Ortaokul Matematik ve Fen Bilimleri Öğretim Programları Kazanımlarının TIMSS-2019 Değerlendirme Çerçevelerine Göre Analizi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 63 - 83, 17.01.2024

Gökçe Ok Deniz Kaya

https://doi.org/10.14686/buefad.1133056

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul matematik ve fen bilimleri dersi öğretim programlarındaki kazanımların bilişsel niteliklerini sınıf düzeylerine ve öğrenme alanlarına göre incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden durum deseni kullanılmış ve veriler doküman incelemesi tekniği yardımıyla toplanmıştır. 2018 yılında Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan ortaokul matematik ile fen bilimleri dersi öğretim programlarındaki kazanımlar TIMSS-2019 değerlendirme çerçevelerindeki bilişsel alanlar ile alt boyutları ekseninde ele alınmıştır. Öğretim programlarındaki kazanımların incelenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bu bağlamda, matematik öğretim programında 215, fen bilimleri öğretim programında 223 kazanım ifadesi değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, matematik öğretim programındaki kazanımların %46,6’sı bilme, %36,6’sı uygulama, %16,8’i akıl yürütme bilişsel alanında yer alırken fen bilimleri öğretim programındaki kazanımların %27,1’i bilme, %32,4’ü uygulama ve %40,5’i akıl yürütme bilişsel alanında bulunmaktadır. Çalışma bulgularına göre, kazanımların daha fazla üst bilişsel becerileri içerecek şekilde güncellenmesi ve ilkokul ile ortaöğretim öğretim programlarının da benzer çerçevelere göre değerlendirilmesi öneri olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel alanlar, kazanım, matematik, fen bilimleri, TIMSS

Analysis of Middle School Mathematics and Science Curriculum Learning Outcomes According to TIMSS-2019 Evaluation Frameworks

Öz

The purpose of this research is to examine the cognitive qualities of the learning outcomes in middle school mathematics and science curricula according to grade levels and learning fields. In the study, case design, one of the qualitative research methods, was used and the data were collected with the help of document analysis technique. The learning outcomes in the middle school mathematics and science curricula published by the Ministry of National Education Board of Education and Discipline in 2018 were discussed on the axis of cognitive domains and sub-dimensions in the TIMSS-2019 evaluation frameworks. Descriptive analysis technique was used to examine the learning outcomes in the curricula. In this context, 215 outcome expressions in the mathematics curriculum and 223 learning outcome expressions in the science curriculum were evaluated. According to the findings of the study, while 46.6% of the learning outcomes in the mathematics curriculum are in the domain of knowing, 36.6% of them are in the applying, 16.8% of them are in the reasoning cognitive domain; 27.1% of the learning outcomes in the science curriculum are in the knowing, 32.4% of them are in the applying and 40.5% of them are in the reasoning cognitive domain. According to the findings, it was suggested that learning outcomes should be updated to include more metacognitive skills, and that primary and secondary teaching programs should be evaluated according to similar frameworks.

