YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİMİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 90 - 110, 28.04.2024

Emine Caner Sema Yaşar

https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1446688

Öz

Enerji, insanlık tarihinin en önemli kaynaklarından biridir ve en temel ihtiyaçların başında gelmektedir. Ekonomik büyüme açısından gerekli araçlardan biri olarak kabul edilen enerjinin sürdürülebilirliğini sağlamak açısından çevre dostu olarak adlandırılan tükenmez güç kaynakları ciddi bir alternatif oluşturmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları enerji arzı açısından da büyük avantajlar sağlamaktadır. Çalışmada 1990-2019 dönemi Türkiye’de yenilenebilir enerji üretiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi Cobb-Douglas üretim fonksiyonu kullanılarak ARDL ve Toda-Yamamoto yaklaşımları ile incelenmiştir. ARDL testi neticesinde değişkenler arasında uzun dönemde pozitif yönlü bir ilişki olduğu yani yenilenebilir enerji üretiminin uzun dönemde iktisadi büyümeyi olumlu yönlü etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Nedensellik testine göre ise Türkiye ekonomisinde ilgili zamanda yenilenebilir enerji üretimi ile iktisadi büyüme arasında bir nedensellik ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Büyüme, Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi

THE IMPACT OF RENEWABLE ENERGY PRODUCTION
ON ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF TÜRKİYE

Öz

Energy is a fundamental human necessity and one of the most significant resources in human history. Ecologically friendly, or endless, power sources are a viable option when it comes to maintaining the sustainability of energy, which is regarded as one of the essential instruments for economic expansion. Renewable energy sources are also highly beneficial in terms of energy supply. In this study, the Cobb-Douglas production function is used to assess, using the ARDL and Toda-Yamamoto techniques, the effect of renewable energy generation on economic development in Turkey from 1990 to 2019. The ARDL test revealed that there is a long-term positive association between the variables, that is, the generation of renewable energy has a positive long-term impact on economic growth. The results of the causality test indicated that, during the relevant period, there was no causal link between the generation of renewable energy and economic development in the Turkish economy.

Anahtar Kelimeler

ARDL Bounds Test Approach, Economic Growth, Toda-Yamamoto Causality Analysis, Renewable Energy Production

