Millî Eğitim Bakanlığı İnceleme-Soruşturma Rehberinin Yasal Belgeler ve Muhakkiklik (Denetçilik) Görevi Temelinde İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 3, 1884 - 1909, 31.12.2023

Ahmet Bulut Erdal Toprakcı

https://doi.org/10.17679/inuefd.1389406

Öz

Okul müdürleri, eğitim denetmenlerinin (müfettişlerinin) yaptığı inceleme ve soruşturma görevinin aynısını muhakkiklik (denetçilik) görevi adı altında yapmaktadır. Bu süreçte okul müdürlerinin yararlanabilecekleri kaynakların başında İnceleme Soruşturma ve Ön İnceleme Rehberi gelmektedir. Bu açıdan söz konusu rehberin ilgilerce nasıl kullanıldığı ve yasal belgelerle ilişkisi önemlidir. Araştırmada, en az bir kez muhakkiklik görevi yerine getirmiş okul müdürleri ile eğitim denetmenlerinin (müfettişlerinin); muhakkiklik görevi ve Millî Eğitim Bakanlığı İnceleme Soruşturma ve Ön İnceleme Rehberi’ne ilişkin görüşlerini belirlemek ve rehberi yasal belgeler temelinde analiz etmek amaçlanmıştır. Araştırmada nitel desende iki yöntemden yararlanılmıştır. Rehbere ilişkin görüşlerin alınması “görüşme yöntemi” ve “rehberin ve ilişkili yasal belgelerin incelenmesi” ise doküman incelemesi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Buna göre çalışma dokümanı, İnceleme Soruşturma ve Ön İnceleme Rehberi iken; çalışma grubu, İzmir ili Buca, Bornova, Gaziemir, Karabağlar, Konak ilçelerinde görevli okul müdürleri arasından amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitleme ile belirlenen daha önce en az bir defa muhakkiklik görevi yürütmüş 14 okul müdürü ve 6 müfettiştir. Araştırmanın görüşme aşamasında sonuç olarak; okul müdürlerinin muhakkiklik görevini angarya bir iş olarak gördükleri, kendilerini muhakkiklik konusunda yetersiz hissettikleri, soruşturma rehberinin bilinirliğinin düşük olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın doküman analizi kısmında ise rehberin büyük oranda güncel olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak muhakkiklik görevin ya müdürlerden alınması ya da daha profesyonel yapılabilmesi adına eğitimleri ve görevleri kapsamına alınması ile İnceleme Soruşturma ve Ön İnceleme Rehberinin yasal ve alanyazınsal belgeler temelli sürekli güncellenmesi önerilerinde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

eğitim denetimi, soruşturma rehberi, okul müdürü, müfettiş, yasal belge

Etik Beyan

EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ KURULU tarafından 28.07.2021 tarih 09 / 08 sayışı karar ve PROTOKOL NO: 1041 ile etik izin alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

1041

Teşekkür

Görüşmemize katılım gösteren bütün katılımcılara teşekkür ediyoruz.

An Analysis of the Ministry of National Education's Investigation Guide Based on Legal Documents and the Duty of Inspectorate

Öz

School principals perform the same examination and investigation duties as educational supervisors under the name of the duty of inspector. In this process, one of the most important resources that school principals can benefit from is the Guide to Investigation and Preliminary Investigation. In this respect, it is important how this guide is used by those concerned and its relationship with legal documents. In this study, it was aimed to determine the opinions of school principals and education supervisors (inspectors) who have performed at least one duty as an investigator about the duty as an investigator and the Ministry of National Education's Guidelines for Investigation and Preliminary Investigation and to analyze the Guidelines based on legal documents. Two methods in qualitative design were utilized in the study. The "interview method" was used to obtain opinions on the guide and the "examination of the guide and related legal documents" was carried out by document analysis method. Accordingly, while the study document was the Guideline for Investigation and Preliminary Investigation, the study group consisted of 14 school principals and 6 inspectors who had served as an investigator at least once before, who were selected from among the school principals working in Buca, Bornova, Gaziemir, Karabağlar, Konak districts of Izmir province by maximum variation among purposive sampling methods. In the document analysis part of the research, it was concluded that the guide is largely outdated. Based on the results of the research, it was suggested that the duty of being an investigator should either be taken from the principals or be included in the scope of their training and duties to make it more professional, and that the Investigation and Preliminary Investigation Guide should be constantly updated based on legal and literary documents.

