OKUL SPORLARINA KATILAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÖFKE DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 1, 80 - 95, 09.04.2018

Veysel Temel Kazım Nas

Öz

Bu araştırmanın amacı, okullarda
sportif aktivitelere katılan ergen lise öğrencilerinin öfke düzeylerinin
çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır.
Araştırmanın modeli, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel niteliktedir.
Araştırma grubunu Karaman İl merkezinde çeşitli liselerde öğrenim gören 527
ergen öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılanların öfke düzeylerinin
belirlenmesi amacıyla, Burney (2001) tarafından 11–19 yaş arası ergenler için
geliştirilen, Aslan ve Sevinçler-Togan (2009) tarafından Türkçeye uyarlanan
Ergen Öfke Değerlendirme Ölçeği (Adolescent Anger Rating Scale-AARS)
kullanılmıştır. Ölçek ile, Tepkisel öfke (reactive anger), araçsal öfke
(instrumental anger) ve öfke kontrolü ve toplam öfke olmak üzere dört tür öfke
puanı elde edilmektedir. Ölçümlerin, normal dağılıma uygun olup olamadığını
belirlemek için tek örneklem Kolmogorov Smirnov Testi uygulanmıştır. Tüm
boyutlarda normal dağılım göstermediği için verilerin çözüm ve yorumlanmasında,
Kruskal Wallis-H testi ve Mann Whitney-U testi kullanılarak anlamlılık düzeyi
P<.05 alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin
bulunmasında SPSS (Statistical package for social sciences) paket programı
kullanılmıştır. Araştırmaya katılan ergenlerin öfke toplam puan ortalamalası
(Ort.=77,41), ergen öfke düzeyi alt boyutlarından araçsal öfke puan ortalaması
(Ort.=14,78), tepkisel öfke puan ortalaması (Ort.=20,20) ve öfke kontrol puan
ortalaması (Ort.=42,435) düşük seviyelerde olduğu söylenebilir. Kişisel
özelliklere göre ise ergenlerin öfke alt boyutlarından tepkisel öfke
düzeylerinin cinsiyet,  öfke kontrol
düzeylerinin öğrenim gördükleri sınıf, araçsal öfke düzeylerinin yaşamının
çoğunu geçirdiği yerleşim yeri ile tepkisel öfke ve toplam öfke düzeylerinin
aile gelir durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunurken, diğer
değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Ergen, Öfke, Spor, Eğitim

Kaynakça

• Açıkada, C., (1994). Sporda Başarı. Bilim Teknik Dergisi. Sayı: 1, Ankara; ss 46.
• Aslan, A. E. & Sevinçler-Togan,S.,(2009). Duygu Yönetimine Bir Hizmet: Ergen Öfke Değerlendirme Ölçeği Türkçe Versiyonu(AdolescentAngerRatingScale-AARS).Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi. 9(2): 369-400
• Başaran, İ.E., (1996). Eğitim Psikolojisi, Eğitimin Psikolojik Temelleri. s.28-29. Ankara: Gül Yayınevi.
• Büyüköztürk, Ş., (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Cromer, B., (2011). Adolescent Medicine. Nelson Textbook of Pediatrics. 19th edition, Sounders Company, Philadelphia , Part XIII;pp. 649-659.
• Çuhadaroğlu, F., (2000). Ergenlik Döneminde Psikolojik Gelişimin Özellikleri. Katkı Pediatri Dergisi. Adölesan Sayısı, 21(6):863-868.
• Demirhan, G., (2003). Kültür Eğitim Felsefe ve Spor Eğitimi İlişkisi. Spor Bilimleri Dergisi. 14(2), 92-103.
• Duman, U., (2009). Spor Yapan Ve Yapmayan Ergen Öğrencilerin Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Karşılaştırılması (Kayseri İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Erkal, M., (1978). Sosyolojik Açıdan Spor. İstanbul: Kutsun Yayınevi.
• Erkek, N., Özgür, G. & Babacan-Gümüş, A., (2006). Trait Anger And Anger Expression İn The Patients With Hypertension. CU Journal of Nursing, 10 (2): 9-18.
• Evren C, Bozkurt M, Çiftçi-Demirci A, Evren B, Can Y & Umut G., (2015). Gender Differences According To Psychological And Behavioral Variables Among 10th Grade Students İn Istanbul. Anatolian Journal of Psychiatry, 16:77-84.
• Gander, M. J. & Gardiner H W., (2004). On İkinci ve On Üçüncü Bölüm. Dönmez A ve Onur B. Çocuk ve Ergen Gelişimi. 5.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gençdoğan, B., Sezer, F. & İşgör, İ.Y., (2007). İçten/Dıştan Denetimlilik Ve Öfke Kontrol Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. AÜ Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 2:1-14.
• Kınık, E., (2000). Adolesan dönemde fiziksel büyüme ve cinsel gelişme. Katkı Pediatri dergisi, 21:720-740. Mc Kınnıe, B.& Jeffrey, K. (2001). Inıtıal Development And Score Valıdatıon Of The Adolescent Anger Ratıng Scale. Educational and Psychological Measurement (EPM). Vol 61, Issue 3.
• Neyzi, O, Darendeliler F, Bundak R., (2002). Ergenlik (Puberte) Neyzi, O., Ertugrul, T.,(Editörler) . Pediatri 1.Cilt 3. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri.s.109-119.
• Özmen, D., Ozmen, E., Cetinkaya, A. & Akıl, I.O., (2016). Ergenlerde Sürekli Öfke Ve Öfke İfade Tarzları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1):65-73).
• Özyürek, A., Özkan, İ., (2015). Ergenlerin Okula Yönelik Öfke Düzeyleri İle Anne Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 280-296.
• Özyürek, A. & Demiray, K., (2010). Ortaöğretim Öğrencilerinin Öfke Stillerinin İncelenmesi (Karabük örneği). Çağdaş Eğitim Dergisi, Temmuz-Ağustos, 377: 23-30.
• Skemp, R., (1996). The Psychology of Learning Mathematics, Penguin Books, New York.
• Starner, T.M & Peters, R.M., (2004). Anger Expression And Blood Pressure İn Dolescents. The Journal of School Nursing, 20 (6): 335-342.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Yavuzer, H., (2003). Ergenlik Dönemi. Çocuk Psikolojisi. 24. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, C., (2003). Spor Kulüplerinde Spor Yapan ve Spor Yapmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Atılganlık Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.