Sosyal Beceri Eğitiminin 60-69 Aylık Suriyeli Çocuklarının Sosyal Beceri, Problem Çözme ve Uyumlarına Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 2, 734 - 768, 28.10.2020

Betül Arabacıoğlu Pınar Bağçeli Kahraman

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sosyal Beceri Eğitimi Programının Suriye’den göçle gelen 60-69 aylık çocukların sosyal duygusal uyumları, sosyal problem çözme becerileri ve sosyal becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Öntest-sontest kontrol grubundan oluşan yarı deneysel desen araştırmada uygulanmıştır. Kilis ili Merkez ilçesinde yer alan bir anaokulundan 18 deney (9 kız, 9 erkek),16 kontrol (7 kız, 9 erkek) grubunda toplam 34 okul öncesi dönem çocuğu araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Araştırmada Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği (4-6 Yaş), Marmara Sosyal Duygusal Uyum Ölçeği ve Wally Çocuk Sosyal Problem Çözme Dedektiflik Oyun Testi uygulanmıştır. Bulgular, Sosyal Beceri Eğitim Programının Suriye’den göçle gelen çocukların sosyal duygusal uyumları, sosyal becerileri ve sosyal problem çözme becerileri üzerinde olumlu etkisi olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli çocuklar, Sosyal beceri eğitimi, Sosyal uyum, Sosyal problem çözme

The Effect of Social Skills Education on 60-69 Months Old Syrian Children’s Social Skills, Problem Solving and Adaptation

Öz

The purpose of this research is to examine the effect of social skills education on social skills, social and emotional adaptations and problem-solving skills of children who emigrated from Syria. The research was designed in quasi-experimental design with a pretest-posttest group. The study group of the research consists of experiment (9 female, 9 male) and control (7 female, 9 male) group totally 34 60-69 month old preschool period children who attend a preschool in the central district of Kilis. Social Skills Evaluation Scale (at the age of 4-6), Marmara Socio-Emotional Adaptation Scale and Wally Child Social Problem–Solving Detective Game Test were used. As a result of this research it was determined that Social Skills Education Program had a positive influence on social problem solving skills, social and emotional adaptations and social skills of children who emigrated from Syria.

Anahtar Kelimeler

Syrian Children, Social skills education, Social adaptation, Social problem solving