Anahtar Kelimeler

educational supervision, MoNE’s investigation guide, school principal, inspector, legal document

Proje Numarası

1041

Kaynakça

• Akbal, I. ve Toprakçı, E. (2021). İlkokul denetim rehberi’nin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 171-189.
• Akçay-Güngör, A. (2020). Özel öğrenci etüt eğitim merkezi rehberlik ve denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 90-109.
• Altunay, E. ve Özer, M. (2021). Okul öncesi eğitim kurumları rehberlik ve denetim rehberinin incelenmesi. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi (E-UPAD), 1(2), 1-21.
• Aslan, H. (2019). Eğitim Denetimi. Mart 30, 2022 tarihinde Docplayer: https://docplayer.biz.tr/108269659-Egitim-denetimi-dr-ogr-uyesi-huseyin-aslan.html adresinden alındı
• Ayvaz, M. (2017). Okul müdürlerinin muhakkiklik görevine ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Başar, H. (2004). Okulda denetim. Y. Özden içinde, Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi-nitelikli okul. Ankara: Feryal Matbaası.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Douz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Beytekin, O. F. ve Kaynar, E. (2021). Rehberlik araştırma merkezi denetim rehberinin incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 89-103.
• Çelebi, N., Övür, M. ve Eravcı, F. (2017). Soruşturma grubunda görev yapan il eğitim denetmenlerinin süreç içinde karşılaştıkları sorunlar. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 1-30.
• Çelik, İ. (2010). Eğitim müfettişlerinin inceleme ve soruşturma sürecinde yaptıkları hatalar. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çoban, D. ve Konan, N. (2012). Eğitim müfettiş yardımcıları eğitimi kursunda yer alan konular ve ayrılan sürelere ilişkin eğitim müfettiş yardımcılarının görüşleri, IV. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 31 Mayıs- 02 Haziran 2012, Muğla Üniversitesi, s: 82.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3. Baskı). (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Çuhadaroğlu, E. O, ve Yılmaz, K. (2007). Sınıf içi gözlem araç ve teknikleri: kavramsal bir çözümleme. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 77-97.
• Dal, S. (2019). Okul müdürlerinin muhakkiklik görevine ilişkin görüşleri (Bağcılar, Bakırköy, Başakşehir, Esenler ve Zeytinburnu örneği). Yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demirtaş, H. ve Akarsu, M. (2016). Öğretmen teftişini müfettiş yerine okul müdürünün yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 69-93.
• Denetim Hizmetleri Başkanlığı. (2015). İnceleme ve Soruşturma Rehberi. Ankara: T.C. sağlık Bakanlığı Denetim Hizmetleri Başkanlığı.
• Deniz, M., ve Kumru, S. (2022). Hizmet içi eğitim değerlendirmesi ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. Vizyoner Dergisi, 13(33), 325-339.
• DMDY (2021) Devlet memurları disiplin yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete (31470, 30 Nisan 2021).
• Devlet Memurları Kanunu . (1965). 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu. T. C. Resmi Gazete, 12056.
• Doğan, K. C. (2015). Yönetimin bir fonksiyonu olarak denetim ve kamu yönetimindeki yeri. Ombudsman Akademik Dergisi(3), 107-141.
• Düztepe, H. (2019). Öğretmen, yönetici ve müfettişlerin okul müdürlerinin muhakkiklik görevlerine ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Ekinci, H. ve Sabancı, A. (2020). Okul müdürlerinin soruşturma görevlerini yerine getirirken karşılaştıkları sorunlar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 138-154.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Han, A., & Demirtaş, H. (2023). Okul müdürlerinin muhakkik olarak görevlendirilmelerinin okuldaki yönetim işleri ile inceleme ve soruşturma işlemlerine olan etkileri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(3), 1-19. Erişim: http://www.e-ijer.com/tr/pub/issue/78474/1215004
• Kahraman, H. (2020). Öğretmenevleri, öğretmenevi ve akşam sanat okulları denetim rehberinin yasal metinler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 123-138.
• Karakaş, A. ve Kırbaç, M. (2019) Müdürlerin güç temelinin öğretmenlerin mesleğe yönelik tutumuna etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (12), 36-65.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kış, A., Konan, N. ve Sönmez, H. (2011). Öğretmen teftiş formlarının değerlendirilmesi, III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, Mersin Üniversitesi, Çiftlikköy Kampüsü, Mersin, ss. 558-570.
• Konan, N., Kış, A. ve Demir, A. (2011). Yönetici teftiş formlarının değerlendirilmesi, III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, Mersin Üniversitesi, Çiftlikköy Kampüsü, Mersin, ss. 571-582.
