Osman Hamdi Bey’in Resimlerindeki Motiflerde Stilizasyon ve Anlam

Yıl 2024, Sayı: 21, 565 - 586, 31.01.2024

Evrim Özeskici

https://doi.org/10.26650/artsanat.2024.21.1213545

Öz

Bu çalışmanın amacı, Osman Hamdi Bey’in resimlerindeki motiflerde stilizasyon ve anlam ilişkisini irdelemektir. Ayrıca Osman Hamdi Bey’in resimlerinde ne gibi anlamlar ortaya çıktığını, sanatçının çağdaşlarıyla ortak ve ayrılan noktalarının neler olduğunu fark etmek araştırmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Çalışmanın kapsamı, Osman Hamdi Bey’in Ab-ı Hayat Çeşmesi, Silah Taciri ve Mimozalı Kadın isimli resimleriyle sınırlandırılmıştır. Konu ile ilgili olarak Osman Hamdi Bey’in çağdaşları Şeker Ahmet Paşa’nın ve Nazmi Ziya Güran’ın resim çözümlemelerine de yer verilmiştir. Böylece aynı dönemde yaşayan ve üç farklı üslup özellikleri gösteren sanatçıların eser çözümlemeleri yapılıp resimlerindeki anlam ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre Osman Hamdi Bey’in resimlerindeki motiflerde stilizasyonlar saptanmıştır.
Bu çalışmada Osman Hamdi Bey’in resimlerindeki detaylar incelenmiş, detaylarda öne çıkan stilizasyonlara niçin yer verdiği tespit edilmiştir. Diğer yandan sanatçının resimleri analiz edilmiş ve resimlerindeki motiflerde anlam ve ifade yapısı ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca çalışmada sanatçının eserlerindeki mekân, figür, stilizasyon ve anlam ilişkisinin nasıl kurgulandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osman Hamdi Bey, Motif, Stilizasyon, Oryantalizm, Resim

Stylization and Meaning in the Motifs in Osman Hamdi Bey’s Paintings

Öz

The aim of the research; is to examine the relationship between stylization and meaning in the motifs in Osman Hamdi Bey’s paintings. In addition, it is another aim of the research to realize what meanings emerge in Osman Hamdi Bey’s paintings and what the artist’s common and different points are with his other contemporaries. The scope of the research; is limited to Osman Hamdi Bey’s paintings called Ab-ı Hayat Fountain, Weapon Dealer and Woman with Mimosa. In addition, the painting analyzes of Şeker Ahmet Pasha and Nazmi Ziya Güran, who are contemporaries of Osman Hamdi Bey, are also included in the subject. Thus, it is thought that the meaning relationship in their paintings will be understood by analyzing the works of the artists who lived in the same period and showed three different stylistic features. According to the findings obtained in the research; Stylizations have been identified in the motifs of Osman Hamdi Bey’s paintings. In the article, the details of Osman Hamdi Bey’s paintings were examined and it was determined why she settled on the stylizations that stand out in the details. In the article, the analysis of the artist’s work has been examined and the meaning and expression structure of the motifs in his paintings has been revealed. As a result, this article is important in terms of understanding how the relationship between space, figure, stylization and meaning in the works of the artist is constructed.

