Trafik Kazalarının Zamansal ve Mekânsal İncelenmesi: Mersin Şehri Örneği

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 276 - 296, 27.10.2023

Zühal Diler Tamer Özlü Himmet Haybat

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1338005

Öz

Türkiye’de gün geçtikçe nüfusun artması ile birlikte araç sayısı da artmakta bu durum trafik kazalarında da artış yaşanmasına neden olmaktadır. Çalışmamızda Mersin ilinin ilçelerinde gerçekleşen trafik kazaları zaman, mekân ve zaman-mekân açısından analiz edilmiştir. Çalışmada 2015-2021 yılları arasındaki trafik kaza verileri değerlendirilmiştir. Veriler trafik şube müdürlüğünden ve trafik kaza tutanaklarından yararlanılarak elde edilmiştir. Kazaların mekânsal analizlerinde, vaka toplam, nokta yoğunluk araçları ve Anselin Local Moran I araçları kullanılırken, zamansal analizlerde ise kazaların saat, gün, ay, mevsim ve yıllara göre dağılımları analiz edilmiştir. Zaman-mekân analizlerinde ise Uzay Zaman Küpü, Sıcak Nokta Analizi araçları kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, ArcGIS yazılımının 10.8 sürümü ve ArcGIS Pro yazılımının 2.5 sürümü ile değerlendirilmiştir. Trafik kazalarının en fazla görüldüğü ilçeler merkez ilçe olarak da bilinen Yenişehir ve Akdeniz’de görülmektedir. Nüfus yoğunluğunun da fazla olduğu ilçelerde kazaların da fazla görülmesi olağandır. Nüfuslanmanın yanı sıra sanayi bölgeleri, çevre şehirlerle ulaşım sağlanan otoyollar en fazla kazanın yaşandığı diğer alanlardır. Yıllara göre kazaların değerlendirilmesinde 2020 yılının en az kazaya sahip olan yıl olarak belirlenmesi, pandemi nedeniyle sokağa çıkma yasaklarının getirilmiş olmasıdır. Trafik kazaları en fazla bahar ve yaz mevsimlerinde görülürken en az kış mevsiminde görülmektedir. Mekânsal olarak kazaların en yoğun yaşandığı noktalar, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Mersin-Antalya ve Mersin-Adana Yolu’dur.

Anahtar Kelimeler

Trafik Kazaları, Zamansal Analizler, Mekânsal Analizler, Mersin.