Anahtar Kelimeler

Cognitive domain, learning outcomes, mathematics, science, TIMSS

Kaynakça

• Aktan, O. (2020). İlkokul matematik öğretim programı dersi kazanımlarının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi [Investigation of primary school mathematics curriculum lesson acquisitions according to renewed Bloom taxonomy]. Pamukkale University Journal of Education, 48, 15-36. https://doi.org/10.9779/pauefd.523545
• Avcı, F., Aslangiray, H., & Özyalçın, Ö. B. (2021). 2018 Fen Bilimleri öğretim programı kazanımlarının konu alanları ve sınıf düzeyi açısından yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi [Analysis and evaluation of the learning outcomes of the 2018 science curriculum according to revised Bloom taxonomy in terms of subject and class level]. Trakya Journal of Education, 11(2), 643-660. https://doi.org/10.24315/tred.689366
• Baysura, Ö. D. (2017). TIMSS matematik sorularının matematik öğretim programı ve TEOG matematik soruları kapsamında incelenmesi [An analysis of TIMSS mathematics items within the context of mathematics curriculum and TEOG mathematics items]. (Unpublished master’s thesis). Yıldız Teknik University.
• Birgin, O. (2016). Bloom taksonomisi [Bloom taxonomy]. In. E. Bingölbali, S. Arslan & İ. Ö. Zembat (Eds.), Matematik Eğitiminde Teoriler [Theories in Mathematics Education] (pp. 839-860). Pegem Publishing.
• Bostan-Sarıoğlan, A., Dolu, G., & Sevim, N. (2021). Sekizinci sınıf merkezi sınavlardaki fen sorularının TIMSS-2019 bilişsel alanları göre analizi [Analysis of science questions in eighth-grade central exams according to cognitive fields of TIMSS-2019]. e-Kafkas Journal of Educational Research, 8, 514-533. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.973021
• Böyük, E. T. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programının TEOG ve TIMSS sınavları kapsamında incelenmesi [An analysis of science curriculum within the context of TEOG and TIMSS exams]. (Unpublished master’s thesis). Yıldız Teknik University.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods in education] (25th ed.). Pegem Academy Publishing.
• Centurino, V. A. S., & Jones, L. R. (2017). TIMSS 2019 science framework. In I. V. S. Mullis & M. O. Martin (Eds.), TIMSS 2019 assessment frameworks (pp. 29-55). Chestnut Hill.
• Common Core State Standards Initiative (CCSSI) (2010). Common core state standards for mathematics. Retrieved November 12, 2021, from http://www.corestandards.org/Math/
• Cotter, K. E., Centurino, V. A. S., & Mullis, I. V. S. (2020). Developing the TIMSS 2019 mathematics and science achievement instruments. In M. O. Martin, M. von Davier & I. V. S. Mullis (Eds.), Methods and procedures: TIMSS 2019 technical report (pp. 1-36). Chestnut Hill.
• Çil, O., Kuzu, O., & Şimşek, A. S. (2019). 2018 ortaöğretim matematik programının revize Bloom taksonomisine ve programın ögelerine göre incelenmesi [Investigation of 2018 secondary mathematics curriculum according to the revised Bloom taxonomy and components of the program]. YYU Journal of Education Faculty, 16(1), 1402-1418. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.165
• Delil, A., Özcan, B. N., & Işlak, O. (2020). İlkokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarının TIMSS-2019 değerlendirme çerçevesine göre analizi [An analysis of Turkish primary school mathematics curriculum learning outcomes in terms of TIMSS-2019 assessment frameworks]. Celal Bayar University Journal of Social Sciences, 18(1), 270-282. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.669086
• Erdoğan, Z. (2020). Ortaokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarının TIMSS sınavı kapsamında incelenmesi ve 8. Sınıflar için destekleyici program önerisi [Analysis the learning outcomes of secondary school mathematics curriculum in the scope of TIMSS exam and a remedial program proposal for 8th graders]. (Unpublished master’s thesis). Ankara University.
• Feriver, Ş., & Arık, B. M. (2021). Eğitim izleme raporu 2021: Eğitimin içeriği. Eğitim Reformu Girişimi [Training monitoring report 2021: The content of the training. Education Reform Initiative.]. Retrieved November 19, 2021, from https://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2021-egitimin-icerigi
• Forster, N. (1995). The analysis of company documentation. In C. Cassell & G. Symon (Eds). Qualitative methods in organizational research: A practical guide (pp. 147-166). Sage Publishing.