Kaynakça

• Anthony, K. I., Olu, O. I., & Bazza, M. B. (2020). Migration and children. Villanova Journal of Social Sciences, Arts and Humanities, 2(1), 91-95.
• Avcıoğlu, H. (2003). Okul öncesi dönemdeki çocuklarda sosyal becerilerin öğretilmesinde işbirlikçi öğrenme yöntemi ile sunulan öğretim programının etkililiğinin incelenmesi. OMEP Dünya Konsey Toplantısı Bildirisi, Ankara.
• Avcıoğlu, H. (2005). Etkinliklerle sosyal beceri öğretimi (2. baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Avşar, Z., & Kuter, F. Ö. (2007). Beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmesi (Uludağ Üniversitesi örneği). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 197-206.
• Balkar, B., Şahin, S., & Işıklı Babahan, N. (2016). Geçici eğitim merkezlerinde (GEM) görev yapan Suriyeli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1290-1310.
• Baysu, G. & Phalet, K. (2014). Avrupalı ikinci nesil Türk göç¬menlerin okul başarısı. Türk Psikoloji Yazıları, 17(34), 36-52.
• Block, K., Cross,S., Riggs, E., & Gibbs, L.(2014).Supporting schools to create an inclusive environment for refugee students. International Journal of Inclusive Education,18(12),1337-1355.
• Boz, M., Uludağ, G., & Tokuç, H. (2018). Aile Katılımlı sosyal beceri oyunlarının okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal becerilerine etkisi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 38(1), 137-158.
• Bülükbaşı, Z. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen çocukların gelişim özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, .
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can Yaşar, M., Uyanık Aktulun, Ö., Karaca, N., & Teke, H. (2018). Okul öncesi eğitimin 48-66 aylar arasındaki Suriyeli çocukların gelişimine etkisi. Electronic Turkish Studies, 13(27).
• Ceylan, R., & Yiğitalp, N. (2018). Aile Katılımlı ve Aile Katılımsız Sosyal Beceri Eğitiminin Çocukların Sosyal Becerilerine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 1119-1127.
• Choi, D.H. ve Kim, J. (2003). Practicing social skills training for young children with low peer acceptance: a cognitive-social learning model. Early Childhood Education Journal,31(1), 41-46.
• Çakan, A., Mercan, M., & Uzun, E. M. Okul öncesi kurumlarına devam eden mülteci çocukların sosyal-duygusal gelişimleri. Zorunlu Göçler Ve Doğurduğu Sosyal Travmalar, 267-386, https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/58635801/Zorunlu_Gocler_ve_Dogurdugu_Sosyal_Travmalar.pdf? adresinden 07.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Çelik, N. (2007). Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin sosyal uyum düzeylerine etkisi. Basılmamış Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çubukçu, Z., & Gültekin, M. (2000). İlköğretimde sosyal becerilerin gerçekleşme düzeyi. IX. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler, 1, 277-289.
• Dereli-İman, E. (2013). Çocuklar için sosyal problem çözme ölçeği’nin 6 yaş grubu için Türkiye uyarlaması ve okul öncesi davranış problemleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 479-498.
• Dervişoğlu Mavi, C. (2007). Okul öncesi kurumlarına devam eden 6 yaş çocuklarının, sosyal becerilerini ve problem davranışlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Durualp, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 160-172.
• Ekinci Vural, D. (2006). Okul öncesi eğitim programındaki duyuşsal ve sosyal becerilere yönelik hedeflere uygun olarak hazırlanan aile katılımlı sosyal beceri eğitimi programının çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erdoğan, M. M. (Ed.). (2017). " Kopuş" tan" Uyum" a kent mültecileri: Suriyeli mülteciler ve belediyelerin süreç yönetimi: İstanbul örneği. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Garton, A. F. & Pratt, C. (2001). Peer assistance in children’s problem solving. British Journal of Development Psychology, 19, 307-318.
• Göktaş, İ. (2015). Aile katılımı ve sosyal beceri eğitimi programlarının tek başına ve birlikte 4-5 yaş çocuklarının sosyal becerileri ve anne- çocuk ilişkileri üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Gözübüyük, AA., Duras, E., Dağ, H, & Arıca V. (2015). Olağan üstü durumlarda çocuk sağlığı. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6(3), 324-330.
• Gülay, H., & Akman, B. (2009). Okul öncesi dönemde sosyal beceriler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Güven, Y., & Işık, B. (2006). Beş yaş çocukları için marmara sosyal duygusal uyum ölçeği’nin (MASDU-5 yaş) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(23), 125-142.
• Hay, D. F., Payne, A. & Chadwick, A. (2004). Peer relations in childhood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45 (1), 84-108.
• Hek, R. (2005). The role of education in the settlement of young refugees in the UK: The experiences of young refugees. Practice, 17(3), 157-171.
• Honkanen, M. (2016). Mental health problems of child and adolescent refugees and asylum seekers: literature review. Bachelor's Thesis Degree Program in Nursing, Turku University of Applied Sciences, Finland.
• Józsa, K. & Barett, K., C. (2018). Affective and social mastery motivation in preschool as predictors of early school success: a longitudinal study. Early Childhood Research Quarterly, 45, 81-92.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2014). Kültürleşme ve aile ilişkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 17(34), 120-127.
• Kapıkıran, N. A., İvrendi, A. B., & Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 19-27.
• Karaağaç, F. C., & Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 530-568.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kılıç, K. M. ve Güngör Aytar, F. A. (2017). Erken çocuklukta sosyal becerilere sosyal beceri eğitiminin etkisi, sosyal becerilerle mizaç arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 42(192), 185-204.
• Kılıç, V.A., & Toker Gökçe, A. (2018).The problems of syrian students in the basic education in Turkey. European Journal of Social Sciences Education and Research,12 (1),215-227.
