1789 Sonrasından Günümüze Dans Temalı Afiş Tasarımları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, Ahmet Yakupoğlu Anısına Şehir, Sanat ve Tasarım Özel Sayısı, 37 - 50, 13.03.2019

Tuğba Gayret

Öz

1798 yılında taş
baskı (litografi) tekniğinin icadı ile ortaya çıkan farklı bir mecra olan afiş,
geçirdiği süreç içerisinde kuşkusuz pek çok farklı konunun sergilenmesine
öncülük etmiştir. Zamanla farklı baskı tekniklerine doğru yol alan süreç
içerisinde gelişim göstermiştir. Tarihte elde edilen ilk örneklerinin önemli
bir çoğunluğunda en sık rastlanan temalardan biri olan “Dans” teması, afiş
sanatçılarının en çok ürün verdiği konu olarak öne çıkmaktadır. Litografi baskı
tekniğinden 1980 sonrasında ise post modern eğilimler ve bilgisayarın devreye
girmesine kadar tüm tasarımların üretim süreçlerini doğrudan etkilenmiş, öznel
üslupların artmasını tetiklemiştir. Farklı ülkelerin 1789’dan 2000’li yıllara
değin sanatçıların afiş anlamında ürettikleri 350 görselin içerisinden
bulundukları dönemin tasarım dilini en iyi anlatan 22 eserin gruplandırılarak incelemeleri
yapılmıştır. Elde edilen eserler, afiş anlamında taş baskı tekniğinin ilk defa
ortaya çıktığı Fransa ile başlatılarak, grafik anlamında Dünya’da gelişen
görsel dillerin ve üslupların izini sürerek ilerletilmiştir. Bu anlamda Amerika,
İngiltere, Avusturya, İskoçya, Almanya, İtalya ve Türkiye gibi ülkelere ait
tasarımcılar; Jules Cheret, Toulouse Lautrec, Alphonse Mucha, Leonetto
Capiello, Kate Sampson, Armin Hofmann, Gülümser Aral Üretmen ve bazı anonim
tasarım çalışmaları incelenmiştir. Seçilen sanatçıların öncülüğünü yaptığı
çalışmalar dünyada pek çok ülkenin sanatçılarının eğlence kültürü açısından
önemli afiş örnekleri ortaya çıkarmasını sağlamıştır. Bu çalışmalar günümüz
çağdaş sanatlar alanının önemli grafik tasarım örnekleri olmuşlardır. Bu
noktadan hareketle, Dünya’da meydana gelen önemli olayların, sosyal ve kültürel
değişimlerin afişlere tasarım dili anlamında yansımalarının incelenmesi ve
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma içerisinde, bugüne kadar afiş
konusunda yapılmış grafik tasarım araştırmalarına “dans” teması üzerinden yeni
bir perspektif çizilmesine özen gösterilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Afiş, Dans, Grafik Tarihi, Sanat Tarihi, Tasarım

Dance Theme Poster Designs from 1789 to Contemporary

Öz

In 1798 lithography which emerged with the invention of the different
printing technique for poster art, with its own progress was leaded various
subjects’ displaying. After that time, its process carries towards the
development of new and saving printing techniques. In the first samples of that
posters, artists prefer to make some designs a significant majority of “dance”
theme. From lithography to 1980s, the postmodernist trends and the introduction
of the computer directly influenced the design of all production processes, has
triggered the rise of subjective styles. From 1789 to 2000s, from 350 selected
22 art pieces which are expressive design history ideally, designed by poster
artists of various countries, grouped and examined. This study initialized
France which is first country using lithography, move forward to world’s important
design styles and visual languages. In this sense, examined artists were; Jules
Cheret, Toulouse Lautrec, Alphonse Mucha, Leonetto Capiello, Kate Sampson,
Armin Hofmann, Gülümser Aral Üretmen and some anonym works from USA, England,
Austria, Scotland, Germany, Italy and Turkey. These artist’s poster works’
leading role created an importance in the entertainment culture of the world.
These selected art pieces are significant examples of contemporary art in
graphic design. From this point of view, the aim of this research is; crucial
events and how these social and cultural changes reflected various poster
design styles of the world, were investigated and analyzed. Research includes a
new perspective of poster researches of graphic design on the subject of
“dance” theme.

Anahtar Kelimeler

Poster, Dance, Graphic History, Art History, Design

Kaynakça

• Ades, D. (1984). The 20th-century poster: design of the Avant-Garde. New York: Abbeville Press.
• Akdenizli, F. (2008). 1960 sonrası Türk grafik tasarımında ulusal üslup sorunsalı. Yayınlanmamış sanatta yeterlilik tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• And, M. (2004). Türk tiyatro tarihi: başlangıcından 1983’e. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Artmonsky, R. (2012). The pleasures of printing. London: Artmonsky Arts.
• Artmonsky, R. (2013). Designing women: women working in advertising and publicity from the 1920s to the1960s. London: Artmonsky Arts.
• Bestley, R., & Noble, I. (2002). Up against the wall: International poster design. Hove: Roto Vision.
• Binder, J. (1934). Colour in advertising. London: The Studio.
• Bradshaw, P. V. (1926). Art in advertising. London: John Lane.
• Branaghan, S., & Chibnall, S. (2006). British film posters, an illustrated history. London: BFI Publishing.
• Clemence, W. (1930). Manual of postercraft. London: Blandford Press.
• Cuppleditch, D. (1994). The London sketch club. Middlesbrough: Alan Sutton Publishing.
• Edge, K. (1991). The art of selling songs: graphics for the music business. London: Futures Publications.
• Evans, M., & Palmer-Edwards, P. (2010). The art of British rock: 50 years of rock posters, Flyers and Handbills. London: Francis Lincoln.
• Farren, M. (1976). Get on down: a decade of rock and roll posters. London: Big O Publishing.
• Gallo, M. (1974). The poster in history. London: Hamlyn Publishing Group.
• Gossop, R.P. (1927). Advertising design. London: Chapman & Hall Ltd.
• Kobal, J. (1973). 50 years of movie posters. London: Hamlyn Publishing Group
• Lupton, E, (2015). How posters work. New York: Cooper Hewitt.
• Mott, T., & Greeves, S. F. (2010). Loud flash: British punk on paper. London: Haunch of Venison.
• Sheldon, C. (1927). Poster advertising. Leeds: Sheldons Ltd.
• Sheldon, C. (1937). A History of poster advertising. London: Chapman & Hall.
• The grattan book of famous British Posters 1889-1970. (1970). Banbury: Grattan.