Türkiye’de Fındık Üretimi ve Fındık Fiyatı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 253 - 259, 28.12.2023

Tayfun Çukur Figen Çukur

https://doi.org/10.33202/comuagri.1371057

Cited By: 1

Öz

Araştırmada fındık üretimi ile fındık fiyatları arasında ilişki bulunup bulunmadığını belirlemek amacıyla Koyck modeli kullanılmıştır. Araştırmada 1970-2021 dönemi incelenmiş, fındık fiyatı bağımsız değişken, fındık üretimi ise bağımlı değişken olarak modele dahil edilmiştir. Oluşturulan Koyck modelinin sonuçlarına göre fındık fiyatları ile fındık üretim miktarı arasındaki korelasyon 0.616 olarak tespit edilmiştir. Araştırmada fındık fiyatlarının fındık üretimini etkilediği, fındık fiyatlarında meydana gelen değişikliklerin fındık üretiminde dikkate değer bir değişikliğe yol açabilmesi için geçmesi gereken zamanın 0.65 yıl olduğu belirlenmiştir. Ayrıca incelenen dönem itibariyle, cari yılda fındık fiyatlarındaki bir TL’lik artışın üretim miktarında 0.011532 tonluk bir artışa yol açtığı saptanmıştır. Bir önceki dönemdeki fındık fiyatlarında meydana gelen bir TL’lik artışın ise fındık üretiminde 0.004527 tonluk bir artış sağladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

fiyat, üretim, fındık

Kaynakça

• Abdikoğlu, D.İ., Unakıtan, G., 2014. Türkiye’de karpuz üretimi ile karpuz fiyatı arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Türkiye, 854-859. 3-5 Eylül, Samsun.
• Ağazade, S., 2021. Türkiye’de pamuk üretimi ile fiyatı arasındaki ilişkinin koyck yaklaşımı ile analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi.18(3): 386-399.
• Arısoy, H., Bayramoğlu, Z., 2017. Determination of the effect of price fluctuations on producer income the case of potatoes. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology. 5(11): 1342-1349.
• Avcıoğlu, U., Aksoy, A., 2021. Analysis of correlation of pistachio production and income with the koyck models in Turkey. Alinteri Journal of Agriculture Sciences. 36(1): 71-76.
• Berk, A., 2017. The analysis of relationship between sunflower production and its price by using Koyck model in Turkey. Custos e @gronegócio. 13(4): 1-12.
• Çelik, Ş., 2014. Türkiye’nin kabuklu fındık üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin Koyck yaklaşımı ile analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 1(4): 524-530.
• Çelik, Ş., 2015. Koyck ve Almon gecikme modeli ile koyun sütü üretiminde üretim- fiyat ilişkisinin analizi: Türkiye örneği. Akademik Bakış Dergisi. 50: 137-149.
• Çobanoğlu, F., 2010. Koyck – Almon yaklaşımları ile çilek üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Türkiye, 72-79.
• Çukur, T., Işın, F., Çukur, F., 2023. Cevizde üretim ile fiyat ilişkisinin analizi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi. 12(1): 101-106.
• Dikmen, N., 2006. Koyck-Almon yaklaşımı ile tütün üretimi ve fiyat ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(2): 153-168.
• Doğan, H.G., Gürler, A.Z., Ayyıldız, B., Şimşek, E., 2014. Patates üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin koyck yaklaşımı ile analitik olarak değerlendirilmesi (TR 71 bölgesi örneği). Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2(1): 42-46.
• Erdal, H., Erdal, G., Esengun, K., 2009. An analysis of production and price relationship for potato in Turkey: a distributed lag model application. Bulgarian Journal of Agricultural Science. 15(3): 243-250.
• Erdal, G., Erdal, H., 2008. Kuru soğanda üretim fiyat etkileşimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 25(1): 33-39.
• Erdal, G., 2006. Tarımsal ürünlerde üretim – fiyat ilişkisinin koyck yaklaşımı ile analizi (domates örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2: 21-28.
• FAO, 2023. Crops and livestock products, https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL, (Erişim tarihi:05.10.2023).
• Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (FAEM). 2023. Fındığın Tarihçesi, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/findik/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=26, (Erişim tarihi:05.10.2023).
• Fiskobirlik, 2023. Fındık Nedir, https://www.fiskobirlik.com.tr/findikdetay/Findik-Nedir.html, (Erişim tarihi:05.10.2023).
• Hasan, M.K., Khalequzzaman, K.M., 2015. Relationship between production and price of garlic in Bangladesh: an analysis by using distributed lag model. Bull. Inst. Trop. Agr., Kyushu Univ. 38: 31-38.
• Gujarati, D.N., 1999. Temel Ekonometri. (Çevirenler: Ü. Şenesen, G.G. Şenesen). Literatür Yayınları. 849 s. İstanbul.
• Gujarati, D.N., Porter, D.C., 1999. Basic Econometrics. McGraw-Hill/Irwin. 922 p. New York. İnan, İ.H., 2001. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Avcı Ofset. 319 s. Tekirdağ.
• Karkacıer, O., 1999. Genel Ekonomi (İktisada Giriş). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 6. 120s. Tokat.
• Mbise, M., 2016. Influence of expected farm-gate price on maize production in Ludewa district of Njombe region, Tanzania: estimation of koyck lag model. International Journal of Advanced Research. 4(12): 292-299.
• Özbay, N., Çelik, Ş., 2016. Türkiye’de karpuz üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin almon gecikme modeli ile incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi. 19(2): 141-146.
• Özçelik, A., Özer, O.O., 2006. Koyck modeliyle Türkiye’de buğday üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Tarım Bilimleri Dergisi. 12(4): 333-339.
• Özsayın, D., 2017. Investigation of production and price relationship in cow milk production by koyck model approach. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology. 5(6): 681-686.
• Turğut, U., Güler, D., Engindeniz, S., 2023. The analysis of the relation between production and price in sunflower by koyck model. Tarım Ekonomisi Dergisi. 29 (1): 57-64.
• TÜİK., 2023. Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1, (Erişim tarihi:05.10.2023).
• TÜİK., 2014. İstatistik Göstergeler 1923-2013, Ankara.