Kaynakça

• Ali Haidery, S., Ullah, H., Khan, N. U., Fatima, K., Rizvi, S. S. & Kwon, S. J. (2020). Role of big data in the development of smart city by analyzing the density of residents in Shanghai. Electronics, 9(5), 837. https://doi.org/10.3390/electronics9050837
• Ali, R., Khan, M. R. & Mehmood, H. (2017). Incidence of violence risk mapping using GIS: A case study of Pakistan. Journal of Geographic Information System, 9, 623-636. https://doi.org/10.4236/jgis.2017.96039
• Aronoff, S. (1989). Geographic information systems: A management perspective. Geocarto International, 4(4), 58-58. https://doi.org/10.1080/10106048909354237
• Burrough, P. A. (1986). Principles of geographical information systems for land resources assement. Geocarto International, 1(3), 54.
• Carter, J. R. (1989). On defining the geographic information system. In W. J. Ripple (Ed.), Fundamentals of geographic information systems: A compendium (pp. 3-7). American Society of Photogrammetry and Remote Sensing.
• Chrisman, N. R. (1999). What does “GIS” mean? Transactions in GIS, 3(2), 175-186. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1467-9671.00014
• Cınar, H. S. & Cermikli, B. (2019). Point density analysis with cognitive mapping technique: Istanbul-historical city center. Fresenius Environmental Bulletin, 28, 9192-9199. https://www.prt-parlar.de/download_feb_2019/
• Copernicus. (2022, 15 Aralık). Arazi kullanım verileri. https://land.copernicus.eu/local/urban-atlas/urban-atlas-2018
• Costache, R. & Popescu, C. (2013). The touristic accessibility in the Hunedoara County in terms of road network. Geographia Technica, 8, 1-12. http://technicalgeography.org/pdf/2_2013/01_costache.pdf
• Cowen, D. J. (1988). GIS versus CAD versus DBMS: What are the difference? Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 54, 1551-1555. https://www.asprs.org/wpcontent/uploads/pers/1988journal/nov/1988_nov_1551-1555.pdf
• Devine, H. A. & Field, R. C. (1986). The gist of GIS. Journal of Forestry, 84(8), 17-22.
• Dezman, Z., De Andrade, L., Vissoci, J. R., El-Gabri, D., Johnson, A., Hirshon, J. M. & Staton, C. A. (2016). Hotspots and causes of motor vehicle vrashes in Baltimore, Maryland: A geospatial analysis of five years of police crash and census data. Injury, 47, 2450-2458. https://doi.org/10.1016/j.injury.2016.09.002
• Geofabrik. (2022, 15 Aralık). Yol Verileri. https://download.geofabrik.de/europe/turkey.html
• Getis, A. & Ord, J. (1995). Local spatial autocorrelation statistics: Distributional issues and an application. State University Press, 27(4), 286-306. https://doi.org/10.1111/j.1538-4632.1995.tb00912.x
• Goodchild, M. F. (1992). Geographical information science. International Journal of Geographical Information Systems, 6(1), 31-45. https://doi.org/10.1080/02693799208901893
• Goodchild, M. F. (2018). Reimagining the history of GIS. Annals of GIS, 24(1), 1-8. https://doi.org/10.1080/19475683.2018.1424737
• Gregory, I. N. & Healey, R. G. (2007). Historical GIS: Structuring, mapping and analysing geographies of the past. Progress in Human Geography, 31(5), 638-653. https://doi.org/10.1177/0309132507081
• Haybat, H. & Karakaş, E. (2020). Relationship between daily activity areas and traffic accidents in İzmir City. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 429-454. https://doi.org/10.32003/igge.670506
• Kemp, K. K., Goodchild, M.F. & Dodson (1992). Teaching GIS in geography. The Professional Geographer, 44(2), 181-191. https://doi.org/10.1111/j.0033-0124.1992.00181.x
• Kendall, M. & Gibbons, J. D. (1990). Rank correlation methods. Oxford University Press.
• Kundakçı, E. (2014). Identification of traffic accident hot spots and their characteristics in urban area by using GIS (Tez No. 368771) [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kuo, P., Lord, D. & Walden, T. D. (2013). Using geographical information systems to organize police patrol routes effectively by grouping hotspots of crash and crime data. Journal of Transport Geography, 30, 138-148. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2013.04.006
• Kuşkapan, E., Alemdar, K. D., Kaya, Ö. & Çodur, M. Y. (2019). Traffic accidents caused by pedestrians in Turkey. International Journal for Traffic and Transport Engineering, 9(1): 118-126. https://doi.org/10.7708/ijtte.2019.9(1).09
• Levine, J. & Landis, J. D. (1989). Geographic information systems for local planning. Journal of the American Planning Association, 55, 209-220.
• Levine, N., Kim, K. & Nitz, L. (1995). Spatial analysis of Honolulu motor vehicle crashes: I. spatial patterns. Accident Analysis and Prevention, 27(5), 663-674. https://doi.org/10.1016/0001-4575(95)00017-t
• Li, Y., Abdel-Aty, M., Yuan, J., Cheng, Z. & Lu, J. (2020). Analyzing traffic violation behavior at urban ıntersections: A spatiotemporal kernel density estimation approach using automated enforcement system data. Accident Analysis and Prevention, 141, 105-509. https://doi.org/10.1016/j.aap.2020.105509