• Foy, P. (2017). TIMSS 2015: User guide for the international database. Chestnut Hill.
• Güven, Ç. (2014). 6, 7, 8. sınıflar fen ve teknoloji dersi öğretim programındaki soruların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi [The analysing of 6th, 7th and 8th grades science and technology lesson curriculum questions according to revised Bloom's taxonomy]. (Unpublished master’s thesis). Ahi Evran University.
• Hewitt, T. W. (2018). Eğitimde program geliştirme: Neyi neden öğretiyoruz [Understanding and shaping curriculum: What we teach and why]. (S. Arslan, Trans.), Nobel Academy Publishing.
• Holroyd, C. (2022). Technological innovation and building a ‘super smart’ society: Japan’s vision of society 5.0. Journal of Asian Public Policy, 15(1), 18-31. https://doi.org/10.1080/17516234.2020.1749340
• Hooper, M., Mullis, I. V. S., & Martin, M. O. (2013). TIMSS 2015 context questionnaire framework. In I. V. S. Mullis & M. O. Martin (Eds.), TIMSS 2015 Assessment frameworks (pp. 61-82). Retrieved November 12, 2021, from https://timssandpirls.bc.edu/timss2015/downloads/T15_-Frameworks_Full_Book.pdf
• İncikabı, L., Mercimek, O., Ayanoğlu, P., Aliustaoğlu, F., & Tekin, N. (2016). Ortaokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarının TIMSS bilişsel alanlarına göre değerlendirilmesi [An evaluation of middle school mathematics teaching programs based on TIMSS cognitive domains]. Elementary Education Online, 15(4),1149-1163. https://doi.org/10.17051/io.2016.54792
• Kılıç, H., Aslan-Tutak, F., & Ertaş, G. (2014). TIMSS merceğiyle ortaokul matematik öğretim programındaki değişiklikler [Changes in middle school mathematics curriculum through the lens of TIMSS]. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 10(2), 129-141.
• Kuzu, O., Çil, O., & Şimşek, A. S. (2019). 2018 matematik dersi öğretim programı kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi [Investigation of 2018 mathematics curriculum objectives according to the revised Bloom taxonomy]. Erzincan University Journal of Education Faculty, 21(3), 129-147. https://doi.org/10.17556/erziefd.482751
• Lindquist, M., Philpot, R., Mullis, I. V. S., & Cotter, K. E. (2017). TIMSS 2019 mathematics framework. In I. V. S. Mullis & M. O. Martin (Eds.), TIMSS 2019 assessment frameworks (pp. 13-25). Retrieved November 23, 2021, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED596167.pdf
• Martin, M. O., Mullis, I. V. S., Hooper, M., Yin, L., Foy, P., & Palazzo, L. (2016). Creating and interpreting the TIMSS 2015 context questionnaire scales. In M. O. Martin, I. V. S. Mullis & M. Hooper (Eds.), Methods and procedures in TIMSS 2015 (pp. 558-869). Chestnut Hill.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publishing.
• Miller, M. D., Linn, R. L., & Gronlund, N. (2013). Measurement and assessment in teaching (11th ed.). Pearson Education.
• Ministry of National Education (MoNE) (2020). TIMSS 2019 Türkiye ön raporu. Eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi [TIMSS 2019 Turkey preliminary report. Series of training analysis and evaluation reports]. Retrieved September 10, 2021, from http://timss.meb.gov.tr/www/raporlar/icerik/3
• Ministry of National Education (MoNE) (2018a). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) [Primary and middle school mathematics curricula for grades 3,4,5,6,7,8]. Retrieved September 10, 2021, from https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
• Ministry of National Education (MoNE) (2018b). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) [Primary and middle school science curricula for grades 3, 4, 5, 6, 7, 8]. Retrieved September 10, 2021, from https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
• Ministry of National Education (MoNE) (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine [On our work on curriculum renewal and change]. Retrieved September 10, 2021, from http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf
• Mullis, I. V. S., Martin, M. O., Foy, P., Kelly, D., & Fishbein, B. (2020). TIMSS 2019 international results in mathematics and science. Chestnut Hill.
• Mullis, I. V. S. (2017). TIMSS 2019: Monitoring trends in mathematics and science achievement. In I. V. S. Mullis & M. O. Martin (Eds.), TIMSS 2019 assessment frameworks (pp. 3-10). Chestnut Hill.