• Konan, N., Kış, A. ve Kırbaç, M. (2011). Eğitim müfettiş yardımcıları eğitimi kursuna ilişkin eğitim müfettiş yardımcılarının görüşleri, III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, Mersin Üniversitesi, Çiftlikköy Kampüsü, Mersin, ss. 132-146.
• Konan, N. ve Oğuz, V. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmen teftiş formundan aldıkları puanların analizi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 123-136.
• Konan, N. ve Oğuz, V. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmen teftiş formunda yer alan değerlendirme ölçütlerine ilişkin görüşleri, Electronic International Journal of Education, Arts, and Science, 1(1), 62-76.
• MEB. (2006). İnceleme soruşturma ve ön inceleme rehberi. Ankara: Teftiş Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• MEB. (2021). 2020 Yılı İdare faaliyet raporu. Ankara: Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• Memişoğlu, S. P. ve Tabak, I. (2021). Maarif müfettişlerin görüşlerine göre eğitim denetiminde yaşanan sorunlar. Ege Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 34-61.
• Memurlar ve Diğer Kamu görevlilerinin yargılanması hakkında kanun. (1999). T.C. Resmi Gazete (23896, 4 Aralık 1999).
• Memurlar ve Diğer Kamu görevlilerinin yargılanması hakkında kanunun uygulaması ıle ilgili olarak içişleri bakanliğınca yürütülecek ışlemlere ılişkin yönerge. (2000). Yönerge.
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. (2014). T.C. Resmi Gazete (29072, 26 Temmuz 2014).
• Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim kurumları yönetmeliği. (2013). T.C. Resmi Gazete (28758, 7 Eylül 2013).
• Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun. (2016). T.C. Resmi Gazete (29913, 9 Aralık 2016).
• Ölmez Ceylan, Ö. ve Algam, E. (2020). İl/İlçe milli eğitim müdürlükleri denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 179-198.
• Ölmez Ceylan, Ö. ve Yaldız, H. (2021). Özel çeşitli kurslar denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın açısından incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 53-67.
• Özdemir, N. ve Altuntaş, F. (2020). Denetimde standartlaşma çabaları: Motorlu taşıt sürücüleri kursu denetim rehberi örneği. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 79-89.
• Özdemir, N. Özkanlı, A., ve Altuntaş, F. (2021). Halk eğitim merkezi denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 124-140.
• Özmen, F. ve Şahin, Ş. (2010). İlköğretim müfettişlerinin soruşturma görevini yerine getirirken karşılaştıkları sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi(15), 92-109.
• Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. (2003). İnceleme Soruşturma mevzuatı ile uygulama usul ve esasları. Ankara: Muhakkiklik Hizmet İçi Eğitim Semineri.
• Şirin, A. ve Dal, S. (2019). Okul müdürlerinin muhakkiklik görevine ilişkin görüşleri: Bağcılar, Bakırköy, Başakşehir, Esenler ve Zeytinburnu örneği. Journal of Istanbul Aydın University, 11(3), 215-240.
• Taş, H. ve Şeker, S. (2020). Okul yöneticilerine verilen inceleme soruşturma görevlerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. Kastamonu Education Journal, 28(6), 2450-2464.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• TDK. (2022). Güncel türkçe sözlük. 2022 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Teftiş Kurulu Başkanlığı. (2019). Bakanlık maarif müfettişleri görev standartları. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı.
• Tonbul, Y. ve Ata Çiğdem, F. (2020). Bilsem denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 36-62.
• Toprakçı, E. (2017). Sınıf yönetimi. (3.baskı) Ankara: Pegem Akademi.
• Toprakçı, E. ve Bakır, D. (2020). Yabancı, azınlık ve milletlerarası okullar denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 16-35.
• Toprakçı, E. ve Bulut, A. (2021). Ortaokul denetim rehberinin alanyazın ve yasal belgeler temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 16-35.
• Toprakçı, E. ve Özerten, K. N. (2020). Özel öğrenci yurtları denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelinde incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 199-216.
• Toprakçı, E. Çakırer, I., Bilbay, A., Bağcivan, E., ve Bayraktutan, İ. (2010). Kuram ve uygulamada egitim denetmenleri meslek etiği. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 5(1), 14-23.
• Turan, S. ve Çil, T. (2021). Lise ve dengi okullar denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın temelli incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(2), 55-75.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9 b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldırım, N. (2015). İnceleme soruşturma açısından okul müdürlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi(5), 418-433.