Anahtar Kelimeler

Osman Hamdi Bey, Motif, Stylization, Orientalism, Painting

Kaynakça

• Adanır, Elvan Özkavruk ve Berna İleri. “Oryantalist Resimlerde Türk Halıları”. YEDİ Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi 10 (2013): 71-80. Erişim 28 Eylül 2022. https:// dergipark.org.tr/tr/download/article-file/203740. google scholar
• Aksoy, Betül. Asker Ressamlar. Çev. Charles Savary ve Merve Ünsal. İstanbul: Arkas Sanat Merkezi, 2013. google scholar
• Baytar, İlona. “Sonsuza Doğru “Uçsuz Bucaksız” Bir Yol ve Şeker Ahmed Paşa’nın Manzara Resimleri”. Art-Sanat Dergisi 10 (2018): 1-12. Erişim 10 Eylül 2022. https://doi.org/10.26650/ artsanat.2018.10.0001. google scholar
• Bayraktaroğlu, Suzan. “Osman Hamdi Bey’in Tablolarındaki Bazı Halı Tasvirleri ve Bu Halılardaki Motiflerin İrdelenmesi”. Varlık Dergisi 36 (2011): 171-185. Erişim 11 Eylül 2022. https://acikerisim.fsm.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11352/936/Bayraktaro%c4%9flu. pdf?sequence=1&isAllowed=y google scholar
• Cezar, Mustafa. “Osman Hamdi Çok Yönlü Bir Kültür ve Sanat Adamıydı”, Hürriyet Gösteri Sanat Edebiyat Dergisi (Ekim 1990): 7. google scholar
• Eldem, Edhem. “Osman Hamdi Bey’in “Karanlık” Yılları (1871-1881)”. Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi 17 (2019): 53-75. Erişim 14 Eylül 2022. https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/782176. google scholar
• Elmas, Hüseyin ve Mehmet Cihan Gezen. “Çağdaş Türk Resminde Figüratif Bağlamda Sokak Teması”. İdil Sanat ve Dil Dergisi 64 (Aralık 2019): 1727-1739. Erişim 8 Eylül 2022. https:// doi.org/10.7816/idil-08-64-10. google scholar
• Freedman, William. “Edebi Motif: Bir Tanım ve Değerlendirme”. Çev. Funda Özşener, YEDİ Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi 2 (2009): 61-66. Erişim 18 Eylül 2022. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/203674. google scholar
• Gökkaya, Evren Karayel. “Türk Resminde Öncü Bir İsim: Nazmi Ziya Güran Dönemi, Hayatı, Sanatı”. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (2013): 56-67. Erişim 21 Eylül 2022. https://doi.org/10.14230/joiss12. google scholar
• Gündüz, Filiz. “Osman Hamdi Bey”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 33. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007, 468-469. google scholar
• Kısacık, Sibel Yıldız. “Osman Hamdi Resimlerinde Etnoğrafik Kültür Varlıkları”. Cappadocia: Journal of History and Social Sciences 12 (2019): 259-269. Erişim 22 Eylül 2022. https://doi. org/10.18299/cahij.277. google scholar
• Kuvvetli, Filiz. Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2018. google scholar
• “Mimozalı Kadın’la Göz Göze Gelmek”. Milliyet, 1 Mayıs 2022. Erişim 1 Kasım 2022. https://www. milliyet.com.tr/yazarlar/filiz-aygunduz/mimozali-kadinla-goz-goze-gelmek-6747055. google scholar
• Müftüoğlu, Mustafa Orkun. “XIX. Yüzyıl Türk Resim Sanatı ve Biçimsel Sorunları”. Sanat Dergisi 14 (2010): 95-103. Erişim 1 Kasım 2022. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28977. google scholar
• Oskay, Nazan. “Osman Hamdi Bey’in Tablolarında Tekstil Yaklaşımlar ve Dönemin Kadın Giyim Formlarının Yansımları”. Uluslararası Hakemli İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi 1 (2021): 37-54. Erişim 22 Aralık 2022. http://eoi.citefactor.org/10.11243/ijhar.06.01.002. google scholar
• Öndin, Nilüfer. Türk Sanatının Büyük Ustaları-3 Osman Hamdi Bey. İstanbul: Hayalperest Yayınevi, 2022. google scholar
• Özçelik, Nuri. “Osman Hamdi Bey’in Portrelerinde Anlam”. Tarih ve Gelecek Dergisi 2 (2020): 449-458. Erişim 2 Kasım 2022. http://dx.doi.org/10.21551/jhf.741200. google scholar
• Öztütüncü, Sabriye ve Mehmet Özkartal. “Soyut Resimde Yapısal Bütünlük ve Biçim Verme”. Akdeniz Sanat Dergisi 15 (2015): 92-103. Erişim 28 Eylül 2022. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/275505. google scholar
• Polat, Nusret. “Geç-Osmanlı Türkiye’sinde Sanatsal Modernizmin Sosyolojik Dinamikleri Üzerine”. Sanat Tasarım Dergisi 5 (2014): 47-54. Erişim 29 Eylül 2022. https://doi.org/10.17490/ Sanat.201559169. google scholar
• Savaşer, Işıl. “Türkiye’de Batı Resim Sanatının Gelişme Evreleri”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 49 (2021): 492-509. Erişim 29 Eylül 2022. https://doi.org/10.17498/kdeniz.889408. google scholar
• Tüybek, Arzu, Ali Fuat Baysal ve Ayşe Zehra Sayın. “Osman Hamdi Bey’in Resimlerinde Geleneksel İzler”. Necmettin Erbakan Üniversitesi Konya Sanat Dergisi 4 (2021): 52-65. Erişim 30 Eylül 2022. https://doi.org/10.51118/konsan.2021.12. google scholar
• Yaman, Zeynep Yasa. “Osman Hamdi Bey”. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 6. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, 1994, 161-163. google scholar
• Yerli, Serdal. “Osman Hamdi Bey’in Resimlerinde Tinsellik”. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat 5 (2020): 245-254. Erişim 30 Eylül 2022. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/1840473. google scholar
• Yılmaz Arıkan, Emine Nur. “Osman Hamdi Resimlerinde Kadın İmgesinin Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi”. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi 59 (2021): 608-617. Erişim 23 Eylül 2022. https://doi.org/10.7816/ulakbilge-09-59-09. google scholar