İleriye Ket Vurma Bağlamında Kırgız Öğrencilerin Türkiye Türkçesini Öğrenmede Yaptıkları Hatalar

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2021 Yunus Emre ve Türkçe Yılı Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Özel Sayısı, 15 - 23, 13.05.2021

Gökcan Çelik Özkan Çelik

https://doi.org/10.47948/efad.897450

Öz

Türkçenin lehçeleri arasındaki benzerlikler ve ortaklıklar Türk soylu öğrencilerin Türkiye Türkçesini yüksek düzeyde öğrenmesine olanak tanır. Bununla birlikte, bu benzerlikler ve ortaklıklar, öğrenenlerin dil edinimi sürecinde dil yapılarını, sözcükleri ve kavramları kendi ana dillerinde doğrudan karşılaştırmalarına da neden olur. Bu da yapıları veya sözcükleri ilk öğrendiklerinde değil daha sonra hatırlamada çeşitli olumsuzlukları tetikleyebilir. Başka bir deyişle, öğrenci ana dilden kaynaklanan müdahaleden dolayı hedef dilin yapılarını unutabilir ve sonuç olarak hatalar yapabilir. Dört temel dil becerisi açısından bu hataların çoğu dil bilgisine bağlı olarak yazma becerisinde görülür. Öğrenme psikolojisine ait bir terimle açıklayacak olursak bu sorun dil öğreniminde ana dilin hedef dile ket vurması olarak tanımlanabilir.
Bu çalışmanın amacı, ileriye ket vurma bağlamında ana dili Kırgız Türkçesi olan öğrencilerin Türkiye Türkçesini öğrenmede (B2 düzeyinde) yaptıkları dil hatalarını incelemektir. Araştırmanın verileri, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Türkiye Türkçesi Koordinatörlüğüne bağlı hazırlık sınıflarında okuyan ve ana dili Kırgız Türkçesi olan Kırgız öğrencilerin yazılı anlatım kâğıtlarında yer alan hataların tespit edilmesiyle toplanmıştır. Tespit edilen hatalar kâğıtların bütünüyle değerlendirildiğinde sonuç olarak; Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki benzerlikler ve ortaklıklar nedeniyle öğrencilerin Türkiye Türkçesindeki bazı dil bilgisi yapılarını ve sözcükleri zaman zaman unuttuğunu ve ana dilin etkisiyle de hatalı kullanımlara başvurduklarını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk soylu, Türkçe öğretimi, Kırgız Türkçesi, ileriye ket vurma

Kaynakça

• Abdiyev, T. (2008). Kotormotaanuu ilimine kirişüü, Bişkek.
• Açık, F. (2008). Türkiye'de Yabancılara Türkçe Öğretilirken Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri.
• Aksan, D. (1998). Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları, Turkish Studies, S. 5(3), s. 728–749.
• Bacanlı, H. (2001). Gelişim ve öğrenme (4. Basım). Ankara: Nobel Yayın.
• Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe öğretiminde ilkeler, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 1(1), s. 19-30.
• Biçer, N, Alan, Y. (2019). Türk soylulara Türkçe öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (1) , 143-157 . DOI: 10.18069/firatsbed.538665
• Biçer, N. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ana dilinin etkisi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(14), 41-58.
• Candaş Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, S. 42(2), s. 265-277.
• Çağlar, A. (2018). Türk üniversitelerinde öğrenim gören Türk Cumhuriyetleri ve Akraba Toplulukları öğrencilerinin sorunları. Amme İdaresi Dergisi, 32(4), 132-169.
• Derman, S. (2010). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğreniminde karşılaştıkları sorunlar, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 29, s. 227-247.
• Doğan, Â. (1989). Yabancıların Türkçeyi öğrenirken karşılaştıkları güçlükler ve yaptıkları bazı hatalar, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 6(1-2), s. 259-261.
• Dolunay, S. K. (2005). Türkiye ve dünyadaki Türkçe Öğretim Merkezleri ve Türkoloji bölümleri üzerine bir değerlendirme, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Kongre Kitabı II. Cilt, s. 286-292.
• Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi, Türklük Bilimi Araştırmalar (TÜBAR) Dergisi, XIII-/2003-Bahar, s.151-154.
• Er, O., Biçer, N. & Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, S. 1(2), s. 51-69.
• Ergin, G. ve Türk, F. (2010). Türkiye’de öğrenim gören Orta Asyalı öğrenciler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 35-41. Göçer, A. (2009). Türkiye’de Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen lise öğrencilerinin hedef dile karşı tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, Turkish Studies, S. 4(8), s. 1298-1313.
• Günaydın, Y., Saydam, M., Erdem, A. & Aytan, T. (2020). Türkiye Türkçesi öğrenen Türk soylu öğrencilerin vatan kavramına ilişkin algıları. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 680-701.
• İşcan, A. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak önemi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, S. 2(4), s. 29-36.
• Karatay, H. & Kartallıoğlu, N. (2012). Kırgız öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğrenmeye ilişkin tutumları. Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 4, 1-11
• Köse, D. (2004). Yabancı dil öğretiminde ortak ölçütler ve TÖMER, Dil Dergisi, S. 125, s. 24-34. Morgan, C. (2006). Psikolojiye giriş. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Öksüz, A. (2011). Türk soylulara Türkiye Türkçesinin öğretiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri, Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi, S. 1(1), s. 72-84.
• Özyürek, R. (2009). Türk devlet ve topluluklarından Türkiye üniversitelerine gelen Türk soylu yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe öğrenimlerinde karşılaştıkları sorunlar, Turkish Studies, S. 4(3), s. 1819-1862.
• Selçuk, B. K. (2012). Türkçenin akraba dil olarak öğretiminde ket vurma stratejisi, 5. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı, 05-06 Temmuz 2012, Mersin.
• Ünlü, H. (2011). Türkiye’de ve dünyada Türkçenin yabancılara öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri”, Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi, S. 1(1), s. 108-116.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.