• Mullis, I. V. S., Martin, M. O., & Loveless, T. (2016). 20 years of TIMSS: International trends in mathematics and science achievement, curriculum, and instruction. Chestnut Hill.
• National Council of Teachers of Mathematics (NCTM) (2014). Principles to actions: Ensuring mathematical success for all. Retrieved September 23, 2021, from https://www.nctm.org
• National Research Council (NRC) (2011). Successful K-12 STEM education: Identifying effective approaches in science, technology, engineering, and mathematics. National Academies Press.
• Olkun, S., & Toluk Uçar, Z. (2014). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi [Activity-based mathematics teaching in primary education] (6th ed.). Eğiten Book Publishing.
• Parlak, B. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin TIMSS 2015 matematik başarılarının bilişsel tanı modeli ile incelenmesi [Investigation of TIMSS 2015 mathematics achievement for eighth-grade students with the cognitive diagnostic model]. (Unpublished doctoral dissertation). Hacettepe University.
• Pedük, B. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının 2015 TIMSS ve 2018 LGS sınavları kapsamında incelenmesi [Examination of science education curriculum within the scope of 2015 TIMSS and 2018 LGS]. (Unpublished master’s thesis). Manisa Celal Bayar University.
• Pektaş, M., İncikabı, L., & Yaz, Ö. V. (2015). An analysis of middle school science textbooks in terms of TIMSS program framework. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 5(1), 29-48. https://doi.org/10.17984/adyuebd.08288
• Sağlamöz, F., & Soysal, Y. (2021). 2018 ilköğretim fen bilimleri dersi öğretim programlarının kazanımlarının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi [2018 Exploration of 2018 primary and elementary sciences course teaching programs outcomes according to the revised Bloom taxonomy]. İstanbul Aydın University Journal of the Faculty of Education 7(1), 111-145. https://doi.org/10.17932/IAU.EFD.2015.013/efd_v07i006
• Sandelowski, M., & Barroso, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. Springer.
• Saracel, N., & Aksoy, I. (2020). Toplum 5.0: Süper akıllı toplum [Society 5.0: Super smart society]. Social Sciences Research Journal, 9(2), 26-34.
• Sarıer, Y. (2020). TIMSS uygulamalarında Türkiye’nin performansı ve akademik başarıyı yordayan değişkenler [Turkey's performance in TIMSS applications and variables predicting academic achievement]. Journal of Primary Education, 2(2), 6-27.
• Sümen, Ö. Ö. (2021). Dördüncü sınıf matematik çalışma kitabında yer alan soruların TIMSS sınavı bağlamında incelenmesi [Examining the questions of the fourth-grade mathematics workbook in the context of TIMSS exam]. International Journal of Society Researches, 18(Special Issue), 4107-4125. https://doi.org/10.26466/opus.927449
• TEDMEM. (2022). 2021 Eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 8) [2021 education evaluation report (TEDMEM Evaluation Series 8)]. Turkish Education Association.
• Tekin, H. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme [Measurement and evaluation in education] (27th ed.). Yargı Publishing.
• Türkoğuz, S., Balım, A. G., & Bardakçı, V. (2019). TIMSS 2011 Fen Bilimleri testinin 2016 İzmir ve 2011 Türkiye verilerinin karşılaştırılması [Comparison of 2016 İzmir and 2011 Turkey data by TIMSS 2011 Science test]. Journal of the Human and Social Science Researches, 8(1), 64-90. https://doi.org/10.15869/itobiad.469696
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2021). Reimagining our futures together: A new social contract for education. Retrieved December, 18, 2021, from https://reliefweb.int/
• Yatağan, M. (2014). Fen ve teknoloji dersi öğretim programının öğrenci ve öğretmen özelliklerine göre değerlendirilmesi: TIMSS 2007 ve 2011 verileri ile bir durum analizi [Evaluation of 2005 science and technology curriculum with respect to characteristics of students and teachers: a case analysis according to TIMSS 2007 and 2011 results]. (Unpublished doctoral dissertation). Gazi University.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences] (11th ed.). Seçkin Publishing.
• Yılmaz, N., Ay, Z., & Aydın, Ş. (2021). An Investigation of tasks in the mathematics textbooks and objectives in mathematics curriculum from 4th to 8th grade related with data content domain according to TIMSS 2019 cognitive domains. Cukurova University Faculty of Education Journal, 50(2), 1397-1436. https://doi.org/10.14812/cuefd.745164