• Mann H. B. (1945). Nonparametric tests against trend. Econometrica, 13, 245–59. https://doi.org/10.2307/1907187
• Marti-Henneberg, J. (2011). Geographical information systems and the study of history. Journal of Interdisciplinary History, 42(1): 1-13. https://doi.org/10.1162/JINH_a_00202
• Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2023, 16 Temmuz). Kültür ve turizm bilgileri. https://mersin.ktb.gov.tr/# Mohammed, A. A., Ambak, K., Mosa, A. M. & Syamsunur, D. (2019). A review of the traffic accidents and related practices worldwide. The Open Transportation Journal, 13, 65-83. https://doi.org/10.2174/1874447801913010065
• Nitin, G. & Adnan, A. H. (2006). Exploring the relationship between development and road traffic injuries: A case study from India. European Journal of Public Health, 16(5), 487-491. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckl031
• Okafor, K., Azuike, E. & Okojie, P. (2017). The causes and prevalence of road traffic accidents amongst commercial long distance drivers in Benin city, Edo state, Nigeria. Nigerian Journal of Medicine, 26(3), 220-230. https://doi.org/10.4103/1115-2613.278844
• Okumuş, G. & Edelman, D. J. (2015). An indicator model of the spatial quantification and pattern analysis of urban sustainability: A case study of Cincinnati, Ohio. Current Urban Studies, 3, 231-240. https://doi.org/10.4236/cus.2015.33019
• Özlü, T., Haybat, H. & Zerenoğlu, H. (2021). Temporal and spatial analysis of traffic accidents: The case of Eskişehir city. International Journal of Geography Education (IGGE), 43, 136-158. https://doi.org/10.32003/igge.746447
• Parker, H. D. (1988). The unique qualities of a geographic information system: A commentary. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 54(11), 1547-1549.
• Peuquet, D. J. & Marble, D. F. (Eds.). (1990). Introductory readings in geographic information systems (1st ed.). CRC Press. https://doi.org/10.1201/b12579
• Poudel, K. (2007). Application of geographic information systems in the geographical research. The Third Pole, 5(7), 37-42. https://doi.org/10.3126/ttp.v5i0.1951
• Said, S. N. B. M., Zahran, E. M. M. & Shams, S. (2017). Forest fire risk assessment using hotspot analysis in GIS. The Open Civil Engineering Journal, 11, 786-801. https://doi.org/10.2174/1874149501711010786
• Sang, K. & Piovan, S. E. (2019, 10 Jul). The application of GIS in railway heritage management: The case of Yunnan-Vietnam railway [Conference presentation]. 29th International Cartographic Conference, Tokyo, Japan. https://doi.org/10.5194/ica-proc-2-110-2019
• Smith, T. R., Menon, S., Starr, J. L. & Estes, J. E. (1987). Requirements and principles for the implementation and construction of large-scale geographic information systems. International Journal of Geographical Information Systems, 1, 13-31. https://doi.org/10.1080/02693798708927790
• Sonti, S. (2015). Apllication of geographic information system (GIS) in forest management. Journal of Geography Natural Disasters, 5, 145. https://doi.org/10.4172/2167-0587.1000145
• Suphanchaimat, R., Sornsrivichai, V., Limwattananon, S. & Thammawijaya, P. (2019). Economic development and road traffic ınjuries and fatalities in Thailand: An application of spatial panel data analysis, 2012–2016. BMC Public Health, 19(1), 1449. https://doi.org/10.1186/s12889-019-7809-7
• Tümertekin, E. (1987). Ulaşım coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2023, 15 Temmuz). Türkiye’de gerçekleşen kazalara neden olan kusurlar. https://data.tuik.gov.tr/
• Waters, N. (2017). The international encyclopedia of geography. John Wiley & Sons.
• World Health Organization. (2018, 10 Aralık). Ölümle sonuçlanan kaza bilgileri. https://www.who.int
• Worrall, L. (1994). The role of GIS-based spatial amalysis in strategic management in local government. Computers, Environment and Urban Systems, 18(5), 323-332. https://doi.org/10.1016/0198-9715(94)90014-0
• Yardımcıoğlu, F. (2013). Ulaşım hizmetleri (Kamu hizmetleri perspektifi). Dora Yayıncılık.
• Yeh, A. G. & Chow, M. H. (1996). An integrated GIS and location–allocation approach to public facilities planning. Computers, Environment and Urban Systems, 20, 339–350. https://doi.org/10.1016/S0198-9715(97)00010-0
• Yeh, A. G. (1991). The development and applications of geographic information systems for urban and regional planning in the developing countries. International Journal of Geographical Information Systems, 5, 5-27. https://doi.org/10.1080/02693799108927828
• Yılmaz, İ., Erdoğan, S., Baybura, T., Güllü, M. & Uysal, M. (2009). Coğrafi bilgi sistemi yardımıyla trafik kazalarının analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7, 135-150.
• Zerenoğlu, H. (2020). Trafik kazalarının mekânsal analizi: Eskişehir örneği (Tez No. 633905) [Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Zou, X. & Vu, H. L. (2019). Mapping the knowledge domain of road safety studies: A scientometric analysis. Accident Analysis and Prevention, 132, 105-243. https://doi.org/10.1016/j.aap.2019.07.019