregulation

Proje Numarası

EKK21-22/14/006

Kaynakça

• Acehan, S., Bilen, A., Ay, M. O., Gülen, M., Avcı, A., & İçme, F. (2013). Çocuk istismarı ve ihmalinin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 591-614.
• Akın, A. (2010). İki boyutlu sosyal istenirlik ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 771-784.
• Allen, J. P., & Hauser, S. T. (1996). Autonomy and relatedness in adolescent-family interactions as predictors of young adults' states of mind regarding attachment. Development and Psychopathology, 8(4), 793-809.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480.
• Arnett, J. J. (2004). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties. London: Oxford University Press.
• Beck, J. S. (1999). Cognitive therapy: Basics and beyond. USA: Guilford Press.
• Beck, A. T., Hollon, S. D., Young, J. E., Bedrosian, R. C., & Budenz, D. (1985). Treatment of depression with cognitive therapy and amitriptyline. Archives of General Psychiatry, 42(2), 142-148.
• Bernstein D. P., Fink L., Handelsman L., Foote J., Lovejoy M., Wenzel K., Sapareto E., & Ruggiero J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. Am J Psychiatry, 151, 1132-1136.
• Bostancı, N., Albayrak, B., Bakoğlu, İ., & Çoban, Ş. (2006). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi. Yeni Sempozyum Dergisi, 44(2), 100-106.
• Burns, E. E., Jackson, J. L., & Harding, H. G. (2010). Child maltreatment, emotion regulation, and posttraumatic stress: The impact of emotional abuse. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19(8), 801-819.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. London: Taylor and Francis Group Publication.
• Cecero, J. J., Nelson, J. D., & Gillie, J. M. (2004). Tools and tenets of schema therapy: Toward the construct validity of the Early Maladaptive Schema Questionnaire-Research Version (EMSQ-R). Clinical Psychology & Psychotherapy, 11, 344-357.
• Choi, J. Y., Choi, Y. M., Gim, M. S., Park, J. H., & Park, S. H. (2014). The effects of childhood abuse on symptom complexity in a clinical sample: Mediating effects of emotion regulation difficulties. Child Abuse & Neglect, 38(8), 1313-1319.
• Curun, F. (2001). The effects of sexism and sex role orientation on romantic relationship satisfaction [Cinsiyetçilik, cinsiyet rolü yöneliminin ilişki doyumu üzerine etkileri] (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Deveci- Şirin, H., & Bayrakçı, E. (2020). Romantik İlişki Geliştirme Programı’nın (RİGP) romantik ilişki doyumu ve romantik inanç düzeyine etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 145-165.
• Dozois, D. J. A., Martin, R. A., & Bieling, P. J. (2009). Early maladaptive schemas and adaptive/maladaptiv estyles of humor. Journal of Cognitive Therapy and Research,33, 585-596.
• Eken, E., & Çankaya, Z. C. (2022). The relationship between early maladaptive schemas and psychological tendencies associated with the romantic relationships in university students: An ınvestigation through the Schema Therapy Model. Cukurova University Faculty of Education Journal, 51(1), 689-717.
• Feldman, R., & Greenbaum, C. W. (1997). Affect regulation and synchrony in mother infant play as precursors to the development of symbolic competence. Infant Mental Health Journal, 18(1), 4-23 . Finkel, E. J., & Eckhardt, C. I. (2013). Intimate partner violence. In J. A. Simpson & L. Campbell (Eds.), The Oxford handbook of close relationships (452–474). UK: Oxford University Press.
• Gratz, K. L., & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26, 41-56.
• Gratz, K. L., & Chapman, A. L. (2007). The role of emotional responding and childhood maltreatment in the development and maintenance of deliberate self-harm among male undergraduates. Psychology of Men and Masculinity, 8(1), 1-14.
• Gross, J. J., & Munoz, R. F. (1995). Emotion regulation and mental health. Clinical Psychology: Science and Practice, 2(2), 151-164.
• Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348.
• Gündüz, A., & Gündoğmuş, İ. (2019). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı olumsuz yaşantıları ile otomatik düşünceler, ara inançlar, uyumsuz şemalar, anksiyete ve depresif belirti şiddeti ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22, 424-435.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective. USA: Prentice Hall.
• Helfer, E. R. (1991). Child abuse and neglect: Assessment, treatment and prevention. Child Abuse & Neglect, 15, 5-15. Hendrick, S. S. (1988). A generic measure of relationship satisfaction. Journal of Marriage and the Family, 50(1), 93-98