Kaynakça

• Acaravcı, A., & Erdoğan, S., (2018). Yenilenebilir Enerji, Çevre ve Ekonomik Büyüme Ilişkisi: Seçilmiş Ülkeler Için Ampirik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13 (1), 53-64.
• Ağır, H., & Türkmen, S. (2020). Ekonomik Büyümeye Etkisi Bakımından Doğal Kaynaklar: Dinamik Panel Veri Analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19 (3), 840-852.
• Armeanu, D. Ş., Vintilă, G., & Gherghina, Ş. C. (2017). Does renewable energy drive sustainable economic growth? multivariate panel data evidence for EU-28 countries. Energies, 10(3), 381.
• Atems, B., & Hotaling, C. (2018). The effect of renewable and nonrenewable electricity generation on economic growth. Energy Policy, 112, 111-118.
• Aydın, F. F. (2010). Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 317-340.
• Bağcı, E. (2019). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Potansiyeli, Üretimi, Tüketimi ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 2 (4), 101-117.
• Bayraç, H. N. and Çildir, M. (2017). AB Yenilenebilir Enerji Politikalarinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (13), 201-212.
• Bento, J. P. C. and Moutinho, V. (2016). CO2 emissions, non-renewable and renewable electricity production, economic growth, and international trade in Italy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55, 142-155.
• Bhattacharya, M., Paramati, S. R., Ozturk, I., & Bhattacharya, S. (2016). The effect of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from top 38 countries. Applied Energy, 162 (15), 733-741. doi: https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2015.10.104
• Birol, Y. E. ve Demirgil, B. (2022). Rüzgâr Enerjisi Üretimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: AB-15 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 61, 305-327.
• Biswal, S. K. ve Barik, S. (2017). Interdependence & Integration between Futures and Spot Market: Empirical evidence in India. International Journal of Advance Research, Ideas and Innovations in Technology, 3 (3), 213-219.
• Brown, R. L., Durbin, J., & Evans, J.M. (1975). Techniques for testing the constancy of regression relationships over time. Journal of the Royal Statistical Society. Series B (Methodological), 37 (2), 149-192.
• Çomuk, P., & Ercoşkun, S. (2022). OECD Ülkelerinde Elektrik Üretiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 72-88. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı (2023). Bilgi Merkezi: Elektrik. Erişim Tarihi: 9.3.2023
• Erdoğan, S., Dücan, E., Şentürk, M., & Şentürk, A. (2018). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Ampirik Bulgular. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (2), 233-246.
• Galbraith, J. W. and Zinde-Walsh, V. (1999). On the distributions of Augmented Dickey Fuller statistics in processes with moving average components. Journal of Econometrics. 93, 25-47.
• Gürlük, S. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanabilir mi? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 85-99.
• İnan, İ., Akbulut, İ., & Aslan, E. (2018). Enerji Sorununun Çözümünde Yenilenemez ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Yeri ve Önemi. Türk Dünyası Araştırmaları, 120 (237), 11-40.
• Kantarmacı, S. ve Üçdoğruk Birecikli, Ş. (2020). Yenilenebilir enerji birincil üretiminin ekonomik büyüme ve işgücü üzerine etkisi: AB-28 Panel Veri Analizi. İzmir Yönetim Dergisi, 1 (1), 10-28.
• Khobai, H. (2018). The causal linkages between renewable electricity generation and economic growth in South Africa. MPRA Paper No. 86485, 1-21.
• Koç, Ü. ve Apaydın, Ş. (2020). İktisadi Büyüme ve Rüzgar Enerjisi: Seçilmiş G-20 Ülkeleri İçin Bir Analiz. Fiscaoeconomia, 4 (3), 595-612.
• Koç, E. ve Kaya, K. (2015). Enerji Kaynakları-Yenilenebilir Enerji Durumu. Mühendis ve Makina, 56 (668), 36-47.
• Koç, E., & Şenel, M. C. (2013). Dünyada Ve Türkiye’de Enerji Durumu-Genel Değerlendirme. Mühendis ve Makina, 54 (639), 32-44.
• Koyuncu, T., & Karabulut, T. (2021). Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma Ve Yeşil Ekonomi Açısından Yenilenebilir Enerji: Ampirik Bir Çalışma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17 (2), 466-482.
• Kuşkaya, S. (2023). Yenilenebilir Enerji Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kantil Regresyon ile Modellenmesi: ABD Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 234-245.
• Küçük, O. (2011). Faktör Esnekliği ve Ölçeğe Göre Getiri: Kobi’lerde Karşılaştırmalı Bir Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu Uygulaması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 353-362.
• Lopez, J. H. (1997). The power of the ADF test. Economic Letters, 57, 5-10.
• Mert, M. ve Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Najam, A., and Cleveland, C. J. (2003). Energy and sustainable development at global environmental summits: An Evolving Agenda. Environment, Development and Sustainability, 5, 117–138.
• Narayan, P. K. and Narayan, S. (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a cointegration framework. Economic Modelling, 22 (3), 423-438.
• Ohler, A. and Fetters, I. (2014). The causal relationship between renewable electricity generation and GDP growth: A study of energy sources. Energy economics, 43, 125-139.
• Oyeleke, O. J. and Akinlo, T. (2020). Energy generation and economic growth: empirical evidence from Nigeria. Environment, Development and Sustainability, 22(8), 7177-7191.
• Pesaran, H. M., Shin, Y., & Smith, R. (1996). Testing the existence of a long-run relationship. DAE Working Paper Series No. 9622. Department of Applied Economics, University of Cambridge.
• Pesaran, H.M., & Pesaran, B. (1997). Working with Microfit 4.0: interactive econometric analysis. Oxford Univ. Press, England.
• Pesaran, M. H. and Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis. In: Storm, S. (Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: the Ragnar Frisch Centennial Symposium (pp. 1–31). Cambridge: Cambridge Univ. Press.
• Pesaran, M.H., Shin, Y., & Smith, R.J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346. Shahbaz, M., Mutascu, M., & Azim, P. (2013). Environmental Kuznets Curve in Romania and the role of energy consumption. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 18, 165-173.
• Singh, N., Nyuur, R., & Richmond, B. (2019). Renewable energy development as a driver of economic growth: Evidence from multivariate panel data analysis. Sustainability, 11 (8), 2418.
• Szustak, G., Dąbrowski, P., Gradoń, W., & Szewczyk, Ł. (2021). The relationship between energy production and GDP: Evidence from selected European economies. Energies, 15 (1), 50. 1-11.
• Temiz Dinç, D., and Akdoğan, E. C. (2019). Renewable energy production, energy consumption and sustainable economic growth in Turkey: A VECM approach. Sustainability, 11 (5), 1273.
• TÜBİTAK. (2003). Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Paneli. Vizyon ve Öngörü Raporu, Ankara.
• Usta, C. (2016). Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme Ilişkisinin Bölgesel Analizi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 2 (2), 181-201. http://dx.doi.org/10.20979/ueyd.3166
• Usupbeyli, A. ve Uçak, S. (2018). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji-Büyüme İlişkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (4), 223-238.
• Ünüvar, İ. ve Keskinkılıç, S. (2020). Yenilenebilir Enerji ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: G20 Ülkeleri Örneği (2000-2016). Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16 (2), 251-266.
• Xu, H. (2016). Linear and Nonlinear Causality between Renewable Energy Consumption and Economic Growth in the USA. Zbornik Radova Ekonomskog Fakulteta u Rijeci : Časopis za Ekonomsku Teoriju i Praksu, 34 (2), 309-332.
• Yesevi, Ç. G. (2021). Türkiye’nin Enerji Stratejisi ve Enerji Görünümü. Ankara: 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü.