Mirastan İvazlı Feragat Edenin ve Mirasçılarının Tereke Alacaklılarına Karşı Sorumluluğu

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: 2, 411 - 436, 02.10.2023

Doruk Gönen

https://doi.org/10.26650/mecmua.2023.81.2.0004

Öz

Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakan ile muhtemel mirasçısı arasında yapılan ve muhtemel mirasçının miras hakkından kısmen ya da tamamen vazgeçmesini konu edinen sözleşmedir. Mirastan feragat sözleşmesi yaparak miras hakkından vazgeçen tarafın bunun karşılığında bir ivaz alıyor olması halinde, mirastan ivazlı feragat sözleşmesi kurulur. Bu sözleşme, mirasın açılması anında tereke borçlarının terekeden karşılanamıyor olması halinde alacaklıların zarara uğramasına sebep olabilir. İşte TMK m 53O düzenlemesi, tereke alacaklılarının zararına olan bu durumu ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Hükme göre, mirasın açılması anında tereke borçları terekeden karşılanamıyor ve borçlar mirasçılar tarafından da ödenmiyorsa, feragat eden ve mirasçıları, tereke alacaklılarına karşı, feragat karşılığında miras bırakanın ölümünden önceki beş yıl içinde almış oldukları değerden, mirasın açılması anındaki zenginleşmeleri tutarında sorumludurlar. Görüldüğü üzere, TMK m 530’un uygulanması için öncelikle mirasın açılması anından tekenin borçları karşılayamıyor olması gerekir. Hükmün uygulanmasının ikinci şartı, terekeden karşılanamayan borçların, mirasçılar tarafından da ödenmiyor olmasıdır. Tereke alacaklıları, alacaklarının yasal veya atanmış mirasçılar ya da üçüncü kişi tarafından ödeniyor olması halinde, feragat edene başvuramaz. Hükmün uygulanmasının üçüncü şartı, mirastan ivazlı feragat edene, miras bırakanın ölümünden önceki beş yıl içinde feragat sözleşmesi gereği bir kazandırmada bulunulmuş olmasıdır. Bu şartların gerçekleşmesi halinde, öncelikle feragat eden kişinin, onun hayatta olmaması halinde ise mirasçılarının tereke alacaklılarına karşı sorumluluğu doğar. Ancak tereke alacaklılarına karşı olan bu sorumluluk sınırlıdır. Öncelikle, tereke alacaklıları, alacaklarının terekeden ve diğer mirasçılardan karşılanmayan kısmı için talepte bulunma hakkına sahiptir. Ayrıca, feragat edenin ve mirasçılarının tereke alacaklılarına karşı sorumluluğu, feragat için miras bırakanın ölümünden önceki beş yıl içinde miras bırakandan almış oldukları karşılığın malvarlıklarında yarattığı ve mirasın açılması anında halen mevcut zenginleşmeleri ile sınırlıdır. Sorumluluğun kapsamının belirlenmesinde, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.

Anahtar Kelimeler

Mirastan İvazlı Feragat Sözleşmesi, Mirastan Feragatin Hükmü, Tereke Alacaklıları, Tereke Alacaklılarının Korunması, Feragat Edenin Tereke Borçlarından Sorumluluğu

Responsibility of the Onerous Inheritance Waiver and Its Heirs Against the Inheritance Creditors

Öz

An inheritance waiver agreement is a contract between the deceased and the probable heir and deals with the partial or complete renunciation of the inheritance right of the presumptive heir. If the party waiving their inheritance right receives a benefit in return for making a waiver agreement, this contract may cause creditors to suffer losses if the debts of the estate cannot be met from the estate. Article 530 of the Turkish Civil Code aims to eliminate this detriment to the creditors of such an estate. According to the article, if the debts of an estate cannot be met by the estate at the time the inheritance proceedings begin and the debts are not paid by the heirs, the waiver and heirs become liable to the creditors of the estate to the amount of their enrichment at the time the inheritance proceedings begin regarding the wealth they had received in the five years prior to the death of the deceased in return for the waiver. As can be seen, in order to implement Article 530 of the Turkish Civil Code, the estate must first of all be unable to meet the debts at the time the inheritance proceedings begin. Secondly, any debt that cannot be met from the estate must also not be paid by the heirs. The third condition for implementing the provision of Article 530 is that a gain must have been made by the person renouncing the inheritance in accordance with the waiver agreement and within five years prior to the death of the deceased.

Anahtar Kelimeler

Inheritence Waiver, Renunciation of Inheritance, Inheritance Creditors, Protections for Estate Creditors, Inheritence Waiver Responsibilities

Kaynakça

• Abbet S, Commentaire romand, Pichonnaz - Foex - Piotet (Editeurs), Code civil IIArt. 457 - 977 CC - Art. 1 - 61 Tit. fin. CC (Helbing Lichtenhahn, Bâle 2016). google scholar
• Akça N, İvazlı Miras Sözleşmeleri, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Ankara 2020). google scholar
• Antalya O G, Mirastan Feragat Sözleşmesi (Alkım 1999). google scholar
• Antalya G, Miras Hukuku (4. Baskı, Seçkin 2019). google scholar
• Ayan M, Miras Hukuku (10. Baskı, Adalet 2020). google scholar
• Aybay A, Miras Hukuku Dersleri (Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 2002). google scholar
• Baygın C, Türk Miras Hukukunda Alacaklıların Korunması (Seçkin 2005). google scholar
• Bıçakçı L, Mirastan Feragat Sözleşmesi (Vedat 1999). google scholar
• Çabri S, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574) Cilt-I (2. Baskı, On İki Levha 2022). google scholar
• Dinçer S S, Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Hukuki Sonuçları, Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (İstanbul 2009). google scholar
• Dural M ve Öz T, Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku (18. Bası, Filiz, İstanbul 2022). google scholar
• Engin B İ, ‘Zümrede Halefiyet İlkesi Işığında Mirastan Feragatin Altsoya Etkisi (TMK 528 III Kuralının Anlamı)’, iç Saibe Oktay Özdemir, Azra Arkan Serim ve Atilla Altop (edr), Prof. Dr. Galip Sermet Akman’a Armağan (Filiz 2020) 347-370. google scholar
• Eren F ve Yücer Aktürk İ, Türk Miras Hukuku (4. Baskı, Yetkin 2021). google scholar
• Gençcan Ö U, Miras Hukuku (3. Baskı, Yetkin 2016). google scholar
• Guinand J ve Stettler M, Droit civil: Successions (art. 457-640 CC) (Cinquieme edition, Editions Universitaires Fribourg 2003). google scholar
• Günay E, Miras Hukukunda Mirasçıların Sorumluluğu ve Alacaklıların Korunması (Seçkin 2019). google scholar
• Hatemi H, Miras Hukuku (9. Baskı, XII Levha 2021). google scholar
• İmre Z ve Erman H, Miras Hukuku (13. Bası, Der, İstanbul 2017). google scholar
• İnan A N, Ertaş Ş ve Albaş H, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku (11. Bası, Seçkin 2022). google scholar
• İşgüzar H, Demir M ve Yılmaz S, Miras Hukuku (Yetkin 2019). google scholar
• Kılıçoğlu A, Miras Hukuku (10. Bası, Turhan 2019). google scholar
• Kocayusufpaşaoğlu N, Miras Hukuku (3. Bası, Filiz 1987). google scholar
• Oğuzman M K, Miras Hukuku (6. Bası, Filiz 1995). google scholar
• Özkan H, Türk Medeni Yasası ve Uygulaması 5. Cilt Miras Hukuku (Legal 2017). google scholar
• Öztan B, Miras Hukuku (11. Bası, Yetkin 2020). google scholar
• Özuğur A İ, Türk Medeni Kanunundan Önce ve Sonra Miras Hukuku Cilt 2 (4. Baskı, Seçkin 2016). google scholar
• Piotet P, Traite de droit prive suisse Tome IV Droit successoral (Editions Universitaires Fribourg 1975). google scholar
• Piotet P, Precis de droit successoral (Deuxieme edition, Stâmpfli 1988). google scholar
• Sarı Fidan Ö, ‘Mirasçılık Sıfatını Kaybedenlerin Miras Ortaklığı İle İlişkileri’, (2015) 19 (2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 149-164. google scholar
• Serozan R ve Engin B İ, Miras Hukuku (8. Baskı, Seçkin 2022). google scholar
• Şener E, ‘Miras Hukukunda Alacaklıların Korunması’, (1977) 3 (1) Yargıtay Dergisi 115-134. google scholar
• Tuor P, Le code civil suisse (Editions polygraphiques, Zürich 1942). google scholar
• Yakuppur S, ‘Yargı Kararları Işığında Mirastan Feragat Sözleşmesine İlişkin Değerlendirmeler’, iç Tuğçe Tuzcuoğlu ve A. Hulki Cihan (edr), Yargıtay Kararları Işığında Güncel Medeni Hukuk Problemleri Sempozyumu Bildirileri (XII Levha 2019) 489-504. google scholar
• Kazancı İçtihat Bilgi Bankası google scholar