Diyarbakır İl Merkezi Sağlık Ocağı ve AÇSAP Merkezlerinde Ebe/Hemşirelerin Aşı Uygulamalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 3, 116 - 119, 01.02.2011

Gülhan Yiğitalp Melikşah Ertem Gülhan Yiğitalp

Öz

Amaç: Bu çalışma Diyarbakır il Merkezi Sağlık Ocağı ve AÇSAP merkezlerinde ebe/hemşirelerin aşı uygulamalarını de-
ğerlendirmek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Çalışmada 35 sağlık ocağı ve AÇSAP merkezinde çalışan 346 ebe/hemşirenin 80’i aşı odasında aşı yaparken
önceden hazırlanmış değerlendirme rehberi kullanılarak gözlendi. Ebe ve hemşirelerin soğuk zincir, aşı kaydı, aşı danış-
manlığı, enjeksiyon güvenliği başlıkları altında nasıl uygulama yaptıkları değerlendirildi. Değerlendirme formunda yer
alan her başlığa ebe/hemşirelerin ne düzeyde uydukları yüzde dağılımlarla hesaplandı.
Bulgular: İzlenen ebe/hemşireler soğuk zincir konusunda değerlendirildiğinde %98,8’inin aşıyı buz dolabından çıkarıp tekrar
yerine bıraktığı, %85,0’inin buz aküsüyle aşı temasını engellediği, %82,5’inin aşı nakil kabının bakımını sağladığı gözlendi.
Aşı kayıtları incelendiğinde; tüm bebeklerin 012’den aranıp bulunduğu ve yapılan aşıların 012’ye kayıt edildiği gözlendi.
Danışmanlık konusunda; sadece %25,0’inin anneye hangi aşıyı yaptığını söylediği, %48,8’inin aşı sonrası yan etkilerle ilgili
bilgi verdiği %3,8’inin anneye soru sorma fırsatı verdiği gözlenmiştir. Enjeksiyon güvenliği bakımından değerlendirildiğinde;
%27,5’inin aşı flakonunun plastik kısmına eli değdiği, %35,0’inin flakonun açılma saatini üzerine yazdığı gözlendi.
Sonuç: Sağlık ocağı ve AÇSAP merkezlerinde ebe/hemşirelerin özellikle aşı danışmanlığı konusunda yetersiz olduğu sonucuna
varılmıştır. Bunun yanında enjeksiyon güvenliğinde de yetersizlik söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Ebe/hemşire, aşı uygulama, soğuk zincir, aşı danışmanlığı, enjeksiyon güvenliği

Kaynakça

• Arvas, A. (2004). Aşılamada yapılan hatalar. Türk Pediatri Arşivi. 39: 9-13.
• Arvas, A. (2005). Aşının geleceği ve karşılaşılan sorunlar. Klinik Gelişim, 18(3): 89-95.
• Bosch-Capblanch, X., Ronveaux, O., Doyle, V., Remedios, V., Bchir, A. (2009). Accuracy and quality of immunization information systems in forty-one low income countries. Trop Med Int Health, 14(1): 2-10.
• Giraudon, I ve ark. (2009) Factors associated with incomplete vac- cination of babies at risk of perinatal hepatitis B transmission: A London study in 2006. Vaccine, 27(4): 2016-2022.
• Gökçay, G. Konukoğlu, R. (2005). Aşı uygulamalarında genel pren- sipler ve sık rastlanan sorunlar. Klinik Gelişim, 18(3): 4-10.
• Moylett, E. H. Hanson, C. I. (2004). Mechanistic actions of the risks and adverse events associated with vaccine administration. J Allergy Clin Immunol, 114(5): 1010-1020.
• Özkan, Ö., Çatıker, A. (2006). Bolu il merkezindeki çocukların aşı- lılık durumları ve engelleri. Sted,15(10): 171-178.
• Pai, H. H., Ko, Y. C. (1999). Vaccine storage practices in primary care physicians’ ofŞces in Taiwan. Kaohsiung J Med Sci,15(5): 274-279. Smith, P. J., Kennedy, A. M., Wooten, K, Gust, D. A., Pickering, L. K. (2006). Association between health care providers’ influence on parents who have concerns about vaccine safety and vaccination co- verage. Pediatrics, 118(5): 1287-1292.
• World Health Organization (WHO). (2001). Regional OfŞce for The Western PasiŞc. Plan of Action for Immunization Safety 2001- 2005. (http://www.wpro.who.int/internet/resources.ashx/EPI/docs/ Immunization/POA_ImmSafety2001-2005.pdf)
• World Health Organization (WHO). (2004). Injection Safety in Im- munization Services. Vaccine Preventable Diseases Bulletin.
• Yuan, L., Daniels, S., Naun, M., Brcic, B. (1995). Vaccine storage and handling. Knowledge and practice in primary care physici- ans’ofŞces. Can Fam Physician, 41: 1169-1176.