• Kim, M. J., Doh, H. S., Hong, J. S., & Choi, M. K. (2011). Social skills training and parent education programs for aggressive preschoolers and their parents in South Korea. Children and Youth Services Review, 33(6), 838-845.
• Kiremit, F., Akpınar, Ü., & Akcan, A. T. (2018). Teachers' views about syrian students’ adaptation to school. Kastamonu Education Journal, 26(6), 21-39.
• Kök, M., Tuğluk, M. N., & Bay, E. (2005). Okul öncesi eğitimin öğrencilerin gelişim özellikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 294-303.
• Kutnick, P., & Marshall, D. (1993). Development of social skills and the use of the microcomputer in the primary school classroom. British Educational Research Journal, 19(5), 517-533.
• Lane, K. L. (1999). Young students at risk for antisocial behavior: The utility of academic and social skills interventions. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 7(4), 211-223.
• Lau W. C. M. (2012). Can children’s social skills be enhanced through singin games in music lesson?, [Erişim: http://conference.nie.edu.sg/paper/Converted%20Pdf/ab00677.pdf, 02012].
• Levent, F., & Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. HAYEF Journal of Education, 14(1), 21-46.
• Lynch, S. A., & Simpson, C. G. (2010). Social skills: Laying the foundation for success. Dimensions of Early Childhood, 38(2), 3-12.
• Moinolnolki, N., & Han, M. (2017). No child left behind: What about refugees? Childhood Education, 93(1), 3-9.
• Möhlen, H., Parzer, P., Resch, F., & Brunner, R. (2005). Psychosocial support for war-traumatized child and adolescent refugees: evaluation of a short-term treatment program. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 39(1-2), 81-87.
• Oktay, A. (2007). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem (6. baskı). İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Okumura, T., & Usui, E. (2014). The effect of pension reform on pension-benefit expectations and savings decisions in Japan. Applied Economics, 46(14), 1677-1691.
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., Çakan, M., Çakmak, E. K., Özyürek, A., ... & Yurt, Ö. (2015). Okul öncesi sosyal beceri destek projesinde geliştirilen ölçme-değerlendirme araç ve yöntemlerinin tanıtımı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 74-83.
• Özger, B. Y., & Akansel, A. Okul Öncesi Sınıfındaki Suriyeli Çocuklar ve Aileleri Üzerine Bir Etnografik Durum Çalışması: Bu Sınıfta Biz De Varız!. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 942-966.
• Özyürek, A. ve Ceylan, Ş. (2011). Okul öncesi çocuklarda sosyal becerilerin desteklenmesi konusunda öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 99-114.
• Pekdoğan, S. (2016). Hikaye temelli sosyal beceri eğitim programının 5-6 yaş çocukların sosyal becerilerinin gelişimine etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 305-318.
• Pekdoğan, S., & Kanak, M. (2019). Okul öncesi eğitimin ilkokul sürecindeki sosyal davranışlara yansıması. Turkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(3), 906-916.
• Rose, A. (2019). The role of teacher agency in refugee education. The Australian Educational Researcher,46(1), 75-91.
• Sağlam, H. İ., & Kanbur, N. İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme önerisi. Göç Dergisi, 3(1), 65-81.
• Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sirin, S. R., & Aber, J. L. (2018). Increasing understanding for Syrian refugee children with empirical evidence. Vulnerable Children and Youth Studies.13 (1), 1-6.
• Sirin, S. R. & Rogers-Sirin, L. (2015). The educational and mental health needs of Syrian refugee children. Washington, DC: Migration Policy Institute
• Söhn, J., and V. Özcan. 2006. The educational attainment of turkish migrants in Germany. Turkish Studies 7 (1), 101-124
• Strekalova, E. (2012). Intercultural sensitivity of teachers working with refugee children. Yayımlanmamış doktora tezi. State University of New York at Buffalo.
• Şahin, B. K., Sak, R., & Şahin, İ. T. (2013). Parents’ views about preschool education. 2nd Cyprus International Conference on Educational Research. Procedia - Social and Behavioral Sciences 89, 288 -292.
• Tabachnick, B., & Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics, 6th International edition, Boston.
• Ugurlu, N., Akca, L., & Acarturk, C. (2016). An art therapy intervention for symptoms of post-traumatic stress, depression and anxiety among Syrian refugee children. Vulnerable Children and Youth Studies, 11(2), 89-102.
• Uluocak, G.P. (2009). Göç yaşamış ve yaşamamış çocukların okulda uyumu. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 35-44.
• UNICEF (2016).Türkiye’de kayıp bir kuşak oluşmasını önlemek. (Rapor Ekim).
• UNICEF (2018).Humanitarian situation report. (Report No.27). 1-30 Kasım.
• Uysal, A., & Balkan, İ. K. (2015). Sosyal beceri eğitimi alan ve almayan okul öncesi çocukların, sosyal beceri ve benlik kavramı düzeyleri açısından karşılaştırılması. Psikoloji Çalışmaları/Studies in Psychology, 35(1), 27-56.
• Uzman, N., & Kösten, R. (2016). Suriyeli akademisyenlerin bakış açısından Türkiye-Suriye ilişkileri ve sığınmacılar meselesi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 251-272.
• Uzun, E. M., & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Villares, E., Brigman, G. ve Peluso, P. R. (2008). Ready to learn: An evidence based individual psychology linked curriculum for prekindergarten through first grade. The Journal of Individual Psychology, 64(4), 403-415.
• Warnes, E. D., Sheridan, S. M., Geske, J., & Warnes, W. A. (2005). A contextual approach to the assessment of social skills: Identifying meaningful behaviors for social competence. Psychology in the Schools, 42(2), 173-187.
• Yıldız, V., Özkal, N., & Çetingöz, D. (2003).Okul öncesi eğitim alan ve almayan 7-8 yaş grubu çocuklarda yaratıcı potansiyelin değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi. 4 ( 13), 129-137.
• Yukay, M. (2006). Okul öncesi dönemdeki çocukların kişilerarası ilişkilerini geliştirmeye yönelik hazırlanmış sosyal beceri eğitimi programının değerlendirilmesi. I. Uluslararası Okulöncesi Eğitim Kongresi, 9-16.