POLİSİYE KURMACA ÖZNE İLİŞKİSİ VE POLİSİYENİN YENİ ADI: POSTMODERN ESRAR

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 85 - 101, 20.03.2015

İmran Gür

Öz

Postmodern anlatı öznenin kurgusal, öznenin bilincinin kurulmuş ve kurulmakta olan bilinç olduğu iddiasının deneyimidir. Sanat öznenin kendine ait sırrı arayışında kurulmuş bilinç konumunda bulunmakta, arayışta tanıklık ve çözümleyicilik işlevi üstlenmektedir. Postmodern anlatının polisiyeyi kurmacanın temel unsurlarından biri olarak kullanması arayışın kendisi ve aranılan şeyin doğasının polisiyedeki esrar, gerilim, cinayet, öldürülme tehlikesi gibi unsurlarla aynı konumda bulunmasından kaynaklanmaktadır. Postmodern anlatıda bilinç yolculuğu kişinin deneyim anlarının içselleştirilmesi ve öznenin bu şekilde kurulmasına dayandığı için arayış içeri dışarı sınırının roman kişisinde tehdit unsuru olarak algılanması biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Bilinç yolculuğunda aranılan unsur “mutlak”, “esrar”, “yitik bellek”, ya da “kayıp merkez”dir. Bu nedenle postmodern anlatıda polisiye, metafizikle bağlantılıdır ve çoğunlukla tarihin üst kurgu olarak kullanıldığı arayışla yan yanadır. Anlatıda öldürülen, çalınan ya da kaybolan unsur postmodern öznenin, merkezi dağılmış bilincinin mutlakı olurken; sanat, kurgu bilinci olarak cinayeti ortaya çıkarmaya çalışan, gerçeğin peşinde olan bu özelliğiyle de arayışın en yakın tanığı olan unsur konumundadır. Cinayeti çözen dedektif, çalınan unsuru bulan görevli, esrarı çözen izsürücü bilinçtir. Postmodern esrar, sanatın dedektif titizliği ve polisiye gerilimle neyi, nasıl ve niçin aradığını sorguladığı, bilincin arayışının tamamına karşılık geldiği tanıklık konumunu ortaya çıkarmaktadır. Esrarı arayan öznenin bilinci öldürülmüştür. Özne arayışı boyunca kendine ait sırrı çalan hırsızı ya da kendisini öldüren katili aramaktadır.

Anahtar Kelimeler

Postmodern Özne, Sorgulama Bilinci, Kayıp Bellek, Esrar, Suç

Kaynakça

• Altındağ, R. (2006). “Harranilerin Teolojisinde Tanrı Tasavvuru”. A. Bakkal,
• (Ed.) I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, (ss.120-132). Konya: Şelale Matbaası, 123. Anar, İ. O. (2011). Puslu Kıtalar Atlası. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calvino, I. (1997). Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu. (Çev. Ülker İnce). İstanbul: Can Yayınları.
• Connor, S. (2001). Postmodernist Kültür. (Çev. Doğan Şahiner). İstanbul: YKY
• Dunn. G. R. (1998). Identity Crises: A Social Critique of Postmodernity.
• London: University of Minnesota Pres Minneapolis. Ecevit, Y. (2002). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. (2008). Orhan Pamuk’u Okumak.İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eco, U. (1993). Gülün Adı (Sonrası).(Çev. Şadan Karadeniz).İstanbul: Can Yayınları.
• Eco, U. (1996). Yorum Aşırı Yorum.(Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Can Yayınları.
• Esed, M. (2002). Kur’an Mesajı. (Çev. Cahit Koytak). İstanbul: İşaret Yayınları.
• Gökberk, M. (2002). Felsefe Tarihi.İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gündüz, Ş. (2006). “Manden/Sabii Geleneğinde Harran”. A. Bakkal. (Ed.) I.
• Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. Konya: Şelale Matbaası, 54-60. Güzel, E. (2012). “Umberto Eco’nun Gül’ün Adı Romanı ile Orhan Pamuk’un
• (Ed.) I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, (ss.120-132). Konya: Şelale Matbaası, 123. Anar, İ. O. (2011). Puslu Kıtalar Atlası. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calvino, I. (1997). Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu. (Çev. Ülker İnce). İstanbul: Can Yayınları.
• Connor, S. (2001). Postmodernist Kültür. (Çev. Doğan Şahiner). İstanbul: YKY
• Dunn. G. R. (1998). Identity Crises: A Social Critique of Postmodernity.
• London: University of Minnesota Pres Minneapolis. Ecevit, Y. (2002). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. (2008). Orhan Pamuk’u Okumak.İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eco, U. (1993). Gülün Adı (Sonrası).(Çev. Şadan Karadeniz).İstanbul: Can Yayınları.
• Eco, U. (1996). Yorum Aşırı Yorum.(Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Can Yayınları.
• Esed, M. (2002). Kur’an Mesajı. (Çev. Cahit Koytak). İstanbul: İşaret Yayınları.
• Gökberk, M. (2002). Felsefe Tarihi.İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gündüz, Ş. (2006). “Manden/Sabii Geleneğinde Harran”. A. Bakkal. (Ed.) I.
• Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. Konya: Şelale Matbaası, 54-60. Güzel, E. (2012). “Umberto Eco’nun Gül’ün Adı Romanı ile Orhan Pamuk’un
• Benim Adım Kırmızı Romanlarına Mukayeseli Bir bakış Denemesi”. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/2 (Spring 2012), 583-595.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu. (Çev. Sungur Savran). İstanbul: Metis Yayınları.
• Klaus S. (2012).Taş Devrinde Yaşam. Terra X Belgeseli. TRT 25.
• Mandel, E. (1996). Hoş Cinayet, Polisiye Romanın Toplumsal Bir Tarihi. (Çev. N. Saraçoğlu). İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• Megill, A.(2009). Aşırılığın Peygamberleri. (Çev. Tuncay Birkan).İstanbul: Ayraç Yayınları.
• Mitchell, W. J. (1994). Picture Theory.Chicago and London: The University of Chicago Pres.
• Mitchell, W. J. T. (1986).Iconology: Image, Text, Ideology. Chicago and London: The University of Chicago Pres.
• Moran, B. (1991). “Bir Cinayet Romanı ve Postmodern Polisiye”.Çağdaş Türk
• Dili Eleştiri Özel Sayısı, 45/46 (Kasım/Aralık 1991), 445-52.
• Nietzsche, F. (2005). Tragedyanın Doğusu. (Çev. Mustafa Tüzel). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Ong, W. J. (1995). Sözlü ve Yazılı Kültür. (Çev. Sema Postacıoğlu). İstanbul: Banon Yayınları.
• Pamuk, O. (1994). Yeni Hayat. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (1998). Benim Adım Kırmızı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Üşür, S. S. (1997). İdeolojinin Serüveni. Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan
• Söyleme.Ankara: İmge Yayınevi. Yakıt, İ. (2006). “Ebced Düzeninde Rakam-Harf İlişkisinin Tarihi Gelişimi ve Hermetizm”. I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran
• Okulu Sempozyumu, (ss. 60-84), Konya: Şelale Matbaası. Yuhanna. (1996). İncil, 1. Bölüm. İstanbul: Kaya Basım Dağıtım.