• Impett, E. A., Kogan, A., English, T., John, O., Oveis, C., Gordon, A. M., & Keltner, D. (2012). Suppression sours sacrifice: Emotional and relational costs of suppressing emotions in romantic relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(6), 707-720.
• Jennissen, S., Holl, J., Mai, H., Wolff, S., & Barnow, S. (2016). Emotion dysregulation mediates the relationship between child maltreatment and psychopathology: A structural equation model. Child Abuse & Neglect, 62, 51-62.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Kim, J., & Cicchetti, D. (2010). Longitudinal pathways linking child maltreatment, emotion regulation, peer relations, and psychopathology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(6), 706-716.
• Koole, S. L. (2010). The psychology of emotion regulation: An integrative review. Cognition and Emotion, 23(1), 4-41.
• McCarthy, M. C., & Lumley, M. N. (2012). Sources of emotional maltreatment and the differential development of unconditional and conditional schemas. Cogntive Behavioral Therapy, 41(4), 288-297.
• Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S., & Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social Development, 16(2), 361-388.
• Muehlenkamp, J. J., Kerr, P. L., Bradley, A. R., & Adams Larsen, M. (2010). Abuse subtypes and nonsuicidal self-injury. Journal of Nervous and Mental Disease, 198(4), 258-263.
• Nasiri, P., Mousavi, S. F., & Mollazadeh, J. (2022). Mediating role of cognitive emotion regulation strategies in the relationship between brain-behavioral system activity and marital satisfaction. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 27(4), 474-491.
• Nelson, L. J. (2003). Rites of passage in emerging adulthood: Perspectives of young Mormons. New Directions in Child and Adolescent Development, 100, 33-50.
• Oflaz, F. (2015). Travma yaşamış çocuk ve gençlerin ele alınmasında çocuk-ergen ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği uygulamaları. Türkiye Klinikleri Dergisi, 1(2), 46-51.
• Öztürk, M. (2015). Tutuklu hükümlü çocuklarda kendine zarar verme davranışının bilişsel çarpıtmalar ve çocukluk örselenme yaşantısıyla ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Rahimi, S., Kalantari, M., Abedi, M. R., & Modares Gharavi, M. (2022). Investigating the role of early incompatible schemas, difficulty in emotional regulation and coping styles in the prediction of gender dysphoria in people undergoing gender transitions. Knowledge ve Research in Applied Psychology, 22(4), 15-27.
• Reffi, A. N., Boykin, D. M., & Orcutt, H. K. (2018). Examining pathways of childhood maltreatment and emotional dysregulation using self-compassion. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 28(10), 1269-1285.
• Rugancı, R. N., & Gençöz, T. (2010). Psychometric properties of a Turkish version of the Difficulties in Emotion Regulation Scale. Journal of Clinical Psychology, 66(4), 442-455.
• Shahid, H., & Kazmi, S. F. (2016). Role of emotional regulation in marital satisfaction. International Journal for Social Studies, 2(4), 47-60.
• Soğancı, D. (2017). Bağlanma stillerinin romantik ilişki doyumu üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Soygüt, G., Karaosmanoğlu, A., & Çakir, Z. (2009). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 75-84.
• Stilles, O. E. (2004). Early maladaptive schemas and intimacy in young adults' romantic relationships. Alliant International University, San Francisco Bay.
• Şar, V., Necef, I., Mutluer, T., Fatih, P., & Türk-Kurtça, T. (2021). A revised and expanded version of the Turkish Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33): Overprotection-overcontrol as additional factor. Journal of Trauma & Dissociation, 22(1), 35-51.
• Taner, Y., & Gökler, B. (2004). Çocuk istismar ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86. Thompson, R. A., & Calkins, S. D. (1996). The double-edged sword: Emotional regulation for children at risk. Development and Psychopathology, 8(1), 163-182.
• Wright, M. O., Crawford, E., & Del Castillo, D. (2009). Childhood emotional maltreatment and later psychological distress among college students: The mediating role of maladaptive schemas. Child Abuse & Neglect, 33(1), 59-68.
• Young, J. E., & Brown, G. (2005). Young Schema Questionnaire-Short Form; Version 3 (YSQ-S3, YSQ) [Database record]. APA PsycTests. https://doi.org/10.1037/t67023-000
• Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Şema terapi (Çev.: Soylu, T.V.). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy. New York: Guilford,
• Young, J. E., & Klosko, J. S. (2011). Hayatı yeniden keşfedin (Çev.: S. Kohen ve D. Güler) İstanbul: Psikonet.